Prof. Dr. Yalçın Karatepe ve Prof. Dr. Oğuz Oyan, Ankara’da Mülkiyeliler Birliği’nin düzenlediği “Ekonomik Kriz Konferansı’nda” konuştu. Ekonomik Kriz Konferansı’nın birinci oturumu olan “Türkiye İktisadında Kriz” başlıklı oturumda konuşan Karatepe şunları söylemiş oldu:
“Genellik Türkiye iktisadı tahlil edilirken birtakım oranlara bakılır, oradan hareketle iktisadın durumu budur diye sonuçlara varılır. Varlık Fonu’nun ortasında ne olduğunu bilmiyoruz. Onu bir kenara bakıp bütçe açığına yorum yaptığınız vakit biroldukça şey eksik oluyor.
“DÜKKAN SAHİBİNİ DEĞİŞTİRMEDİĞİNİZ YA DA DÜKKAN SAHİBİNİN SATACAK TARLASI KALMAYANA DEK BU İŞ BU TÜRLÜ SÜRER”
Ben daha farklı bir benzetmeyle bugünkü Türkiye iktisadını benzetmek istiyorum. Esnaf, dükkan kurumsal bir yer değildir. Bir dükkan açar sabah kalkar işe sarfiyat. Onun o işleri o denli yapmasını sınırlayacak hiç bir düzenleme yok. Her şeye kendisi karar veriyor. ötürüsıyla ayrıntılı düşünen de birisi değil. Ancak mal alırken vadeli senetler vermiştir. Vade geldiğinde o para yok. Zira hesap yapmamıştır. Ne yapar? Komşudan para alır. Lakin bir yerde tıkanır. Tıkandığında şunu yapar. Komşu esnaftan hatır senedi alır. O senedi bankaya kırdırır. Bu sistemi bu biçimde sürdür. Nereye kadar? Artık sürdüremeyecek hale gelene kadar. daha sonra masraf bir tarla satar. Onla bir daha çevirir. Bu anlattıklarımda dükkan sözcüğü yerine Türkiye’yi koyun. Dükkan sahibi yerine Erdoğan’ı koyun. Bir farklılık var mı? Esnafta nasıl bir kural yok, istediği üzere yapıyor. Birebirini o da yapıyor. Muhtaçlık duyarsa kanunlardan kaynaklı sorunları da Meclis’te aşıyor. Her istediğini epeyce rahatlıkla yapıyor. ötürüsıyla sorunun aslında, makro göstergelere bakılarak anlaşılması mümkün gözükmüyor. Biraz bilgilerina bakmak lazım. Ayrıntılara bakınca neyi görüyoruz? Türkiye’de piyasa iktisadı denen bir şey uygulanıyor. Bunlar neye bakılırsa davranır olağanda? Piyasa iktisadının kendi şartlarına bakılırsa çalıştığına bakılırsa davranır. Bunları da hem kurallar bakarak birebir vakitte iktisadın nasıl çalıştığını bilerek yaparsınız. Fakat Türkiye’de işler o denli yürümüyor. Kural söylemiş olduğiniz hiç bir şeyin geçerliliği yok. Dükkan sahibini değiştirmediğiniz ya da dükkan sahibinin satacak tarlası kalmayana dek bu iş bu biçimde sürer.
“KAMBİYO VERGİSİ ALINMAYARAK 25 MİLYARDAN VAZGEÇİLDİ”
Kur muhafazalı mevduata geçsinler diye şirketlere hayli büyük vergisel avantajlar sağlandı. Zira başta geçmediler. daha sonra dediler ki ‘biz sizden kambiyo vergisi almayacağız’. Kambiyo vergisi alınmayarak 25 milyardan vazgeçildi. niye? Zira dükkan sahibi bu biçimde istedi. Bütçede kur muhafazalı mevduat için ödeme yapma imkanı var mı? Neyin altında ödedik? Transferler altında. Transfer nedir geniş halk kitlesine dayanak sağlayacak. Zira dükkan sahibi o denli istedi. Muhtemelen enflasyon muhafazalı mevduatı açıklayacaklar.”
