Yüz yüze eğitimin başlaması, üniversitelerin açılışı ve aşıyla hızlanan olağanlaşma süreciyle kiralık konut talepleri son aylarda süratli bir yükseliş gösterdi. Lakin başta büyük kentler olmak üzere Türkiye genelinde kiraların olağan artış bandının epeyce üstüne çıkarak astronomik sayılara ulaşması yansılara niye oldu.
Mesken sahiplerince talep edilen ve kimi semtlerde yüzde 100’lere yaklaşan artış talepleri, kiracıların büyük mağduriyet yaşamalarına yol açtı. Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğr. Üy. Doç. Dr. Umut Yeniocak, kira bedelinin yüksek oranda arttırılması için konut sahipleri tarafınca baskıya maruz kalan kiracıların yasal hakları ve bu biçimde bir durumda atabilecekleri türel adımları anlattı.
Türk hukuk sisteminin, kira kontratı yapılırken bir mesken ya da iş yerinin ne kadara kiralandığına kural olarak müdahale etmediğini belirten Doç. Dr. Yeniocak, “Ancak Kanun, kira kontratı bir kere yapıldıktan daha sonra kira bedelini çok artırmak ve eski kiracıyı konuttan ya da iş yerinden çıkarıp yerine yeni bir kiracıya daha yüksek bedelle kiralamak isteyen mesken sahiplerine karşı değerli sonlar koyar. Bu hudutlardan en çok bilineni de kira artışıyla ilgili TÜFE sınırlamasıdır” dedi.
“KİRA ARTIŞINDA TAVAN, 12 AYIN TÜFE ORTALAMASIDIR”
İlgili Kanun’un, kira mühleti bitmiş oldukten daha sonra yeni devir kirası belirlenirken uygulanacak artışta on iki aylık TÜFE ortalamasını üst hudut olarak belirlediğini hatırlatan Doç. Dr. Yeniocak, “Burada dikkat edilmesi gereken nokta, bu oranın üst hudut yani tavan ölçü olduğudur. Yapılacak artış bu oranın altında olabilir lakin üstünde olamaz. Mesken sahibi, kiracıyı buna zorlayamaz. Örneğin, mukavelede yüzde 20 artış yapılacağı yazıyor fakat TÜFE yüzde 15 olmuşsa, kontrattaki oran değil TÜFE oranı uygulanır. Kiracı, en çok TÜFE oranında artış yaparak, kiracı olduğu meskeni ya da işyerini kullanmaya devam edebilir” açıklamasını yaptı.
MESKEN SAHİBİ KİRACIYA TAZMİNAT ÖDEMEK ZORUNDA KALABİLİR
Mevcut kiracıyı çıkarıp yerine yüksek bedelle yeni kiracı almak isteyen mülk sahiplerinin, konutta kendisinin ya da çocuğunun oturacağını, meskene ya da işyerine muhtaçlığı olduğunu söyleyerek kiracıyı çıkarmak istemelerinin sıkça başvurulan bir formül olduğunun bilindiğini belirten Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Kanun, bu durumu berbata kullananlar için değerli bir kural koymuştur. Örneğin, çocuğunun muhtaçlığı olduğunu söyleyip kiracıyı çıkaran makûs niyetli mesken sahibi, bu yeri diğerine kiralarsa, kanuna göre, eski kiracı dava açarak 12 aylık kira bedelinden az olmamak üzere mesken sahibinden tazminat hakkı kazanabilir” diye konuştu.
KONUT SAHİBİ KİRA BEDELİNİN ARTIRILMASI İÇİN DAVA AÇABİLİR
Kira bedellerinin çok artmasıyla istedikleri kira gelirini elde edemeyen mesken sahiplerinin de faydasına olan kimi kurallar olduğunu tabir den Doç. Dr. Umut Yeniocak, şunları söylemiş oldu:
“Örneğin, kira başlangıcından itibaren beş yıl geçmiş ve kira bedeli, emsalleri karşısında epeyce düşük kalmışsa mesken ya da işyeri sahibi, kira bedelinin arttırılması için dava açabilir. Ayrıyeten, 2012’de getirilen bir kurala nazaran, kira müddeti bittikten daha sonra birebir meskende yahut işyerinde kiracı olarak kalan kiracıyı mesken sahibi, on yıl daha sonra haklı bir sebep bildirmeden çıkarabilir. Örneğin, bir yıl vadeli bir konut kirasında mesken sahibi, bir yılın dolmasının akabinde on yıl bekleyecek ve daha sonrasında kiracıyı çıkarabilecek. Bu kural sebebiyle eski kiracılar, kirayı konut ya da iş yeri sahibinin istediği üzere TÜFE oranının epeyce üstünde arttırmak ya da meskenden yahut işyerinden çıkmak ikilemi içinde sıkışıp kalıyorlar.”
yatırım tavsiyesi içermez
Mesken sahiplerince talep edilen ve kimi semtlerde yüzde 100’lere yaklaşan artış talepleri, kiracıların büyük mağduriyet yaşamalarına yol açtı. Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğr. Üy. Doç. Dr. Umut Yeniocak, kira bedelinin yüksek oranda arttırılması için konut sahipleri tarafınca baskıya maruz kalan kiracıların yasal hakları ve bu biçimde bir durumda atabilecekleri türel adımları anlattı.
