, ‘Yaşam Memnuniyeti Araştırması, 2021’ sonuçlarını geçtiğimiz hafta yayımladı. Ankete göre, en yüksek memnunluk oranı bir okul bitirmeyenler ve ilkokul mezunları oldu. Yaşa göre 65 yaş ve üzeri daha epeyce memnun olurken, en mutsuz yaş aralığı 18-24 oldu. Öte yandan ‘bir yıl daha sonra daha âlâ olacak’ diyenlerin oranı 2021’de yüzde 20,9’a kadar düştü. ‘Bir yıl daha sonra daha berbat olacak’ diyenlerin oranı sert yükselişle yüzde 21,1’den yüzde 33,8’e tırmandı.
MEMNUNLUK ORANI DÜŞTÜ
TÜİK’in son araştırmasına nazaran, ‘mutlu’ olduğunu söyleyen 18 ve üzeri yaşlarındaki vatandaşların oranı, 2020 yılında yüzde 48,2 iken 2021 yılında yüzde 49,3 oldu.
Mutsuz olduğunu söyleyenlerin oranı ise 2020 yılında yüzde 14,5 iken 2021 yılında yüzde 16,6’ya yükseldi.
Evli ve bekar memnunluk oranlarına bakıldığında ise evlilerin daha epey keyifli olduğu belirtildi.
DEVLET SEÇİM ANKETİ YAPTIRIR MI?
TÜİK’in geçtiğimiz hafta deklare ettiğı bu dataları köşesine taşıyan Dünya müellifi Alaattin Aktaş, araştırmanın sonuçlarını ‘seçim anketi’ olarak yorumladı.
TÜİK’in araştırma datalarından bir dizi sonuç çıkarılması gerektiğini belirten Aktaş, bu araştırmayla ‘ekonomiye bakışın nasıl değiştiğinin’ de altını çizdi.
Aktaş’ın yazısının tamamı:
Tahminen başlığı okuyunca “Devlet seçim anketi mi yaptırırmış” diye düşündünüz lakin gözünüz de çabucak partileri ve hangisinin ne oranda oy alacağını aramıştır. Yok yok bulamazsınız! Ne parti ismi var bu ankette, ötürüsıyla da ne oy oranı. Bu, değişik bir anket. Bu, vatandaşın gelişmeleri nasıl okuduğunu, hangi alanlardaki memnuniyetinin arttığını ya da azaldığını, bilhassa de iktisada bakışının son periyotta nasıl değiştiğini ortaya koyan bir anket.
Aslında bu bir araştırma; ömür memnuniyeti araştırması… Lakin bu araştırmanın sonuçlarını âlâ okuyanlar, okumak isteyenler bir dizi sonuç çıkarabilir, çıkarmalı da…
Bir araştırma olmakla bir arada bu çalışma nasıl okunduğuna bağlı olarak devlet eliyle yapılmış bir kamuoyu yoklaması, bir seçim anketi de sayılır…
TÜİK’in geçen hafta deklare ettiğı 2021 yılına ait ömür memnuniyeti araştırmasından kelam ediyorum. Açıklamanın yapıldığı gün ağır bir gündem vardı ve bu araştırmaya lakin bugün eğilme fırsatı bulabildim.
Bu araştırmanın en özet değerlendirmesi şu biçimde yapılabilir. Daha fazlaca bireyler için kullandığımız bir tabirdir ve güya değişime ayak direme isteğini çağrıştırır; “Gelen gideni aratır” deriz ya hani, bu kelam yıllar için hayli uygun düşüyor. Gelen her yıl, geride kalanı aratıyor.
Vatandaşın memnuniyeti azalıyor, umudu kırılıyor. Bilhassa de yükseköğretim görmüş olanların ve gençlerin.
Gelin evvel genel duruma bir bakalım…
BU GİDİŞLE ÇOĞUNLUK UMUTSUZ OLACAK
TÜİK’in ömür memnuniyeti araştırmasının son on yılını inceleyince şu tablo çıkıyor karşımıza:
2012-2016 devrinde vatandaşların umutlu ve umutsuz olanlarının oranı şimdi hiç değişmemiş. 2017 ile bir arada umutsuzların hissesi artarken, umutluların hissesi doğal olarak gerilemeye başlamış. Geçen yıl makas neredeyse 10 puan daha daralmış ve 2021 prestijiyle her 100 kişinin 60’ı umutlu, 40’ı umutsuz olduğunu belirtmiş.
