Doğal kaynakların sonlu olması ve belli bölgelerde ağırlaşması, bunlara sahip ülkeler için değerli ihracat geliri oluştururken emtia bağımlısı ülkeler global şokların tesirlerini tedarik sıkıntıları ve fiyat artışlarıyla derinden hissediyor.
İklim değişikliğinin olumsuz tesirlerinin arttığı ve Kovid-19 salgınıyla gayretle geçen son 2 yılda değerli ölçüde yükselen global emtia fiyatları, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın da tesiriyle daha derin bir probleme dönüştü.
Doğal gaz ve petrolün yanı sıra kimi madenlerin ve ziraî mamüllerin de kıymetli ihracatçısı pozisyonundaki Rusya’ya uygulanan yaptırımlar, kelam konusu eserlerde bölgeye bağımlılığı gündeme getirirken ülkelerin bağımlılık sorunlarının bunun fazlaca daha ötesinde olduğu bilgilerle gözler önüne seriliyor.
Global emtia ihracatının kıymeti 4,4 trilyon dolara yaklaşırken savaş niçiniyle yaşanan tedarik problemleri emtia fiyatlarındaki artışı tetikliyor.
Belli alanlarda dışa bağımlı ülkelerin alternatiflere yönelmesi ve ekonomik üretimlerini çeşitlendirerek fiyat dalgalanmalarının tesirlerini en aza indirmesi kritik değer taşıyor.
PETROL VE DOĞAL GAZ BAĞIMLILIĞI DÜNYA GENELİNDE SORUN
Güçte dışa bağımlılık, kâfi fosil yakıt rezervi bulunmayan ülkelerin değerli bir sorunu olarak dikkati çekerken yenilenebilir güç üzere alternatiflerle bu sıkıntıya tahlil aranıyor.
Dünyadaki doğal gaz rezervlerinin 5’te birini barındıran Rusya, bu alanda en büyük tedarikçi pozisyonunda bulunuyor. Doğal gaz rezervlerinde İran yüzde 17,1, Katar ise yüzde 13,1 hisseyle öteki değerli tedarikçiler olarak öne çıkıyor.
Petrolde en büyük rezervleri sırasıyla yüzde 17,5’lik hisseyle Venezuela, yüzde 17,1’lik hisseyle Suudi Arabistan ve yüzde 9,7’lik hisseyle Kanada elinde bulunduruyor.
Petrol ve doğal gaz tedarikçilerinin birkaç ülkeyle hudutlu olması, dünya genelinde büyük ölçüde emtia bağımlılığına niye oluyor.
MADENLERDE FARKLI ÜLKELER ÖNE ÇIKIYOR
Elektrikli arabalardan elektronik eşyalara çeşitli mamüllerin bataryaları için değer taşıyan lityum rezervlerinde Güney Yarım Küre öne çıkıyor. Şili bu rezervlerin yaklaşık yarısına sahipken Avustralya lityum rezervlerinin yaklaşık yüzde 25’ini, Arjantin de yüzde 10’unu barındırıyor.
Döküm, boyacılık, elektronik materyal üretimi motorlar ve çelik endüstrisi üzere biroldukça alanda kullanılan doğal grafit bakımından en güçlü ülkelerin başında toplam rezervlerin 4’te birine sahip Türkiye geliyor. Çin ve Brezilya ise yüzde 20’şerlik hisseleriyle Türkiye’nin arkasında bulunuyor.
Şili, yüksek elektrik ve ısı iletkenliğine sahip olması niçiniyle biroldukca elektronik aygıtın kritik bileşeni konusundaki bakır madeninin en büyük üreticisi pozisyonunda yer alıyor. Çin ve Peru da bakır rezervlerinde öne çıkan öteki ülkeler olarak sıralanıyor.
Bilinen kobalt yataklarının yaklaşık yüzde 70’i Kongo’da bulunuyor. Kobalt, paslanmaz çelik üretimi, cam ve metal birleştirmelerinde kullanılıyor.