Karatepe’nin akabinde konuşan iktisatçı, eski CHP İzmir Milletvekili Prof. Dr. Oğuz Oyan da şunları söylemiş oldu:
“Burada iki hususa yük vereceğim. Kamu maliyesi ve tarım. Stagflasyonist bir yıl bu. Kredi pompalamasını AKP yakın devirde 2 defa uyguladı. 2017’de ve 2020’de bir kredi pompalaması oldu. En anti toplumsal devlet olmayı da başardı… Tam manasıyla bankaları daima olarak besleyen bir yapı lakin bankalara bakılırsav veriyor. Sen benim kredi pompalamalarımda başrolü oynayacaksın. Bunlar enflasyonu körükleyecek atılımlar oluyor. Mali sermayeye bir defa büyük bir transfer var. Varlıklı bölümlere gelir transferinde bulunuyorsunuz. Burada bir kez Anayasa’ya terslik var. Vergiler kamu hizmetlerinin finansmanı için alınıyor. Varlıklı kesitlere kur farkı ödenmesi bir kamu hizmeti midir? İdari yargıda dava açılabilir. Hazine iç borçlanmasında da sıçrama var Mart’ta yüzde 89’luk artış üç ayda 85 milyar lira.
“KKM 150 MİLYON MALİYET GETİRECEK”
Benim varsayımım kurun durumuna bakılırsa hazineye kur muhafazalı mevduattan 150 milyarlık maliyet gelecek. Bütçe açıkları daha şimdiden alarm veriyor. 69 milyar oldu. Yıllık beklenen açık 178 miyar dolar.
“TMO BİR TARIM İTHALAT OFİSİNE DÖNÜŞTÜ”
Tarımda epey önemli bir ithal bağımlılığı var ve mevcut dünya şartlarında devasa yükseklikte fiyatlar ödüyoruz. Türkiye’de nüfus başına buğday üretimini ele aldığımız vakit hayli önemli bir buğday açığı var. Toprak Mahsulleri Ofisi bir tarım ithalat ofisine dönüştü. Bu tarımı bitirmenin öbür ismi. Buğdayı yurt ortasında 150 dolardan ihale ile aldı. Lakin Rusya ve Ukrayna’dan 320- 450 dolar içinden aldı. TMO ulusal bir ofis olmaktan çıktı. Fonksiyonunun yapmıyor birebir vakitte ihale ofisi. Çiftçi düşmanı bir ofis. Tarımı global meta zincirinin bir halkası olmaktan çıkarmalıyız. Tohum kanunu kesinlikle değiştirmek gerekiyor. Neoliberal siyasetlerin dışına çıkmak gerekiyor.”
yatırım tavsiyesi içermez
“Genellik Türkiye iktisadı tahlil edilirken birtakım oranlara bakılır, oradan hareketle iktisadın durumu budur diye sonuçlara varılır. Varlık Fonu’nun ortasında ne olduğunu bilmiyoruz. Onu bir kenara bakıp bütçe açığına yorum yaptığınız vakit biroldukça şey eksik oluyor.
“DÜKKAN SAHİBİNİ DEĞİŞTİRMEDİĞİNİZ YA DA DÜKKAN SAHİBİNİN SATACAK TARLASI KALMAYANA DEK BU İŞ BU TÜRLÜ SÜRER”
Ben daha farklı bir benzetmeyle bugünkü Türkiye iktisadını benzetmek istiyorum. Esnaf, dükkan kurumsal bir yer değildir. Bir dükkan açar sabah kalkar işe sarfiyat. Onun o işleri o denli yapmasını sınırlayacak hiç bir düzenleme yok. Her şeye kendisi karar veriyor. ötürüsıyla ayrıntılı düşünen de birisi değil. Ancak mal alırken vadeli senetler vermiştir. Vade geldiğinde o para yok. Zira hesap yapmamıştır. Ne yapar? Komşudan para alır. Lakin bir yerde tıkanır. Tıkandığında şunu yapar. Komşu esnaftan hatır senedi alır. O senedi bankaya kırdırır. Bu sistemi bu biçimde sürdür. Nereye kadar? Artık sürdüremeyecek hale gelene kadar. daha sonra masraf bir tarla satar. Onla bir daha çevirir. Bu anlattıklarımda dükkan sözcüğü yerine Türkiye’yi koyun. Dükkan sahibi yerine Erdoğan’ı koyun. Bir farklılık var mı? Esnafta nasıl bir kural yok, istediği üzere yapıyor. Birebirini o da yapıyor. Muhtaçlık duyarsa kanunlardan kaynaklı sorunları da Meclis’te aşıyor. Her istediğini epeyce rahatlıkla yapıyor. ötürüsıyla sorunun aslında, makro göstergelere bakılarak anlaşılması mümkün gözükmüyor. Biraz bilgilerina bakmak lazım. Ayrıntılara bakınca neyi görüyoruz? Türkiye’de piyasa iktisadı denen bir şey uygulanıyor. Bunlar neye bakılırsa davranır olağanda? Piyasa iktisadının kendi şartlarına bakılırsa çalıştığına bakılırsa davranır. Bunları da hem kurallar bakarak birebir vakitte iktisadın nasıl çalıştığını bilerek yaparsınız. Fakat Türkiye’de işler o denli yürümüyor. Kural söylemiş olduğiniz hiç bir şeyin geçerliliği yok. Dükkan sahibini değiştirmediğiniz ya da dükkan sahibinin satacak tarlası kalmayana dek bu iş bu biçimde sürer.