Farkında mıyız, Türk halkı gelecekten umudunu kesiyor. Çok vahim bir durum!
Bugünkü ekonomik ıstıraplar daha da derinleştiği takdirde herbiçimde 2022’de güzele yanlışsız bir gidiş kelam konusu olmayacaktır. Kaldı ki gelecekten umutlu olduğunu söyleyenlerin 2020’de 100 bireyde 70 olan sayısı geçen yıl 60’a inerken iktisatta şimdiki ölçüde sorun yoktu.
EKONOMİK KASVETLER KISMEN YANSIDI
TÜİK ömür memnuniyeti araştırmasında alan çalışmasını kasım ayında yapıyor. ötürüsıyla bu araştırmanın iktisada ait datalarına geçen yıl ekimde başlayan ekonomik sorunlar kısmen yansımış durumda.
Lakin iktisattaki problemler kasımdan daha sonra daha da arttı. Her ne kadar ondan sonrasında gerilemiş olsa da kurun rekor kırması aralık ayında. Kasımda alan çalışması tamamlandıktan daha sonra fiyatlar rekor artışlar sergiledi. Yani bu aksilikler 2021 bilgilerine tam yansımış değil.
Buna karşın geleceğe umutla bakamadığını söyleyenlerin sayısı 100 şahısta geçen yıl 30’dan 40’a çıkmışsa ve gidişat değişmezse bir de bakmışsınız bu yıl umutlu ve umutsuzlar eşitlenmiş. Olur mu olur!
2022’NİN 2021’DEN BERBAT OLMASI BEKLENİYOR
Ömür memnuniyeti araştırması kapsamında vatandaşa “bir yıl daha sonrası için genel olarak yaşama ait beklentisi” de soruluyor. Bu soruya; “daha güzel olacak, tıpkı olacak, daha makus olacak” cevabı verilebiliyor, dileyen “fikrim yok” da diyebiliyor.
Bu karşılıklardan “daha düzgün olacak” ve “daha makus olacak” hangi seviyede seyrediyor, ona baktık. Ve son on yılda birinci defa geçen yıl bir yıl daha sonrasına ait beklentisi berbat olanların, âlâ olanları geçtiği dikkati çekiyor.
Gelecek beklentisindeki bozulma öylesine bariz ki…
Biraz geri gidelim; 2015 yılı… Bir yıl daha sonrasına ait beklentisinin makûs olduğunu söz edenlerin oranı sırf yüzde 8.7. Ortadan birkaç yıl geçiyor ve 2018’de “gelecek bir yıl daha berbat olacak” diyenlerin oranı birden artarak yüzde 20’ye çıkıyor, izleyen iki yıl da bu biçimde geçiyor. Son iki yıldaki duruma bakalım:
“Gelecek bir yıldan beklentim güzel” diyenlerin 2020’de yüzde 29 olan oranı geçen yıl yüzde 20.9’a düşüyor.
“Gelecek bir yıldan beklentim makus” diyenlerin 2020’de yüzde 21.1 olan oranı ise geçen yıl yüzde 33.8’e yükseliyor.
Geleceğe olan bakışı olumsuz olanların oranı bu biçimdece birinci kere geçen yıl olumlu bakanların oranını geride bırakıyor.
Hatırlayalım; vatandaşa “bir yıl daha sonrası için genel olarak yaşama ait beklentiniz nedir” sorusu yöneltiliyor ve alınan karşılıklara göre oluşan durum bu. Beklenti giderek bozulmuş, “daha berbat olacak” diyenler artmış.
Bu beklenti bozulmasında yüklü etkenin iktisat olduğunu bilmeyen var mı?
EĞİTİM GÖRENİN BEKLENTİSİ YÜKSELİYOR, BU DA MUTSUZLUĞA YOL AÇIYOR
Hayat memnuniyeti araştırmasında eğitim durumuna göre olan mutluluk-mutsuzluk da ölçülmeye çalışılıyor.
Bu çerçevede gözlenen en tipik sonuç, eğitim seviyesi yükseldikçe insanların daha mutsuz oldukları gerçeği.
