İktisattaki optimist telaffuzlar karşılıksız, pazarcı maliyetlerden, halk fiyatlardan şikâyetçi

AKP iktidarının “ekonomi toparlanıyor” telaffuzunun sokakta karşılığı yok. Pazarda mevsimi bulunmasına rağmen domates 5 TL’den satılıyor. Bir demet kıvırcık marulun fiyatı da birebir. Fakirin patatesi, soğanı vardı. 4 kilogramı 20 TL’den satılan patatesi yurttaş evvel poşete doldurtuyor, daha sonra değerli geldiğini söyleyip boşalttırıyor. Kuru soğanın 3 kilogramı ise 10 TL’den satılıyor. Pazarcı “Ne yapalım, maliyetler yüksek” diyor, yurttaş ise “Gelirimize nazaran fiyat yüksek” diyerek isyan ediyor.

Ankara Emek Pazarı’nı dolaştık, meblağları inceledik, pazarcı ve yurttaşı dinledik. Hakikaten “ekonomide bir toparlanma var mı” diye yerinde araştırdık. Evvel fiyatlardan başlarsak şampiyon aslında mevsimi bulunmasına rağmen 20-30 TL’lik fiyatıyla bamya. Türkiye’nin biroldukca yerinde yetişmesine rağmen her daim değerli olan ceviz bir daha tepeyi zorluyor. 30 TL deniliyor fakat 25 TL’den de satılıyor. bir daha mevsimi bulunmasına rağmen incir 18 TL ile birinci sıralarda. Bu ortada meşhur Taşköprü sarmısağınının demetinin 20 TL’den satıldığını da belirtelim. Kimi tezgâhlarda daha da fazla.

NE VAKİT UCUZ OLACAK?


“Şimdi ucuz olmayacaksa ne vakit olacak” denilen şeftali 10 TL’den satılıyor. Üzümün tam vakti. Tezgâhlarda çeşit çeşit var. Çekirdeklisi, çekirdeksizi. Fakat fiyatı 10 TL. Hepsine birebir fiyat. Yeni yeni çıkmaya başlayan mandalina 5 TL’ye satılıyor.

FİYATI duyar duymaz BIRAKIYOR

Fakirin bir patatesi vardı, bir de soğanı. Patatesin fiyatı yüksek, 4 kilogramı 20 TL. Yurttaş evvel almaya niyetleniyor, pazarcı poşeti dolduruyor. daha sonrasında yurttaş “kalsın” deyip geri döktürüyor. Pazarcı söyleniyor.

Ortalarda kilogramı 2.5 TL olan patatesler de var. Fakat güzelinin fiyatı yüksek. Âşık Mahsunu Şerif “yiğit muhtaç olmuş kuru soğana” demiş. Yemeğin şayet olmazsa olmazı. Soğanın 3 kilogramı 10 TL. Yeterlisi bu biçimde. Lakin 3 kilogramını 5 TL’ye satan da var. Yurttaş “soğana bu fiyat olur mu?” diye isyan ediyor. Kavun-karpuz meblağlarına gelince. Kavun ve karpuzun fiyatı değişiyor 5 TL’ye de var, 3 TL’ye de. Taze mısırın 6 tanesi 10 TL’ye satılıyor.

‘BEN NE YAPAYIM?’

Pazarda kıvırcık marulun yanına yaklaşılmıyor, tanesi 5 TL. Pazarcıya “Kıvırcık niye bu biçimde” diye sorduk. “Kasasını 25 TL’ye alıyorum. Bir kasada 6 tane var. Ben ne yapayım” diyor. Bir orta fiyatı tavan yapan ıspanak bir daha tepelerde, 3-4 TL. Semizotu 5 TL.

‘HADİ BİZİM AİLEMİZ KÜÇÜK, KALABALIK AİLELER NE YAPSIN?’


Pazarda sıklıkla emekliler var. Gençler yok denecek kadar az. Emekli bir çift, “Fiyatlar nasıl” sorumuza “Çok pahalı” cevabını veriyor. Pazarcıların kelamlarını anımsattığımızda ise “Haklılardır lakin bu fiyatlar yurttaşın gelirine bakılırsa yüksek” diyor. Öbür bir yurttaş ise daha “Nasıl buldunuz tutarları” demeye bırakmadan, “Berbat, fazlaca kötü” diye başlıyor.

Akabinde da “Hadi bizim ailemiz küçük. Kalabalık aileler nasıl geçinebiliyor? Bu fiyatlarla nasıl alışveriş yapabiliyor? Beşerler kuru ekmek yiyor” diyerek tenkitlerini lisana getiriyor. Konuştuğumuz başka yurttaşların büyük bir kısmı de “Bu mevsimde domatesin fiyatı 5 TL olur mu” diyerek isyan ediyor. “Bir kıvırcık marula 5 TL verilir mi” serzenişiyle devam ediyor. Turşuluk almak için gelen yurttaş, “Bir turşu yapmak için 200-300 TL harcıyoruz” diyerek fiyatlardan yakınıyor.

Patates ve soğan fiyatlarına da reaksiyon var. Biroldukça yurttaş da mevye meblağlarının yüksekliğinden yakınıyor. fiyatların yüksekliği konusunda iktidara da tenkitler yöneltiliyor. “Yurttaşı düşünen yok” pazarda en epey dillendirilen cümle oluyor. Kimse iktisatta bir “toparlanma” olduğuna inanmıyor.

BU TÜRLÜ PAZAR MI OLUR, BOMBOŞ

Pekala, pazarcılar ne diyor? Genel olarak hepsi “bu fiyatların neresi yüksek” diye söyleniyor. “Bu fasulye, bu bamya nasıl toplanıyor biliyor musunuz?” diye devam ediyor. Akabinde, “Mazot, gübre, ilaç, emekçi fiyatlarından haberiniz var mı? Her gün artırım geliyor. Maliyetler çok yüksek” diye yakınıyor. Kimi pazarcılar internet üzerinden siparişle meskenlere teslimat yapan firmalara reaksiyon gösteriyor.

“İşimizi kestiler” diyor. Konuştuğumuz bir pazarcı alanı işaret ederek “Neredeyse bomboş. bu biçimde pazar mı olur? Kimse yok. Fiyatlar ucuz ancak millette de para yok. Tatilde harcandı bitti” diyerek görüşünü lisana getiriyor. Zerzevat satan öbür bir pazarcı ise fiyatları yüksek bulanlara söyleniyor. “Millet Bodrum’da tosta 50 TL ödüyor, burada demeti 1.5 TL olan yeşilliği değerli buluyor” diye sitem ediyor.

yatırım tavsiyesi içermez
 
Üst