Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB), bu gece sabaha karşı Resmi Gazete’de yayınlanan iki yeni bildiri ile son faiz düşürme sonucuyla irtibatlı olarak bankaları müşterilerine daha düşük faizle kredi vermeye zorlamak için yeni uygulamalar getirdi. 16 Eylülde yürürlüğe girecek olan birinci bildirimde bankalara verdikleri krediler için TL cinsi zarurî karşılık ayırma zorunluğu kaldırıldı.
Bununla irtibatlı ikinci bildiride ise bankalara TL cinsi mecburî karşılık yerine menkul değer bulundurma zorunluğu getirildi. Yani bankalar verdikleri kredilere karşılık hazine bonosu üzere devlet iç borçlanma senetleri tutacak. Lakin bu menkul değer tutma konusu da kredinin faizine nazaran kademelendirildi, düşük faizli kredi verenler daha az, yüksek faizli kredi verenler daha fazla menkul değer bulundurmak zorunda kalacaklar.
Kredi faizi oranı yüzde 29,38’i geçerse, banka verdiği kredinin yüzde 90’ına varan oranda menkul değeri depolamak zorunda kalacak. Kredinin faizi düştükçe mecburî karşılık olarak depolanacak menkul değerin krediye oranı da azalacak.
Merkez Bankası’nın finansal istikrarın desteklenmesi ve nakdî transfer düzeneğinin güçlendirilmesi gayesiyle hem varlık tıpkı vakitte yükümlülük kalemleri üzerinden mecburî karşılık ve menkul değer tesisi uygulamaları ile makro ihtiyati araç setini kuvvetlendirdiği belirtilen duyuruda şu tabirlere yer verildi:
“Para Siyaseti Şurası 26 Mayıs 2022 tarihindeki duyurusunda kıymetlendirme süreçleri tamamlanan teminat ve likidite adımlarının devreye alınacağını kamuoyu ile paylaşmıştır. Bu kapsamda 10 Haziran 2022 tarihinde yayımlanan 2022/20 sayılı Bildirim ile yabancı para mevduat/katılım fonu yükümlülükleri üzerinden Türk lirası cinsinden menkul değer tesisi uygulaması başlatılmıştır. Bu düzenleme kapsamında bankalar, Türk lirası mevduat/katılma hesaplarına dönüşüm gayelerine bakılırsa belirlenen oranlarda menkul değer tesis etmektedir. Birinci tesis 29 Temmuz 2022 tarihinde gerçekleşmiştir.
“SON DEVİRDE POLİTİKA-KREDİ FAİZİ MAKASI AÇILDI”
Para Siyaseti Şurası 18 Ağustos 2022 tarihindeki duyurusunda kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının emeline uygun biçimde iktisadi faaliyet ile buluşmasının yakından takip edildiğini, son periyotta bariz biçimde açılan politika-kredi faizi makasının mali transferin aktifliğini azalttığını belirtmiştir. Bu çerçevede Konsey, nakdî transfer düzeneğinin aktifliğini desteklemek üzere, makro ihtiyati siyaset setinin daha da güçlendirileceğini, kıymetlendirme süreçleri tamamlanan kredi, teminat ve likidite siyaset adımlarının da kullanılmaya devam edileceğini kamuoyu ile paylaşmıştır.”
“ZORUNLU KARŞILIK YÜZDE 30’A ÇIKTI”
Duyuruda, yapılan değerlendirmeler sonucunda, 23 Nisan 2022 tarihindeki duyuruda belirtilen zarurî karşılığa tabi krediler için yüzde 20 seviyesinde uygulanan zarurî karşılık tesisinin, uygulamanın aktifliğinin arttırılması maksadıyla bankalar için yüzde 30 oranında menkul değer tesisi ile ikame edilmesinin karara bağlandığı bildirildi.
30 Aralık 2022 prestijiyle 29 Temmuz 2022 tarihine nazaran yüzde 10 kredi büyüme oranını aşan kredi fiyatı kadar menkul değerin bir yıl boyunca tesis edilmesine karar verildiği kaydedilen açıklamada, hariç tutulan kredi cinslerinin harcama mukabili kullandırılmaması halinde menkul değer tesisine tabi olmasının kararlaştırıldığı tabir edildi.