En memnunlar, bir okul bitirmemiş olanlar. Lakin artık kabul etmek gerekir ki bir okul bitirmemiş olanların sayısı giderek azalıyor ve bunlar ekseriyetle yaşlı kesim. aslına bakarsanız memnunluk oranı ileri yaşlarındaki nüfusta daha yüksek.
Türkiye üniversite bitirmiş boşta gezenler ülkesi oldu. Hele hele üniversite imtihanında yapılan son düzenleme ve barajların kaldırılmasıyla bir arada gelecek senelerda bu gerçeği fazlaca daha acı hissedeceğiz. O yüzden üniversiteliler için yeni bir bilgi seti ve grafik oluşturduk.
Yükseköğretim yapmış memnun her 100 bireye karşı kaç mutsuz var; bu soruya cevap aradık.
Karşılık grafikte… On yıl evvel, 2012’de üniversite mezunu ve memnun 100 şahsa karşılık 10 kişi mutsuzken, sayı son iki yıl tırmanışa geçmiş ve 2021’de 36’ya yükselmiş.
Bize 2021 için 36 pahasını veren oranları da aktaralım. TÜİK’in belirlemelerine göre üniversite mezunlarının 2021’de yüzde 47.6’sı keyifli, yüzde 17.2’si mutsuz. Yüzde 35.2’lik kesim ise durumunu orta diye niteleyenlerden oluşuyor. Biz 47.6’yı 100 kabul edip 17.2’nin karşılığını buluyoruz; ki o da 36.
GENÇLERE NASIL BİR KÖTÜLÜK YAPTIK DA BU KADAR MUTSUZ OLDULAR?
Yıl 2015, yaşları 18-24 içinde olan gençlerin yüzde 64’ü keyifli, yüzde 8’i mutsuz. Yüzde 64’ü 100 kabul ederek yaptığımız hesaplamaya göre 100 memnuna karşılık 12 mutsuz var.
Geldik 2021’e… Keyifli gençlerin oranı yüzde 44’e inmiş, buna karşılık mutsuzların oranı yüzde 20’ye tırmanmış. Yani keyifli her 100 gence karşılık artık tam 46 mutsuz genç var.
Sahi biz ne yaptık; ne yaptık da genç nüfusu bu biçimdesine bir mutsuzluk içine sürükledik?
Uzun yıllar her 100 gençten 60’ı 65’i memnunken, ne yaptık da bu sayıyı geçen yıl 44’e düşürdük.
Tıpkı biçimde uzun yıllar her 100 gençten 8’i 10’u mutsuzken, bu sayısı 2020’de 14’e, geçen yıl ise 20’ye nasıl çıkardık.
Bir yerlerde yanılgı yaptığımız epeyce lakin epeyce açık.
Pekala bu yanılgıyı düzeltecek tarafta bir şeyler yapıyor muyuz?
Bizim bakılırsabildiğimiz rastgele bir adım da yok.
7.5 MİLYON GENÇ BİRİNCİ DEFA OY KULLANACAK
Yaşları 18-23 içinde olan nüfus 7.9 milyon. Bu gençlerin 23 yaşında olanlarının bir kısmı, tahminen 400 bin kadarı bundan evvelki seçimde oy kullandı. Yani şu durumda ister 2023 haziranında, ister daha evvel yapıldığında yaklaşık 7.5 milyon genç birinci kere sandığa gidecek. Seçime kadar geçecek müddette oy kullanma yaşına gelecek yeni seçmenle bir arada sayı tahminen 8 milyona çıkacak.
Son duruma göre Türkiye’deki seçmen sayısı 64 milyon olarak kestirim ediliyor. Uzun yılların eğilimleri bu seçmenlerin yaklaşık yüzde 90 kadarının, yani 57.5 milyonunun sandığa gidebileceğini gösteriyor.
Yaklaşık 8 milyon genç seçmenin de yüzde 90’ının sandığa gitmesi durumunda oy kullanacakların sayısı 7.2 milyon kadar olacak. Bu da, 57.5 milyon ortasında yüzde 12.5’lik bir hisse demek.
Bir var iseyım olarak şunu söylemek mümkün:
Birinci kere oy kullanacak gençler bir parti kursa ve oylarını o partide toplasa Meclise dördüncü parti olarak girme talihine sahipler.
