Et ve Süt Kurumu (ESK) karkas et fiyatına 10 lira artırım yaptı. Büyükbaş hayvan kısmı 50 liradan 60 liraya çıkarken etin perakende fiyatı 115 liraya kadar yükseldi. fiyatların yüksek olması niçiniyle et tüketimi düşerken hayvan üreticileri de kasaplar da “zarar ediyoruz” dedi.
ANKA Haber Ajansı, Türkiye’de et meblağlarının niye yüksek olduğunu, yurttaşın kırmızı ete niye ulaşamadığını araştırdı.
Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği (ETBİR) bilgilerine göre, Türkiye’de et tüketimi azalıyor. Derneğin yaptığı araştırmaya nazaran, dört kişilik bir ailenin et tüketimi 2019’da yıllık 48 kiloyken, 2020’de 28 kiloya düştü.
BİR HAYVANIN YILLIK MALİYETİ 26 BİN 800 LİRA
Dal temsilcilerinin aktardığı bilgilere nazaran, besici; bir yaşındaki damızlık hayvanı ortalama 10 bin TL’ye satın alıyor. Yıllık 12 bin TL yeme, bin 200 TL samana; güç, veteriner ve işçiliğe ise bin 600 TL veriyor. Bir yaşındaki bir hayvanın, besiciye toplam maliyeti ortalama 26 bin 800 TL.
MALİYETİ 67 TL, KESİTİ EN AZ 60 TL
Kısma giden bir hayvanda yaklaşık 400 kilogram karkas et çıkıyor, bunun kilo maliyeti üreticiye 67 TL olurken karkas etin kesim fiyatı 66-60 TL içinde değişiyor. Yani üretici ziyan ediyor. Üretici hayvanını sattıktan daha sonra başka süreçler mezbahada devam ediyor. Mezbahada karkas etin kesim maliyeti 71 TL’yi buluyor.
Bir daha sonraki adım kasap. Kasap, 1 kilogram karkas eti 71 TL’ye alıyor. Kasabın maliyeti ise şu biçimde:
“Etin kemik ve firesi 14 TL. Kasabın kar ve masrafı 21 TL. Üzerine 8,5 TL KDV eklenince toplamda 1 kilo etin kemikten ayrılmış hali 115 TL’ye mal oluyor. Kasapta en pahalı et denilen antrikot ve bonfile 160 TL’ye kadar çıkarken, tüketici kuşbaşı eti 115, kıymayı 110 TL’ye satın alıyor.”
“GİRDİ MALİYETİ YÜZDE 200 ARTTI”
Bölüm temsilcileri etin kıymetli olmasının niçininin üretici yahut kasap olmadığını, temel sorunun girdi maliyetleri olduğunu vurguladı.
Kayseri Kırmızı Et Üreticileri Birliği Lideri Ercan Aras, etin girdi maliyetlerinin son 1 yıl içerisinde yüzde 200 arttığını, yalnızca yemin son iki ay içerisinde 70 TL’den 210 çıktığını söylemiş oldu. Aras, “Besici geçen yıl 1 ton et ile 25 ton yem alırken şu anda 1 ton et ile 18 ton yem almakta. ötürüsıyla üretici bu koşullarda ziyan ediyor” diyerek kör düğümü açması gereken Et ve Süt Kurumu’nun piyasayı regüle etmediğini vurguladı.
Aras, “Kayseri’de Et ve Süt Kurumu 2002 yılında yıkıldı. Bütün üreticiler özel mezbahanelerin insafına bırakılmıştır. Özel mezbahaneler kendi başına nazaran belirliyor” dedi.
ÜRETİCİ: “3 SENE EVVEL 50 TL OLAN YEM ŞU AN 210-220 TL ARASINDA”
ANKA’dan Dilan Kutlu’nun haberine nazaran, büyükbaş hayvan üreticileri ise Et ve Süt Kurumu’nun etin kesim fiyatını 50 TL’den 60 TL’ye çıkarmasının kendilerini mutlu etmediğini, bir üreticinin maliyetlerini karşılaması için karkas kesim fiyatının en az 70 TL olması gerektiğini şöyleki anlattı:
Yakup Konan: “Ete yüzde 10 artırım geldi. 115-120 TL ve 160 TL’ye varan fiyatlar var. Bir kilo etin üretim maliyeti 65-67 TL içinde. Biz 400 kiloluk bir danayı piyasaya sürdüğümüz vakit dananın maliyeti yaklaşık 25 bin TL’ye tekabül ediyor. Bundan 3 sene evvel 50 TL olan yem şu an ortalama 210-220 TL içinde. Yem maliyetlerimiz hayli yükseldi.