Duyuruda ayrıyeten bildirimin yayımı tarihinden itibaren 2022 yıl sonuna kadar kullandırılacak ticari nitelikteki kredilerde Merkez Bankası tarafınca yayımlanan yıllık bileşik referans oranın 1,4 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak kredi meblağının yüzde 20’si, 1,8 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak kredi fiyatının yüzde 90’ı nispetinde menkul değer tesis edilmesine karar verildiği açıklandı.
Bununla irtibatlı ikinci bildiride ise bankalara TL cinsi mecburî karşılık yerine menkul değer bulundurma zorunluğu getirildi. Yani bankalar verdikleri kredilere karşılık hazine bonosu üzere devlet iç borçlanma senetleri tutacak. Lakin bu menkul değer tutma konusu da kredinin faizine nazaran kademelendirildi, düşük faizli kredi verenler daha az, yüksek faizli kredi verenler daha fazla menkul değer bulundurmak zorunda kalacaklar.
Kredi faizi oranı yüzde 29,38’i geçerse, banka verdiği kredinin yüzde 90’ına varan oranda menkul değeri depolamak zorunda kalacak. Kredinin faizi düştükçe mecburî karşılık olarak depolanacak menkul değerin krediye oranı da azalacak.
Merkez Bankası’nın finansal istikrarın desteklenmesi ve nakdî transfer düzeneğinin güçlendirilmesi gayesiyle hem varlık tıpkı vakitte yükümlülük kalemleri üzerinden mecburî karşılık ve menkul değer tesisi uygulamaları ile makro ihtiyati araç setini kuvvetlendirdiği belirtilen duyuruda şu tabirlere yer verildi:
“Para Siyaseti Şurası 26 Mayıs 2022 tarihindeki duyurusunda kıymetlendirme süreçleri tamamlanan teminat ve likidite adımlarının devreye alınacağını kamuoyu ile paylaşmıştır. Bu kapsamda 10 Haziran 2022 tarihinde yayımlanan 2022/20 sayılı Bildirim ile yabancı para mevduat/katılım fonu yükümlülükleri üzerinden Türk lirası cinsinden menkul değer tesisi uygulaması başlatılmıştır. Bu düzenleme kapsamında bankalar, Türk lirası mevduat/katılma hesaplarına dönüşüm gayelerine bakılırsa belirlenen oranlarda menkul değer tesis etmektedir. Birinci tesis 29 Temmuz 2022 tarihinde gerçekleşmiştir.
“SON DEVİRDE POLİTİKA-KREDİ FAİZİ MAKASI AÇILDI”
Para Siyaseti Şurası 18 Ağustos 2022 tarihindeki duyurusunda kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının emeline uygun biçimde iktisadi faaliyet ile buluşmasının yakından takip edildiğini, son periyotta bariz biçimde açılan politika-kredi faizi makasının mali transferin aktifliğini azalttığını belirtmiştir. Bu çerçevede Konsey, nakdî transfer düzeneğinin aktifliğini desteklemek üzere, makro ihtiyati siyaset setinin daha da güçlendirileceğini, kıymetlendirme süreçleri tamamlanan kredi, teminat ve likidite siyaset adımlarının da kullanılmaya devam edileceğini kamuoyu ile paylaşmıştır.”
“ZORUNLU KARŞILIK YÜZDE 30’A ÇIKTI”
Duyuruda, yapılan değerlendirmeler sonucunda, 23 Nisan 2022 tarihindeki duyuruda belirtilen zarurî karşılığa tabi krediler için yüzde 20 seviyesinde uygulanan zarurî karşılık tesisinin, uygulamanın aktifliğinin arttırılması maksadıyla bankalar için yüzde 30 oranında menkul değer tesisi ile ikame edilmesinin karara bağlandığı bildirildi.
30 Aralık 2022 prestijiyle 29 Temmuz 2022 tarihine nazaran yüzde 10 kredi büyüme oranını aşan kredi fiyatı kadar menkul değerin bir yıl boyunca tesis edilmesine karar verildiği kaydedilen açıklamada, hariç tutulan kredi cinslerinin harcama mukabili kullandırılmaması halinde menkul değer tesisine tabi olmasının kararlaştırıldığı tabir edildi.
Duyuruda ayrıyeten bildirimin yayımı tarihinden itibaren 2022 yıl sonuna kadar kullandırılacak ticari nitelikteki kredilerde Merkez Bankası tarafınca yayımlanan yıllık bileşik referans oranın 1,4 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak kredi meblağının yüzde 20’si, 1,8 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak kredi fiyatının yüzde 90’ı nispetinde menkul değer tesis edilmesine karar verildiği açıklandı.