11 Mart 2020’de Dünya Sıhhat Örgütü tarafınca global salgın ilan edilen SARS-CoV-2 pandemisi dünya çapında biroldukca kişinin enfeksiyonun yayılmasını önlemek için tedavi ve / yahut izleme için izole duruma alınmasına sebep oldu. tıpkı vakitte, izolasyon, fizikî ve ruhsal düşüşe niye olabilecek aktivite kısıtlamasına yol açmakta . Ayrıyeten izolasyondaki hastalarda depresyon ve anksiyete riskini artırmaktadır.
KAS GÜCÜ KAYBI KRONİK HASTALIKLARA DAVETİYE: Karantinanın ana kararı fizikî aktivite seviyelerini azaltmasıdır. Meskende uzun mühlet vakit geçirmek hareketsiz davranışların artmasına ve güç harcanmasındaki azalmayla birlikte kronik hastalıkların oluşumu ve/veya ilerlemesi, kas gücü ve kitlesinde kayba niye olmaktadır. Kas atrofisi, kuvvetsizlik, azalmış fizikî kapasite, kronik yorgunluk, obezite,artmış insülin direnci, azalmış hayat kalitesi fizikî inaktivitenin olumsuz yayılmasını engellemek için katı izolasyon stratejilerinin uygulanmasıyla bir arada azalan fizikî aktivite, diyabetle alakalı semptomların artmasına sebep olarak ömür kalitesini bozar, psikososyal sıkıntılara yol açabilir.Fiziksel hareketsizliğin tek başına tip 2 diyabet yükünün% 7’sine niye olduğu iddia edilmektedir.
BEDEN YÜKÜ:: Uygulanan karantina önlemleri ile sokağa çıkılmaması ve konutta kalınması insanların fizikî aktivitelerinin kısıtlanmasına yol açmıştır. Karantina, kişinin günlük rutin yaşantısından uzak kalmasına niye olarak hem zihinsel sıhhatinde değişikliğe tıpkı vakitte daha hareketsiz bir hayat sürmesine niye olmaktadır. Meskende geçirilen mühletin artması, daima dinlenen ve izlenen pandemi haberleri, artan kaygılar, his durumuna bağlı yiyecek tüketme (özellikle karbonhidratlı gıdaları) dileğinin artması ve fizikî aktivitenin azalması, beden yükünde istenmeyen artışlara ve hatta obeziteye niye olabilmektedir.
OBEZİTE: Obezite de covid19 sürecinde hastalık şiddetini ve hastaneye yatışı artıran risk faktörlerinden biridir. Orta seviyedeki fizikî aktivite obez bireylerde de virüs ile başa çıkmada ucuz, tesirli bir metottur. Beden işlevlerinin ilaçsız yollarla güçlendirilmesi,özellikle obez bireylerde fazlaca kıymetlidir.
ARTMIŞ BEDEN KOMPOZİSYONU: Bedende depo edilen yağ ölçüsü olarak tanımlanabilir.Karantina sürecinde azalmış Fizikî aktivite bedende depolanan yağ ölçüsünün artmasına sebep olur.
ARTMIŞ KARDİYOVASKÜLER RİSK: Enfeksiyon hastalıklarındaki riskin azaltılmasında en değerli toplumsal izolasyon tavsiyesi konutta karantina uygulanmasıdır. Bu izolasyonlar kardiovasküler hastalıklar ve sıhhatsiz ömür üslubu üzere uzun vadeli tesirler bırakabilmektedir.İki hafta üzere ksıa bir müddetde bile günlük 10.000 adımdan 1.500 adıma düşme kararı ortaya çıkacak fizikî inaktivite kararında sağlıklı bireylerde insülin hassaslığı düşer, lipid metabolizması bozulur , visseral yağlanma artar ve kardiyovasküler düzey azalır .