Nikelde Endonezya ve Filipinler kıymetli üretimler gerçekleştirirken az toprak metalleri ve alüminyumda Çin dikkati çekiyor.
Mobilya dalında MDF ve sunta üretiminde kullanılan tomruk tedariki büyük ölçüde Rusya’dan karşılanıyor. Çin ise çelik ihracatında birinci sırada bulunuyor.
Küçük mesken aletlerinden otomotive, savunma endüstrisinden bilişim teknolojilerine kadar her alanda kullanılan çipler için vazgeçilmez muhtaçlık neon gazının yaklaşık yüzde 90’ı Ukrayna’da üretiliyor. Savaşın sürmesinin tedarik sıkıntılarını artırarak biroldukça eserde maliyetleri katlayacağı öngörülüyor.
Çimentoda Vietnam, cam, fermuar, dokuma polyester elyaf ve viskon rayon iplikte Çin, kauçukta Tayland ticarette en büyük hisselere sahip ülkeler olarak dikkati çekiyor.
ZİRAÎ EMTİA
Buğdayda en büyük üretici Çin iken en çok ihracatı Rusya gerçekleştiriyor. ABD, Avustralya, Kanada, Ukrayna ve AB ülkeleri buğday ihracatında öbür ülkeler olarak öne çıkıyor. Dünyada gereksinim duyulan buğdayın üçte biri Rusya ve Ukrayna’dan karşılanıyor.
Pamuk ve mısırda en büyük üretim Çin’de yapılırken bu eserleri en çok ABD ihraç ediyor. Brezilya, kahve ve şekerde en hayli üretimi ve ihracatı gerçekleştiriyor. Pirinç üretiminde Çin, ihracatında Hindistan başı çekiyor.
en çok ayçiçeği üretimini Ukrayna yaparken bu eserin ihracatında birinci sırada Romanya geliyor. Ayçiçek yağı ihracatında ise Ukrayna ve Rusya kıymetli bir yer tutuyor.
İhracatta en büyük hissesi, arpada Fransa, mercimekte Kanada, soya fasulyesinde Brezilya, yulafta Kanada alıyor. Rusya, ziraî üretimin kıymetli bir girdisi olan azotlu gübrenin üretim ve ihracatında dünyada birinci sırada geliyor.
ELEKTRONİKTE ASYA’YA BAĞIMLILIK VAR
Elektronik mamüllerini dünyanın her bir yanına satan Çin, bu alanda en büyük ihracatçı pozisyonunda bulunuyor. Çin’in hissesi bilgisayar ihracatında yüzde 45’i, cep telefonunda ise yüzde 50’yi aşıyor. Bilgisayar aksesuarlarında da Çin, toplam ihracatın 4’te birini gerçekleştiriyor.
Dalın kullandığı yalıtımlı teller, elektronik devre kartları alt bileşenlerinde de Asya ülkelerine bağımlılık bulunuyor.
Çabucak her alanda kullanılan çiplerin üretim kapasitesinin yaklaşık yüzde 75’i yüksek sismik aktivite ve jeopolitik tansiyonlara değerli ölçüde maruz kalan bir bölge olan Çin ve Doğu Asya’da ağırlaşıyor.
Elektronik devre bileşenlerinde Hong Kong, dalın toplam ihracatının yaklaşık 5’te birini gerçekleştiriyor. Çiplerde kullanılan yarı iletkenlerin üretim kapasitesinin birden fazla Güney Kore ve Tayvan’da bulunuyor.
Çin, elektronik ekipmanların değerli bir bileşeni yalıtımlı kablolarda ihracatın yaklaşık 5’te birini yapıyor. Elektrik motorlu konut aletleriyle optik aygıtlar ve aletlerin ihracatında da bir daha Çin birinci sırada yer alıyor.