“KAMBİYO VERGİSİ ALINMAYARAK 25 MİLYARDAN VAZGEÇİLDİ”
Kur muhafazalı mevduata geçsinler diye şirketlere hayli büyük vergisel avantajlar sağlandı. Zira başta geçmediler. daha sonra dediler ki ‘biz sizden kambiyo vergisi almayacağız’. Kambiyo vergisi alınmayarak 25 milyardan vazgeçildi. niye? Zira dükkan sahibi bu biçimde istedi. Bütçede kur muhafazalı mevduat için ödeme yapma imkanı var mı? Neyin altında ödedik? Transferler altında. Transfer nedir geniş halk kitlesine dayanak sağlayacak. Zira dükkan sahibi o denli istedi. Muhtemelen enflasyon muhafazalı mevduatı açıklayacaklar.”
Karatepe’nin akabinde konuşan iktisatçı, eski CHP İzmir Milletvekili Prof. Dr. Oğuz Oyan da şunları söylemiş oldu:
“Burada iki hususa yük vereceğim. Kamu maliyesi ve tarım. Stagflasyonist bir yıl bu. Kredi pompalamasını AKP yakın devirde 2 defa uyguladı. 2017’de ve 2020’de bir kredi pompalaması oldu. En anti toplumsal devlet olmayı da başardı… Tam manasıyla bankaları daima olarak besleyen bir yapı lakin bankalara bakılırsav veriyor. Sen benim kredi pompalamalarımda başrolü oynayacaksın. Bunlar enflasyonu körükleyecek atılımlar oluyor. Mali sermayeye bir defa büyük bir transfer var. Varlıklı bölümlere gelir transferinde bulunuyorsunuz. Burada bir kez Anayasa’ya terslik var. Vergiler kamu hizmetlerinin finansmanı için alınıyor. Varlıklı kesitlere kur farkı ödenmesi bir kamu hizmeti midir? İdari yargıda dava açılabilir. Hazine iç borçlanmasında da sıçrama var Mart’ta yüzde 89’luk artış üç ayda 85 milyar lira.
“KKM 150 MİLYON MALİYET GETİRECEK”
Benim varsayımım kurun durumuna bakılırsa hazineye kur muhafazalı mevduattan 150 milyarlık maliyet gelecek. Bütçe açıkları daha şimdiden alarm veriyor. 69 milyar oldu. Yıllık beklenen açık 178 miyar dolar.
“TMO BİR TARIM İTHALAT OFİSİNE DÖNÜŞTÜ”
Tarımda epey önemli bir ithal bağımlılığı var ve mevcut dünya şartlarında devasa yükseklikte fiyatlar ödüyoruz. Türkiye’de nüfus başına buğday üretimini ele aldığımız vakit hayli önemli bir buğday açığı var. Toprak Mahsulleri Ofisi bir tarım ithalat ofisine dönüştü. Bu tarımı bitirmenin öbür ismi. Buğdayı yurt ortasında 150 dolardan ihale ile aldı. Lakin Rusya ve Ukrayna’dan 320- 450 dolar içinden aldı. TMO ulusal bir ofis olmaktan çıktı. Fonksiyonunun yapmıyor birebir vakitte ihale ofisi. Çiftçi düşmanı bir ofis. Tarımı global meta zincirinin bir halkası olmaktan çıkarmalıyız. Tohum kanunu kesinlikle değiştirmek gerekiyor. Neoliberal siyasetlerin dışına çıkmak gerekiyor.”
yatırım tavsiyesi içermez