Türk hukuk sisteminin, kira kontratı yapılırken bir mesken ya da iş yerinin ne kadara kiralandığına kural olarak müdahale etmediğini belirten Doç. Dr. Yeniocak, “Ancak Kanun, kira kontratı bir kere yapıldıktan daha sonra kira bedelini çok artırmak ve eski kiracıyı konuttan ya da iş yerinden çıkarıp yerine yeni bir kiracıya daha yüksek bedelle kiralamak isteyen mesken sahiplerine karşı değerli sonlar koyar. Bu hudutlardan en çok bilineni de kira artışıyla ilgili TÜFE sınırlamasıdır” dedi.
“KİRA ARTIŞINDA TAVAN, 12 AYIN TÜFE ORTALAMASIDIR”
İlgili Kanun’un, kira mühleti bitmiş oldukten daha sonra yeni devir kirası belirlenirken uygulanacak artışta on iki aylık TÜFE ortalamasını üst hudut olarak belirlediğini hatırlatan Doç. Dr. Yeniocak, “Burada dikkat edilmesi gereken nokta, bu oranın üst hudut yani tavan ölçü olduğudur. Yapılacak artış bu oranın altında olabilir lakin üstünde olamaz. Mesken sahibi, kiracıyı buna zorlayamaz. Örneğin, mukavelede yüzde 20 artış yapılacağı yazıyor fakat TÜFE yüzde 15 olmuşsa, kontrattaki oran değil TÜFE oranı uygulanır. Kiracı, en çok TÜFE oranında artış yaparak, kiracı olduğu meskeni ya da işyerini kullanmaya devam edebilir” açıklamasını yaptı.
MESKEN SAHİBİ KİRACIYA TAZMİNAT ÖDEMEK ZORUNDA KALABİLİR
Mevcut kiracıyı çıkarıp yerine yüksek bedelle yeni kiracı almak isteyen mülk sahiplerinin, konutta kendisinin ya da çocuğunun oturacağını, meskene ya da işyerine muhtaçlığı olduğunu söyleyerek kiracıyı çıkarmak istemelerinin sıkça başvurulan bir formül olduğunun bilindiğini belirten Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Kanun, bu durumu berbata kullananlar için değerli bir kural koymuştur. Örneğin, çocuğunun muhtaçlığı olduğunu söyleyip kiracıyı çıkaran makûs niyetli mesken sahibi, bu yeri diğerine kiralarsa, kanuna göre, eski kiracı dava açarak 12 aylık kira bedelinden az olmamak üzere mesken sahibinden tazminat hakkı kazanabilir” diye konuştu.
KONUT SAHİBİ KİRA BEDELİNİN ARTIRILMASI İÇİN DAVA AÇABİLİR
Kira bedellerinin çok artmasıyla istedikleri kira gelirini elde edemeyen mesken sahiplerinin de faydasına olan kimi kurallar olduğunu tabir den Doç. Dr. Umut Yeniocak, şunları söylemiş oldu:
“Örneğin, kira başlangıcından itibaren beş yıl geçmiş ve kira bedeli, emsalleri karşısında epeyce düşük kalmışsa mesken ya da işyeri sahibi, kira bedelinin arttırılması için dava açabilir. Ayrıyeten, 2012’de getirilen bir kurala nazaran, kira müddeti bittikten daha sonra birebir meskende yahut işyerinde kiracı olarak kalan kiracıyı mesken sahibi, on yıl daha sonra haklı bir sebep bildirmeden çıkarabilir. Örneğin, bir yıl vadeli bir konut kirasında mesken sahibi, bir yılın dolmasının akabinde on yıl bekleyecek ve daha sonrasında kiracıyı çıkarabilecek. Bu kural sebebiyle eski kiracılar, kirayı konut ya da iş yeri sahibinin istediği üzere TÜFE oranının epeyce üstünde arttırmak ya da meskenden yahut işyerinden çıkmak ikilemi içinde sıkışıp kalıyorlar.”
yatırım tavsiyesi içermez