İletim sınırları, oldukcalayıcılar ve baz alıcı-verici istasyonları üzere telekomünikasyon için kullanılan donanımların ihracatında Çin öne çıkıyor. Bu kümeye, telefonlar, radyolar ve hatta bilgisayarlar da dahil olmak üzere farklı bağlantı teknolojileri giriyor.
yatırım tavsiyesi içermez
İklim değişikliğinin olumsuz tesirlerinin arttığı ve Kovid-19 salgınıyla gayretle geçen son 2 yılda değerli ölçüde yükselen global emtia fiyatları, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın da tesiriyle daha derin bir probleme dönüştü.
Doğal gaz ve petrolün yanı sıra kimi madenlerin ve ziraî mamüllerin de kıymetli ihracatçısı pozisyonundaki Rusya’ya uygulanan yaptırımlar, kelam konusu eserlerde bölgeye bağımlılığı gündeme getirirken ülkelerin bağımlılık sorunlarının bunun fazlaca daha ötesinde olduğu bilgilerle gözler önüne seriliyor.
Global emtia ihracatının kıymeti 4,4 trilyon dolara yaklaşırken savaş niçiniyle yaşanan tedarik problemleri emtia fiyatlarındaki artışı tetikliyor.
Belli alanlarda dışa bağımlı ülkelerin alternatiflere yönelmesi ve ekonomik üretimlerini çeşitlendirerek fiyat dalgalanmalarının tesirlerini en aza indirmesi kritik değer taşıyor.
PETROL VE DOĞAL GAZ BAĞIMLILIĞI DÜNYA GENELİNDE SORUN
Güçte dışa bağımlılık, kâfi fosil yakıt rezervi bulunmayan ülkelerin değerli bir sorunu olarak dikkati çekerken yenilenebilir güç üzere alternatiflerle bu sıkıntıya tahlil aranıyor.
Dünyadaki doğal gaz rezervlerinin 5’te birini barındıran Rusya, bu alanda en büyük tedarikçi pozisyonunda bulunuyor. Doğal gaz rezervlerinde İran yüzde 17,1, Katar ise yüzde 13,1 hisseyle öteki değerli tedarikçiler olarak öne çıkıyor.
Petrolde en büyük rezervleri sırasıyla yüzde 17,5’lik hisseyle Venezuela, yüzde 17,1’lik hisseyle Suudi Arabistan ve yüzde 9,7’lik hisseyle Kanada elinde bulunduruyor.
Petrol ve doğal gaz tedarikçilerinin birkaç ülkeyle hudutlu olması, dünya genelinde büyük ölçüde emtia bağımlılığına niye oluyor.
MADENLERDE FARKLI ÜLKELER ÖNE ÇIKIYOR
Elektrikli arabalardan elektronik eşyalara çeşitli mamüllerin bataryaları için değer taşıyan lityum rezervlerinde Güney Yarım Küre öne çıkıyor. Şili bu rezervlerin yaklaşık yarısına sahipken Avustralya lityum rezervlerinin yaklaşık yüzde 25’ini, Arjantin de yüzde 10’unu barındırıyor.
Döküm, boyacılık, elektronik materyal üretimi motorlar ve çelik endüstrisi üzere biroldukça alanda kullanılan doğal grafit bakımından en güçlü ülkelerin başında toplam rezervlerin 4’te birine sahip Türkiye geliyor. Çin ve Brezilya ise yüzde 20’şerlik hisseleriyle Türkiye’nin arkasında bulunuyor.
Şili, yüksek elektrik ve ısı iletkenliğine sahip olması niçiniyle biroldukca elektronik aygıtın kritik bileşeni konusundaki bakır madeninin en büyük üreticisi pozisyonunda yer alıyor. Çin ve Peru da bakır rezervlerinde öne çıkan öteki ülkeler olarak sıralanıyor.
Bilinen kobalt yataklarının yaklaşık yüzde 70’i Kongo’da bulunuyor. Kobalt, paslanmaz çelik üretimi, cam ve metal birleştirmelerinde kullanılıyor.
Nikelde Endonezya ve Filipinler kıymetli üretimler gerçekleştirirken az toprak metalleri ve alüminyumda Çin dikkati çekiyor.
