Ekonomistler deklare etti: Krizi durdurmak için yanlış düğmeye bastılar

İstanbul Sanayi Odası’nın Aralık ayı Meclis toplantısı geçtiğimiz gün yapıldı. görüşmede gerçekleşen forumda TOBB-ETÜ Öğretim Üyesi ve TEPAV Danışmanı Prof. Dr. Fatih Özatay ile Ekonomist Dr. Osman Cevdet Akçay, aktüel gelişmeleri değerlendirdiler ve Merkez Bankası’nın bağımsızlığına vurgu yaptılar. Kelam alan meclis üyeleri ise piyasalardaki dalgalanmalardan dolayı, yatırım konusunda utangaç olduklarını ve gerçek piyasalarda ticari kredilerin indirimlere karşın yüksek kaldığını söylemiş olduler.

Toplantının açılış konuşmasını yapan Meclis Lideri Zeynep Bodur Okyay, faiz indirim kararlarına karşın piyasada kredi faizlerinin devasa yükseklikte olduğunu hatırlatarak bankaların kredi vermekte zorlandığını lisana getirdi. Faiz indirimlerin piyasalarda fiyat istikrarından vaz geçildiği algısını doğurduğu ve bu niçinle de işletmelerin fiyatlama yapamadığını söyleyen Okyay, “Bütün dünyada yüksek enflasyona karşı tedbirler var. Bizim de bu tedbirleri almamız gerek” dedi. Kelam alan meclis üyeleri, meçhullükten yakınırken yatırım yapmaktan çekindiklerini ve hala 2022 için bütçe oluşturamadıklarını lisana getirdiler.

2 ay evvel mantıklı adımlar atılsa piyasaların bu durumda olmayacağını söyleyen Merkez Bankası eski ekonomisti TEPAV Danışmanı Prof. Dr. Fatih Özatay, “Basılabilecek birfazlaca düğme vardı lakin yanlış düğmeye bastılar” dedi. Aylık mevduat sistemine alışmış yurttaşın en az üç aylık olan bu sisteme gireceği konusunda telaşlar taşıdığını söyleyen Özatay, “Krizi durdurmak için basabileceğimiz bir sürü düğme vardı biz yanlış düğmeye bastık. halbuki 2001 krizinden daha sonra biz hayli hoş düğmelere başlayıp ilerlemiştik. Önümüzde örnek var, denedik ve başardık o devir buna üzülüyorum aslında nasıl yapabileceğimizi biliyoruz” dedi.

ENFLASYON GÖRMEZDEN GELİNİYOR

Yani mevduat sistemini pahalandıran Özatay, “Yeni sistemin cazibesine kapılıp enflasyonu düşünmüyoruz. Sisteme inanç sağlamak ve enflasyon beklentisini düşürmek fazlaca değerli. Programın fazlaca büyük riskleri var. Yapısal ıslahatlarla desteklenmeli. Ülkenin CDS primi çok yüksek evvel buraya odaklanılmalı ve yurt haricinden kaynak girişinin azalmaması gerek” dedi. Siyaset faizi ve 10 yıllık tahvil faizi içindeki farka değinen Özatay, 2001 krizi öncesi şartlarla 2 ay evvelki şartları karşılaştırın. Bütçe açığı epey daha düşük, kamu borcu hayli daha düşük, bankacılık dalı daha kuvvetli, pekala ne bozdu sistemi? İstikrar ismine yapacak fazla bir değişiklik yok. Para siyasetinde sorun var. Orada da bakın 2001’de biz Merkez Bankası’nı bağımsız yaptık. Merkez Bankası Lideri ve yardımcıları yoksulluk yapmadığı sürece alınamazdı. Cumhurbaşkanlığı sistemiyle bu değişti. Artık yalnızca bunu değiştirsek , Merkez Bankası’nın kredibilitesi artar. Demek ki Merkez Bankası’na baskı olmayacak. Bunun haricinde yapılması gereken ıslahatlar da var. Rant yasası gerekiyor. 2018 krizinde niye birden krize girdik zira dışarıdan gelen döviz borçları daima konut bölümüne vs gitti. Orada bir rant var 3 katlı yere 10 kat dikebiliyorlar. Endüstricinin konuta kaymasını engelleyecektik. Bu epey da kolay bir şeydi. bu biçimde bir istikrar programı ülkenin risk puanını 200’lere çekebilirdi. niye bilmiyor mu bunu yöneticiiler diyorsunuz. Yani kurumsal yapı bozuldu. Biz MB’de çalışırken biroldukça kurum bir ortaya gelir ve ortak akıl çıkarırdık. Lakin artık müsteşarlar kalmadı, ortak akıl yok artık. Devlet Planlama teşkilatı fazlaca kıymetliydi örneğin bu da yok. İki ay evvel buadımlar atılsa her şey epeyce daha kolaydı. Bu düğmeyi tercih etmedik öteki bir düğmeye bastık” diye konuştu.

niye 18 BEKLENDİ?

Yeni ekonomik sistemin münasebetlerin hayli yanlış olduğunu söyleyen Ekonomist Cevdet Akçay ise, “Kredi Risk Primi (CDS) ülkeler için fazlaca kıymetlidir. Faizler ve kuru denetim etmeye çalışıyoruz lakin CDS en sıkıntı denetim ettiğimiz şeydir. Bankacılık için fazlaca kıymetlidir. CDS artarsa döviz gereksinimi artar umarım yöneticilerin bundan haberi vardır. Bu yeni çıkan eserle de ilgili sorum şu ‘Bu niçin artık çıktı?’ niye 18 beklendi? Çift haneye geldiğinde bunu yapsanız daha fazla tesirli olmaz mıydı? Bence şu biçimde oldu pazartesi ve öncesinde yarı belkırana gidiyorduk. Ben örneğin kimi atmlerden bir seferde 800 TL çekemiyordum. Ayrıyeten bankalarda şubelerde efektif çekmeler oldu, kasalara gitmeler oldu. İdare de haklı olarak panik oldu ve bunu devreye soktu. Bu sistem tercih ettiğimiz değil mecbur kaldığımız bir sistemdi ve mecburen uygulanan sitemler de hiç bir vakit inanç vermez. Şu an döviz mevduatları çözmez bu, ancak TL’den kaçışı yavaşlatabilir” diye konuştu.

yatırım tavsiyesi içermez
 
Üst