METABOLİK SENDROM:: COVİD-19 evvela bir teneffüs yolu enfeksiyonu bulunmasına karşın, Metabolik Sendrom (MS) ve Kardiyovasküler Hastalığı (KVH) olan bireyler orantısız olarak daha berbat sonuçlar yaşamaktadır. Fizikî aktivitenin kardiyoprotektif olduğu ve sedanter olmanın Metabolik Sendrom ve Kardiyovasküler hastalıklar için bir risk faktörü olduğu kanısı yüksek delil seviyesi ile desteklenmektedir
AZALMIŞ BAĞIŞIKLIK : İdman modalitelerinin de immün sistem aktivitesini artırdığı ve viral enfeksiyonları azalttığı bilinmektedir. Bu kapsamda yapılan antrenman uygulamaları immünomodülatör bir tesirde bulunmaktadır . Ek olarak bağışıklık kaybı oluşturarak ve viral potansiyel riski arttırmaktadır
OSTEOARTRİT/ KEMİK SIHHATİ:: Virüsün yayılmasını engellemek ismine alınan meskende kalma süreci artrit hastalarını ( bilhassa osteoartrit) da birtakım zorluklarla karşı karşıya bırakmıştır. İdman ve ağrılık idaresinin semptomları düzenlemede en tesirli tekniklerden biri olarak görüldüğü bu hastalarda da karantina süreci boyunca mümkün olduğunca idman yapılması önerilmektedir. Bu hastalar için en güzel seçenek, yürüyüş, yoga, pilates, sandalye antrenmanları, Tai Chi üzere modaliteleri orta şiddette yapmaya devam etmeleridir .
OSTEOPOROZ:.İzolasyon ve sınırlanma, insan fizyolojisinin birfazlaca tarafını kıymetli ölçüde etkilemektedir. Meskende kalma sürecinde azalan fizikî aktivite ile kemik kütlesindeki kayıp hızlanmaktadır.Fiziksel aktivite , idman ile kemiğe uygulanan mekanik güç osteoblastik aktiviteyi artırmaktadır
MENTAL/FİZİKSEL SIHHATİN BOZULMASI: Karantina periyodunda azalan fizikî aktivite bireylerin mental sıhhatini da etkileyebilir. Yapılan çalışmalar, bu üslup salgınların travma daha sonrası gerilim, depresyon yahut konfüzyon üzere semptomları tetikleyebileceğini göstermiştir . Hareketin kısıtlanması, olağan rutinin kaybı ve diğerleriyle toplumsal ve fizikî temasın azalması çoğunlukla can sorununa, hayal kırıklığına ve izole edilmişlik hissine niye olmaktadır. Tek başına fizikî inaktivitenin hem mental/ fizikî sıhhatin bozulmasına birebir vakitte hastalıkla alakalı mortalite oranının artmasına niye olduğu bilinmektedir.
KRONİK GERİLİM: Bireylerin bu izolasyon sürecinde bulaşma, karantina ve damgalanma korkusu ve bununla birlikte çok ve yanlış bilgi yüklenme potansiyeli, bireylerde anksiyete ve depresyon açısından risk faktörü oluşturarak kronik gerilime niye olmuş ve zihinsel sıhhat üzerinde büyük bir yük oluşturmuştur. Kronik gerilim, beyin üzerinde yapısal ve işlevsel sonuçlar doğurmakta, bu da toplumsal davranışların değişmesine niye olmakta ve salgın sırasında bireylerin gerilimli şartlarla başa çıkma kapasitelerini sınırlamaktadır.
YORGUNLUK:: Fizikî aktivite yapmak, bedenin daha fazla serotonin hormonu salgılamasını sağlar. Serotonin memnunluk düzeyini yükselterek yorgun/keyifsiz hissedilmesini pürüzler…
SONUÇ: Sonuç olarak hayat standartlarının artması ve gelişen teknoloji ile bir arada fizikî aktivitenin azalması ve sedanter hayat biçiminin yaygınlaşması fizikî hareketsizliğe bağlı birfazlaca hastalığı tetiklemektedir. DSÖ’nün pandemi ilan etmesinin akabinde dünya genelinde sağlıklı bireylerin konutlarında kalmaları istenmektedir. Uzun müddet meskende kalmak, fizikî olarak faal olmak için kıymetli bir zorluk oluşturmaktadır. Düşük fizikî aktivite düzeyleri bireylerin sıhhati ve ömür kalitesi üzerinde olumsuz tesirlere niye olabilir. Kendi kendine karantina ve pandemi haberleri de ek gerilim kaynağı oluşturabilir ve ruh sıhhatini olumsuz etkileyebilir. Mesken ortamında yapılan fizikî aktivite ve rahatlama teknikleri bu müddette sakin kalmaya ve sıhhatin korunmasına yardımcı olacaktır. DSÖ haftada 150 dakika orta düzeyde ya da 75 dakika ağır düzeyde fizikî aktivite ya da her ikisinin bir arada yapılmasını önermektedir . bu vakitte televizyon yahut internet üzere medya irtibat araçlarından antrenman programları takip edilebilir, konut içerisinde yahut bahçede yürümek faal kalmaya yardımcı olabilir ve oturmak yerine mümkün olduğunca ayakta durmak hareketsiz kalınan vaktin azaltılmasını sağlayan tedbirler olarak uygulanabilir.Düzenli yapılan fizikî aktivitenin mortaliteye sebep olan faktörleri azaltmasının yanı sıra, bilhassa önemli bir COVİD-19 hastalığına yakalanma kararı oluşabilecek istenmeyen durumlar açısından risk faktörü olarak kabul edilen morbiditeler ve immünolojik faktörler üstündeki faydaları, gerilimi azaltması, kısa ve uzun vadede zihinsel sıhhat üstündeki düzgünleştirici tesirleri göz önünde bulundurulduğunda mevcut toplumsal durum için pek yüksek değer taşımaktadır .