Genç nüfus ve genç seçmen bu kadar kıymetli.
Ve genç seçmen bu kadar mutsuz.
Bu mutsuzluğun kaynağına inebilen ve gençlere umut verebilen ittifak birinci seçimde rakibine büyük üstünlük kuracak demektir.
MEMNUNLUK ORANI DÜŞTÜ
TÜİK’in son araştırmasına nazaran, ‘mutlu’ olduğunu söyleyen 18 ve üzeri yaşlarındaki vatandaşların oranı, 2020 yılında yüzde 48,2 iken 2021 yılında yüzde 49,3 oldu.
Mutsuz olduğunu söyleyenlerin oranı ise 2020 yılında yüzde 14,5 iken 2021 yılında yüzde 16,6’ya yükseldi.
Evli ve bekar memnunluk oranlarına bakıldığında ise evlilerin daha epey keyifli olduğu belirtildi.
DEVLET SEÇİM ANKETİ YAPTIRIR MI?
TÜİK’in geçtiğimiz hafta deklare ettiğı bu dataları köşesine taşıyan Dünya müellifi Alaattin Aktaş, araştırmanın sonuçlarını ‘seçim anketi’ olarak yorumladı.
TÜİK’in araştırma datalarından bir dizi sonuç çıkarılması gerektiğini belirten Aktaş, bu araştırmayla ‘ekonomiye bakışın nasıl değiştiğinin’ de altını çizdi.
Aktaş’ın yazısının tamamı:
Tahminen başlığı okuyunca “Devlet seçim anketi mi yaptırırmış” diye düşündünüz lakin gözünüz de çabucak partileri ve hangisinin ne oranda oy alacağını aramıştır. Yok yok bulamazsınız! Ne parti ismi var bu ankette, ötürüsıyla da ne oy oranı. Bu, değişik bir anket. Bu, vatandaşın gelişmeleri nasıl okuduğunu, hangi alanlardaki memnuniyetinin arttığını ya da azaldığını, bilhassa de iktisada bakışının son periyotta nasıl değiştiğini ortaya koyan bir anket.
Aslında bu bir araştırma; ömür memnuniyeti araştırması… Lakin bu araştırmanın sonuçlarını âlâ okuyanlar, okumak isteyenler bir dizi sonuç çıkarabilir, çıkarmalı da…
Bir araştırma olmakla bir arada bu çalışma nasıl okunduğuna bağlı olarak devlet eliyle yapılmış bir kamuoyu yoklaması, bir seçim anketi de sayılır…
TÜİK’in geçen hafta deklare ettiğı 2021 yılına ait ömür memnuniyeti araştırmasından kelam ediyorum. Açıklamanın yapıldığı gün ağır bir gündem vardı ve bu araştırmaya lakin bugün eğilme fırsatı bulabildim.
Bu araştırmanın en özet değerlendirmesi şu biçimde yapılabilir. Daha fazlaca bireyler için kullandığımız bir tabirdir ve güya değişime ayak direme isteğini çağrıştırır; “Gelen gideni aratır” deriz ya hani, bu kelam yıllar için hayli uygun düşüyor. Gelen her yıl, geride kalanı aratıyor.
Vatandaşın memnuniyeti azalıyor, umudu kırılıyor. Bilhassa de yükseköğretim görmüş olanların ve gençlerin.
Gelin evvel genel duruma bir bakalım…
BU GİDİŞLE ÇOĞUNLUK UMUTSUZ OLACAK
TÜİK’in ömür memnuniyeti araştırmasının son on yılını inceleyince şu tablo çıkıyor karşımıza:
2012-2016 devrinde vatandaşların umutlu ve umutsuz olanlarının oranı şimdi hiç değişmemiş. 2017 ile bir arada umutsuzların hissesi artarken, umutluların hissesi doğal olarak gerilemeye başlamış. Geçen yıl makas neredeyse 10 puan daha daralmış ve 2021 prestijiyle her 100 kişinin 60’ı umutlu, 40’ı umutsuz olduğunu belirtmiş.
Farkında mıyız, Türk halkı gelecekten umudunu kesiyor. Çok vahim bir durum!