Mazot, yem, elektrik fiyatlarıyla ilgili bir hesaplama yapılmıyor. Yalnızca et meblağları tüketiciye duyuruluyor. Biz de mazot yakıyoruz. Aylık bir depo mazot bin TL yapıyor. Yani 7-8 ay bu işletmede besi yaptığım sürece nereden baksan 8 bin TL yapacak. Elektrik, mazot, yem maliyetleri dikkate alınmazsa ileriki senelerda daha zorluklar çekeceğiz. Bu da besine yansıyacak. Bizi dinleselerdi bu meselelerle karşılaşmazdık.”
Hacı Düzgünlük: Dışarı eksi 10 derece biz bu işi yapıyoruz. Bayram yok, tatil yok. Çoluk çocuk hepimiz bu işin içerisindeyiz. Lakin, emeğimizin karşılığı bu değil. ESK kesim fiyatı şu an ki meblağların altında kaldı. ESK’nın bir güvenirliği kalmadı bizim gözümüzde. Maliyetlerimize göre hayvanlarımızı karkas kesimde 70 liraya kestirmemiz lazım. 70 lira bile emeğimizin karşılığı değil. Yurtharicinden ithal edilen bir hayvanın maliyeti çok yüksek. İçerideki üreticiyi ayakta tutalım. Takviyeleri arttıralım ki üretici üretime devam etsin. Türkiye’deki, biroldukca işletme ahır kapatıldı, kalanlara sahip çıkalım.
KASAP: “BİZİ KAZANIYOR SANIYORLAR AMA…”
Ankara’da bir kasap Namık Sarı ise “Bizi kazanıyor sanıyorlar fakat bir dükkânın sarfiyatları, masrafları, işçisi… bunlar az paralar değil” diyerek son devirde elektriğe gelen artırımlardan şu biçimde yakındı:
“3 bin liralık elektrik geliyordu, bu ay 7 bin liralık elektrik geldi. Dükkânın 15 bin lira kirası var. Bu nasıl çıkacak? Mecbur ete yansıyacak. Bunların hepsi vatandaşa geri dönüyor. Karkas et fiyatlarına cuma günü 10-12 lira içinde artırım geldi. Tezgâh fiyatlarında da kilogramda 10 ile 15 lira içinde değişme oldu. Garibanın yiyeceği bir kıyma var o da 93 lira. 85 liraya satıyorduk. Fazla bir artırım yapamadık ona. Kuşbaşı 100 lira. O da 90 liraydı. Bir kilo et şu an 110-120 lira. Herkes bir biçimde ekmek yiyor. Besici de ziyan ediyor para kazanamıyor olabilir. Lakin bir biçimde karnını doyuruyor. Bizim karımız yüzde 15.”
SAKATATA DA ARTIRIM
Eti alım gücü olmayan sakatata yöneliyor ancak orada da durum farklı değil. Ankara’da sakatat satan Ahmet Taşdelen fiyatları şu biçimde anlattı:
“15 lira olan dana paçası 25 liradan satılıyor. Kuzu paçası 20 liraya. 10 gün içerisinde 30 lira oldu. Ciğeri alıyorduk 50 liraya. Artık 65 liraya alıyor, 70 liraya satıyoruz. niye bu kadar değerli diye sorduğumuzda, ‘Bir kilo et 100 lira olduğu için tabi ciğeri de 70 lira oluyor. Bir kilo poşet alıyorduk 10 liraya artık alıyoruz 25 liraya. Şu köpüğü altı ay evvel 20 liraya alıyorduk. Şu an 80 lira.”
“ANCAK TAVUK DERİSİ ALABİLİYORUM”
Ankaralı bir yurttaş Ahmet Küçük de ANKA muhabirinin sorularını yanıtlarken bir yıldır et yemediğini lisana getirdi:
“Et alamıyorum fakat tavuk alıyorum. Bütçem yetmiyor. Benim aylığım yok. İnşaat emekçisiyim. İnşaatta ne çalışırsan konutun masrafına lakin gidiyor. Gelirim giderim yok. Kirada oturuyorum. Bugün geliyoruz çocuklara yemek alalım diye, alamıyoruz fakat tavuk derisi…”
Küçük’ün sorulara verdiği karşılıklar şöyleki:
-Ne kadar vakittir et yemiyorsunuz?
Bir yıldır et alamıyorum. Et ucuz olsa alacağım ancak ucuzlamıyor.