KAS GÜCÜ KAYBI KRONİK HASTALIKLARA DAVETİYE: Karantinanın ana kararı fizikî aktivite seviyelerini azaltmasıdır. Meskende uzun mühlet vakit geçirmek hareketsiz davranışların artmasına ve güç harcanmasındaki azalmayla birlikte kronik hastalıkların oluşumu ve/veya ilerlemesi, kas gücü ve kitlesinde kayba niye olmaktadır. Kas atrofisi, kuvvetsizlik, azalmış fizikî kapasite, kronik yorgunluk, obezite,artmış insülin direnci, azalmış hayat kalitesi fizikî inaktivitenin olumsuz yayılmasını engellemek için katı izolasyon stratejilerinin uygulanmasıyla bir arada azalan fizikî aktivite, diyabetle alakalı semptomların artmasına sebep olarak ömür kalitesini bozar, psikososyal sıkıntılara yol açabilir.Fiziksel hareketsizliğin tek başına tip 2 diyabet yükünün% 7’sine niye olduğu iddia edilmektedir.
BEDEN YÜKÜ:: Uygulanan karantina önlemleri ile sokağa çıkılmaması ve konutta kalınması insanların fizikî aktivitelerinin kısıtlanmasına yol açmıştır. Karantina, kişinin günlük rutin yaşantısından uzak kalmasına niye olarak hem zihinsel sıhhatinde değişikliğe tıpkı vakitte daha hareketsiz bir hayat sürmesine niye olmaktadır. Meskende geçirilen mühletin artması, daima dinlenen ve izlenen pandemi haberleri, artan kaygılar, his durumuna bağlı yiyecek tüketme (özellikle karbonhidratlı gıdaları) dileğinin artması ve fizikî aktivitenin azalması, beden yükünde istenmeyen artışlara ve hatta obeziteye niye olabilmektedir.
OBEZİTE: Obezite de covid19 sürecinde hastalık şiddetini ve hastaneye yatışı artıran risk faktörlerinden biridir. Orta seviyedeki fizikî aktivite obez bireylerde de virüs ile başa çıkmada ucuz, tesirli bir metottur. Beden işlevlerinin ilaçsız yollarla güçlendirilmesi,özellikle obez bireylerde fazlaca kıymetlidir.
ARTMIŞ BEDEN KOMPOZİSYONU: Bedende depo edilen yağ ölçüsü olarak tanımlanabilir.Karantina sürecinde azalmış Fizikî aktivite bedende depolanan yağ ölçüsünün artmasına sebep olur.
ARTMIŞ KARDİYOVASKÜLER RİSK: Enfeksiyon hastalıklarındaki riskin azaltılmasında en değerli toplumsal izolasyon tavsiyesi konutta karantina uygulanmasıdır. Bu izolasyonlar kardiovasküler hastalıklar ve sıhhatsiz ömür üslubu üzere uzun vadeli tesirler bırakabilmektedir.İki hafta üzere ksıa bir müddetde bile günlük 10.000 adımdan 1.500 adıma düşme kararı ortaya çıkacak fizikî inaktivite kararında sağlıklı bireylerde insülin hassaslığı düşer, lipid metabolizması bozulur , visseral yağlanma artar ve kardiyovasküler düzey azalır .