Mobilya dalında MDF ve sunta üretiminde kullanılan tomruk tedariki büyük ölçüde Rusya’dan karşılanıyor. Çin ise çelik ihracatında birinci sırada bulunuyor.
Küçük mesken aletlerinden otomotive, savunma endüstrisinden bilişim teknolojilerine kadar her alanda kullanılan çipler için vazgeçilmez muhtaçlık neon gazının yaklaşık yüzde 90’ı Ukrayna’da üretiliyor. Savaşın sürmesinin tedarik sıkıntılarını artırarak biroldukça eserde maliyetleri katlayacağı öngörülüyor.
Çimentoda Vietnam, cam, fermuar, dokuma polyester elyaf ve viskon rayon iplikte Çin, kauçukta Tayland ticarette en büyük hisselere sahip ülkeler olarak dikkati çekiyor.
ZİRAÎ EMTİA
Buğdayda en büyük üretici Çin iken en çok ihracatı Rusya gerçekleştiriyor. ABD, Avustralya, Kanada, Ukrayna ve AB ülkeleri buğday ihracatında öbür ülkeler olarak öne çıkıyor. Dünyada gereksinim duyulan buğdayın üçte biri Rusya ve Ukrayna’dan karşılanıyor.
Pamuk ve mısırda en büyük üretim Çin’de yapılırken bu eserleri en çok ABD ihraç ediyor. Brezilya, kahve ve şekerde en hayli üretimi ve ihracatı gerçekleştiriyor. Pirinç üretiminde Çin, ihracatında Hindistan başı çekiyor.
en çok ayçiçeği üretimini Ukrayna yaparken bu eserin ihracatında birinci sırada Romanya geliyor. Ayçiçek yağı ihracatında ise Ukrayna ve Rusya kıymetli bir yer tutuyor.
İhracatta en büyük hissesi, arpada Fransa, mercimekte Kanada, soya fasulyesinde Brezilya, yulafta Kanada alıyor. Rusya, ziraî üretimin kıymetli bir girdisi olan azotlu gübrenin üretim ve ihracatında dünyada birinci sırada geliyor.
ELEKTRONİKTE ASYA’YA BAĞIMLILIK VAR
Elektronik mamüllerini dünyanın her bir yanına satan Çin, bu alanda en büyük ihracatçı pozisyonunda bulunuyor. Çin’in hissesi bilgisayar ihracatında yüzde 45’i, cep telefonunda ise yüzde 50’yi aşıyor. Bilgisayar aksesuarlarında da Çin, toplam ihracatın 4’te birini gerçekleştiriyor.
Dalın kullandığı yalıtımlı teller, elektronik devre kartları alt bileşenlerinde de Asya ülkelerine bağımlılık bulunuyor.
Çabucak her alanda kullanılan çiplerin üretim kapasitesinin yaklaşık yüzde 75’i yüksek sismik aktivite ve jeopolitik tansiyonlara değerli ölçüde maruz kalan bir bölge olan Çin ve Doğu Asya’da ağırlaşıyor.
Elektronik devre bileşenlerinde Hong Kong, dalın toplam ihracatının yaklaşık 5’te birini gerçekleştiriyor. Çiplerde kullanılan yarı iletkenlerin üretim kapasitesinin birden fazla Güney Kore ve Tayvan’da bulunuyor.
Çin, elektronik ekipmanların değerli bir bileşeni yalıtımlı kablolarda ihracatın yaklaşık 5’te birini yapıyor. Elektrik motorlu konut aletleriyle optik aygıtlar ve aletlerin ihracatında da bir daha Çin birinci sırada yer alıyor.
İletim sınırları, oldukcalayıcılar ve baz alıcı-verici istasyonları üzere telekomünikasyon için kullanılan donanımların ihracatında Çin öne çıkıyor. Bu kümeye, telefonlar, radyolar ve hatta bilgisayarlar da dahil olmak üzere farklı bağlantı teknolojileri giriyor.
yatırım tavsiyesi içermez