-Etin son fiyatından haberiniz var mı?
-Yok.
-En son aldığınızda etin kilosu ne kadardı?
En son aldığımda 60-70 liraydı.”
yatırım tavsiyesi içermez
ANKA Haber Ajansı, Türkiye’de et meblağlarının niye yüksek olduğunu, yurttaşın kırmızı ete niye ulaşamadığını araştırdı.
Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği (ETBİR) bilgilerine göre, Türkiye’de et tüketimi azalıyor. Derneğin yaptığı araştırmaya nazaran, dört kişilik bir ailenin et tüketimi 2019’da yıllık 48 kiloyken, 2020’de 28 kiloya düştü.
BİR HAYVANIN YILLIK MALİYETİ 26 BİN 800 LİRA
Dal temsilcilerinin aktardığı bilgilere nazaran, besici; bir yaşındaki damızlık hayvanı ortalama 10 bin TL’ye satın alıyor. Yıllık 12 bin TL yeme, bin 200 TL samana; güç, veteriner ve işçiliğe ise bin 600 TL veriyor. Bir yaşındaki bir hayvanın, besiciye toplam maliyeti ortalama 26 bin 800 TL.
MALİYETİ 67 TL, KESİTİ EN AZ 60 TL
Kısma giden bir hayvanda yaklaşık 400 kilogram karkas et çıkıyor, bunun kilo maliyeti üreticiye 67 TL olurken karkas etin kesim fiyatı 66-60 TL içinde değişiyor. Yani üretici ziyan ediyor. Üretici hayvanını sattıktan daha sonra başka süreçler mezbahada devam ediyor. Mezbahada karkas etin kesim maliyeti 71 TL’yi buluyor.
Bir daha sonraki adım kasap. Kasap, 1 kilogram karkas eti 71 TL’ye alıyor. Kasabın maliyeti ise şu biçimde:
“Etin kemik ve firesi 14 TL. Kasabın kar ve masrafı 21 TL. Üzerine 8,5 TL KDV eklenince toplamda 1 kilo etin kemikten ayrılmış hali 115 TL’ye mal oluyor. Kasapta en pahalı et denilen antrikot ve bonfile 160 TL’ye kadar çıkarken, tüketici kuşbaşı eti 115, kıymayı 110 TL’ye satın alıyor.”
“GİRDİ MALİYETİ YÜZDE 200 ARTTI”
Bölüm temsilcileri etin kıymetli olmasının niçininin üretici yahut kasap olmadığını, temel sorunun girdi maliyetleri olduğunu vurguladı.
Kayseri Kırmızı Et Üreticileri Birliği Lideri Ercan Aras, etin girdi maliyetlerinin son 1 yıl içerisinde yüzde 200 arttığını, yalnızca yemin son iki ay içerisinde 70 TL’den 210 çıktığını söylemiş oldu. Aras, “Besici geçen yıl 1 ton et ile 25 ton yem alırken şu anda 1 ton et ile 18 ton yem almakta. ötürüsıyla üretici bu koşullarda ziyan ediyor” diyerek kör düğümü açması gereken Et ve Süt Kurumu’nun piyasayı regüle etmediğini vurguladı.
Aras, “Kayseri’de Et ve Süt Kurumu 2002 yılında yıkıldı. Bütün üreticiler özel mezbahanelerin insafına bırakılmıştır. Özel mezbahaneler kendi başına nazaran belirliyor” dedi.
ÜRETİCİ: “3 SENE EVVEL 50 TL OLAN YEM ŞU AN 210-220 TL ARASINDA”
ANKA’dan Dilan Kutlu’nun haberine nazaran, büyükbaş hayvan üreticileri ise Et ve Süt Kurumu’nun etin kesim fiyatını 50 TL’den 60 TL’ye çıkarmasının kendilerini mutlu etmediğini, bir üreticinin maliyetlerini karşılaması için karkas kesim fiyatının en az 70 TL olması gerektiğini şöyleki anlattı:
Yakup Konan: “Ete yüzde 10 artırım geldi. 115-120 TL ve 160 TL’ye varan fiyatlar var. Bir kilo etin üretim maliyeti 65-67 TL içinde. Biz 400 kiloluk bir danayı piyasaya sürdüğümüz vakit dananın maliyeti yaklaşık 25 bin TL’ye tekabül ediyor. Bundan 3 sene evvel 50 TL olan yem şu an ortalama 210-220 TL içinde. Yem maliyetlerimiz hayli yükseldi.