Bugünkü ekonomik ıstıraplar daha da derinleştiği takdirde herbiçimde 2022’de güzele yanlışsız bir gidiş kelam konusu olmayacaktır. Kaldı ki gelecekten umutlu olduğunu söyleyenlerin 2020’de 100 bireyde 70 olan sayısı geçen yıl 60’a inerken iktisatta şimdiki ölçüde sorun yoktu.
EKONOMİK KASVETLER KISMEN YANSIDI
TÜİK ömür memnuniyeti araştırmasında alan çalışmasını kasım ayında yapıyor. ötürüsıyla bu araştırmanın iktisada ait datalarına geçen yıl ekimde başlayan ekonomik sorunlar kısmen yansımış durumda.
Lakin iktisattaki problemler kasımdan daha sonra daha da arttı. Her ne kadar ondan sonrasında gerilemiş olsa da kurun rekor kırması aralık ayında. Kasımda alan çalışması tamamlandıktan daha sonra fiyatlar rekor artışlar sergiledi. Yani bu aksilikler 2021 bilgilerine tam yansımış değil.
Buna karşın geleceğe umutla bakamadığını söyleyenlerin sayısı 100 şahısta geçen yıl 30’dan 40’a çıkmışsa ve gidişat değişmezse bir de bakmışsınız bu yıl umutlu ve umutsuzlar eşitlenmiş. Olur mu olur!
2022’NİN 2021’DEN BERBAT OLMASI BEKLENİYOR
Ömür memnuniyeti araştırması kapsamında vatandaşa “bir yıl daha sonrası için genel olarak yaşama ait beklentisi” de soruluyor. Bu soruya; “daha güzel olacak, tıpkı olacak, daha makus olacak” cevabı verilebiliyor, dileyen “fikrim yok” da diyebiliyor.
Bu karşılıklardan “daha düzgün olacak” ve “daha makus olacak” hangi seviyede seyrediyor, ona baktık. Ve son on yılda birinci defa geçen yıl bir yıl daha sonrasına ait beklentisi berbat olanların, âlâ olanları geçtiği dikkati çekiyor.
Gelecek beklentisindeki bozulma öylesine bariz ki…
Biraz geri gidelim; 2015 yılı… Bir yıl daha sonrasına ait beklentisinin makûs olduğunu söz edenlerin oranı sırf yüzde 8.7. Ortadan birkaç yıl geçiyor ve 2018’de “gelecek bir yıl daha berbat olacak” diyenlerin oranı birden artarak yüzde 20’ye çıkıyor, izleyen iki yıl da bu biçimde geçiyor. Son iki yıldaki duruma bakalım:
“Gelecek bir yıldan beklentim güzel” diyenlerin 2020’de yüzde 29 olan oranı geçen yıl yüzde 20.9’a düşüyor.
“Gelecek bir yıldan beklentim makus” diyenlerin 2020’de yüzde 21.1 olan oranı ise geçen yıl yüzde 33.8’e yükseliyor.
Geleceğe olan bakışı olumsuz olanların oranı bu biçimdece birinci kere geçen yıl olumlu bakanların oranını geride bırakıyor.
Hatırlayalım; vatandaşa “bir yıl daha sonrası için genel olarak yaşama ait beklentiniz nedir” sorusu yöneltiliyor ve alınan karşılıklara göre oluşan durum bu. Beklenti giderek bozulmuş, “daha berbat olacak” diyenler artmış.
Bu beklenti bozulmasında yüklü etkenin iktisat olduğunu bilmeyen var mı?
EĞİTİM GÖRENİN BEKLENTİSİ YÜKSELİYOR, BU DA MUTSUZLUĞA YOL AÇIYOR
Hayat memnuniyeti araştırmasında eğitim durumuna göre olan mutluluk-mutsuzluk da ölçülmeye çalışılıyor.
Bu çerçevede gözlenen en tipik sonuç, eğitim seviyesi yükseldikçe insanların daha mutsuz oldukları gerçeği.
En memnunlar, bir okul bitirmemiş olanlar. Lakin artık kabul etmek gerekir ki bir okul bitirmemiş olanların sayısı giderek azalıyor ve bunlar ekseriyetle yaşlı kesim. aslına bakarsanız memnunluk oranı ileri yaşlarındaki nüfusta daha yüksek.
Türkiye üniversite bitirmiş boşta gezenler ülkesi oldu. Hele hele üniversite imtihanında yapılan son düzenleme ve barajların kaldırılmasıyla bir arada gelecek senelerda bu gerçeği fazlaca daha acı hissedeceğiz. O yüzden üniversiteliler için yeni bir bilgi seti ve grafik oluşturduk.
Yükseköğretim yapmış memnun her 100 bireye karşı kaç mutsuz var; bu soruya cevap aradık.
Karşılık grafikte… On yıl evvel, 2012’de üniversite mezunu ve memnun 100 şahsa karşılık 10 kişi mutsuzken, sayı son iki yıl tırmanışa geçmiş ve 2021’de 36’ya yükselmiş.
Bize 2021 için 36 pahasını veren oranları da aktaralım. TÜİK’in belirlemelerine göre üniversite mezunlarının 2021’de yüzde 47.6’sı keyifli, yüzde 17.2’si mutsuz. Yüzde 35.2’lik kesim ise durumunu orta diye niteleyenlerden oluşuyor. Biz 47.6’yı 100 kabul edip 17.2’nin karşılığını buluyoruz; ki o da 36.
GENÇLERE NASIL BİR KÖTÜLÜK YAPTIK DA BU KADAR MUTSUZ OLDULAR?
Yıl 2015, yaşları 18-24 içinde olan gençlerin yüzde 64’ü keyifli, yüzde 8’i mutsuz. Yüzde 64’ü 100 kabul ederek yaptığımız hesaplamaya göre 100 memnuna karşılık 12 mutsuz var.
Geldik 2021’e… Keyifli gençlerin oranı yüzde 44’e inmiş, buna karşılık mutsuzların oranı yüzde 20’ye tırmanmış. Yani keyifli her 100 gence karşılık artık tam 46 mutsuz genç var.
Sahi biz ne yaptık; ne yaptık da genç nüfusu bu biçimdesine bir mutsuzluk içine sürükledik?
Uzun yıllar her 100 gençten 60’ı 65’i memnunken, ne yaptık da bu sayıyı geçen yıl 44’e düşürdük.
Tıpkı biçimde uzun yıllar her 100 gençten 8’i 10’u mutsuzken, bu sayısı 2020’de 14’e, geçen yıl ise 20’ye nasıl çıkardık.
Bir yerlerde yanılgı yaptığımız epeyce lakin epeyce açık.
Pekala bu yanılgıyı düzeltecek tarafta bir şeyler yapıyor muyuz?
Bizim bakılırsabildiğimiz rastgele bir adım da yok.
7.5 MİLYON GENÇ BİRİNCİ DEFA OY KULLANACAK
Yaşları 18-23 içinde olan nüfus 7.9 milyon. Bu gençlerin 23 yaşında olanlarının bir kısmı, tahminen 400 bin kadarı bundan evvelki seçimde oy kullandı. Yani şu durumda ister 2023 haziranında, ister daha evvel yapıldığında yaklaşık 7.5 milyon genç birinci kere sandığa gidecek. Seçime kadar geçecek müddette oy kullanma yaşına gelecek yeni seçmenle bir arada sayı tahminen 8 milyona çıkacak.
Son duruma göre Türkiye’deki seçmen sayısı 64 milyon olarak kestirim ediliyor. Uzun yılların eğilimleri bu seçmenlerin yaklaşık yüzde 90 kadarının, yani 57.5 milyonunun sandığa gidebileceğini gösteriyor.
Yaklaşık 8 milyon genç seçmenin de yüzde 90’ının sandığa gitmesi durumunda oy kullanacakların sayısı 7.2 milyon kadar olacak. Bu da, 57.5 milyon ortasında yüzde 12.5’lik bir hisse demek.
Bir var iseyım olarak şunu söylemek mümkün:
Birinci kere oy kullanacak gençler bir parti kursa ve oylarını o partide toplasa Meclise dördüncü parti olarak girme talihine sahipler.
Genç nüfus ve genç seçmen bu kadar kıymetli.
Ve genç seçmen bu kadar mutsuz.
Bu mutsuzluğun kaynağına inebilen ve gençlere umut verebilen ittifak birinci seçimde rakibine büyük üstünlük kuracak demektir.