Mazot, yem, elektrik fiyatlarıyla ilgili bir hesaplama yapılmıyor. Yalnızca et meblağları tüketiciye duyuruluyor. Biz de mazot yakıyoruz. Aylık bir depo mazot bin TL yapıyor. Yani 7-8 ay bu işletmede besi yaptığım sürece nereden baksan 8 bin TL yapacak. Elektrik, mazot, yem maliyetleri dikkate alınmazsa ileriki senelerda daha zorluklar çekeceğiz. Bu da besine yansıyacak. Bizi dinleselerdi bu meselelerle karşılaşmazdık.”
Hacı Düzgünlük: Dışarı eksi 10 derece biz bu işi yapıyoruz. Bayram yok, tatil yok. Çoluk çocuk hepimiz bu işin içerisindeyiz. Lakin, emeğimizin karşılığı bu değil. ESK kesim fiyatı şu an ki meblağların altında kaldı. ESK’nın bir güvenirliği kalmadı bizim gözümüzde. Maliyetlerimize göre hayvanlarımızı karkas kesimde 70 liraya kestirmemiz lazım. 70 lira bile emeğimizin karşılığı değil. Yurtharicinden ithal edilen bir hayvanın maliyeti çok yüksek. İçerideki üreticiyi ayakta tutalım. Takviyeleri arttıralım ki üretici üretime devam etsin. Türkiye’deki, biroldukca işletme ahır kapatıldı, kalanlara sahip çıkalım.
KASAP: “BİZİ KAZANIYOR SANIYORLAR AMA…”
Ankara’da bir kasap Namık Sarı ise “Bizi kazanıyor sanıyorlar fakat bir dükkânın sarfiyatları, masrafları, işçisi… bunlar az paralar değil” diyerek son devirde elektriğe gelen artırımlardan şu biçimde yakındı:
“3 bin liralık elektrik geliyordu, bu ay 7 bin liralık elektrik geldi. Dükkânın 15 bin lira kirası var. Bu nasıl çıkacak? Mecbur ete yansıyacak. Bunların hepsi vatandaşa geri dönüyor. Karkas et fiyatlarına cuma günü 10-12 lira içinde artırım geldi. Tezgâh fiyatlarında da kilogramda 10 ile 15 lira içinde değişme oldu. Garibanın yiyeceği bir kıyma var o da 93 lira. 85 liraya satıyorduk. Fazla bir artırım yapamadık ona. Kuşbaşı 100 lira. O da 90 liraydı. Bir kilo et şu an 110-120 lira. Herkes bir biçimde ekmek yiyor. Besici de ziyan ediyor para kazanamıyor olabilir. Lakin bir biçimde karnını doyuruyor. Bizim karımız yüzde 15.”
SAKATATA DA ARTIRIM
Eti alım gücü olmayan sakatata yöneliyor ancak orada da durum farklı değil. Ankara’da sakatat satan Ahmet Taşdelen fiyatları şu biçimde anlattı:
“15 lira olan dana paçası 25 liradan satılıyor. Kuzu paçası 20 liraya. 10 gün içerisinde 30 lira oldu. Ciğeri alıyorduk 50 liraya. Artık 65 liraya alıyor, 70 liraya satıyoruz. niye bu kadar değerli diye sorduğumuzda, ‘Bir kilo et 100 lira olduğu için tabi ciğeri de 70 lira oluyor. Bir kilo poşet alıyorduk 10 liraya artık alıyoruz 25 liraya. Şu köpüğü altı ay evvel 20 liraya alıyorduk. Şu an 80 lira.”
“ANCAK TAVUK DERİSİ ALABİLİYORUM”
Ankaralı bir yurttaş Ahmet Küçük de ANKA muhabirinin sorularını yanıtlarken bir yıldır et yemediğini lisana getirdi:
“Et alamıyorum fakat tavuk alıyorum. Bütçem yetmiyor. Benim aylığım yok. İnşaat emekçisiyim. İnşaatta ne çalışırsan konutun masrafına lakin gidiyor. Gelirim giderim yok. Kirada oturuyorum. Bugün geliyoruz çocuklara yemek alalım diye, alamıyoruz fakat tavuk derisi…”
Küçük’ün sorulara verdiği karşılıklar şöyleki:
-Ne kadar vakittir et yemiyorsunuz?
Bir yıldır et alamıyorum. Et ucuz olsa alacağım ancak ucuzlamıyor.
-Etin son fiyatından haberiniz var mı?
-Yok.
-En son aldığınızda etin kilosu ne kadardı?
En son aldığımda 60-70 liraydı.”
yatırım tavsiyesi içermez