METABOLİK SENDROM:: COVİD-19 evvela bir teneffüs yolu enfeksiyonu bulunmasına karşın, Metabolik Sendrom (MS) ve Kardiyovasküler Hastalığı (KVH) olan bireyler orantısız olarak daha berbat sonuçlar yaşamaktadır. Fizikî aktivitenin kardiyoprotektif olduğu ve sedanter olmanın Metabolik Sendrom ve Kardiyovasküler hastalıklar için bir risk faktörü olduğu kanısı yüksek delil seviyesi ile desteklenmektedir
AZALMIŞ BAĞIŞIKLIK : İdman modalitelerinin de immün sistem aktivitesini artırdığı ve viral enfeksiyonları azalttığı bilinmektedir. Bu kapsamda yapılan antrenman uygulamaları immünomodülatör bir tesirde bulunmaktadır . Ek olarak bağışıklık kaybı oluşturarak ve viral potansiyel riski arttırmaktadır
OSTEOARTRİT/ KEMİK SIHHATİ:: Virüsün yayılmasını engellemek ismine alınan meskende kalma süreci artrit hastalarını ( bilhassa osteoartrit) da birtakım zorluklarla karşı karşıya bırakmıştır. İdman ve ağrılık idaresinin semptomları düzenlemede en tesirli tekniklerden biri olarak görüldüğü bu hastalarda da karantina süreci boyunca mümkün olduğunca idman yapılması önerilmektedir. Bu hastalar için en güzel seçenek, yürüyüş, yoga, pilates, sandalye antrenmanları, Tai Chi üzere modaliteleri orta şiddette yapmaya devam etmeleridir .
OSTEOPOROZ:.İzolasyon ve sınırlanma, insan fizyolojisinin birfazlaca tarafını kıymetli ölçüde etkilemektedir. Meskende kalma sürecinde azalan fizikî aktivite ile kemik kütlesindeki kayıp hızlanmaktadır.Fiziksel aktivite , idman ile kemiğe uygulanan mekanik güç osteoblastik aktiviteyi artırmaktadır
MENTAL/FİZİKSEL SIHHATİN BOZULMASI: Karantina periyodunda azalan fizikî aktivite bireylerin mental sıhhatini da etkileyebilir. Yapılan çalışmalar, bu üslup salgınların travma daha sonrası gerilim, depresyon yahut konfüzyon üzere semptomları tetikleyebileceğini göstermiştir . Hareketin kısıtlanması, olağan rutinin kaybı ve diğerleriyle toplumsal ve fizikî temasın azalması çoğunlukla can sorununa, hayal kırıklığına ve izole edilmişlik hissine niye olmaktadır. Tek başına fizikî inaktivitenin hem mental/ fizikî sıhhatin bozulmasına birebir vakitte hastalıkla alakalı mortalite oranının artmasına niye olduğu bilinmektedir.
KRONİK GERİLİM: Bireylerin bu izolasyon sürecinde bulaşma, karantina ve damgalanma korkusu ve bununla birlikte çok ve yanlış bilgi yüklenme potansiyeli, bireylerde anksiyete ve depresyon açısından risk faktörü oluşturarak kronik gerilime niye olmuş ve zihinsel sıhhat üzerinde büyük bir yük oluşturmuştur. Kronik gerilim, beyin üzerinde yapısal ve işlevsel sonuçlar doğurmakta, bu da toplumsal davranışların değişmesine niye olmakta ve salgın sırasında bireylerin gerilimli şartlarla başa çıkma kapasitelerini sınırlamaktadır.
YORGUNLUK:: Fizikî aktivite yapmak, bedenin daha fazla serotonin hormonu salgılamasını sağlar. Serotonin memnunluk düzeyini yükselterek yorgun/keyifsiz hissedilmesini pürüzler…
SONUÇ: Sonuç olarak hayat standartlarının artması ve gelişen teknoloji ile bir arada fizikî aktivitenin azalması ve sedanter hayat biçiminin yaygınlaşması fizikî hareketsizliğe bağlı birfazlaca hastalığı tetiklemektedir. DSÖ’nün pandemi ilan etmesinin akabinde dünya genelinde sağlıklı bireylerin konutlarında kalmaları istenmektedir. Uzun müddet meskende kalmak, fizikî olarak faal olmak için kıymetli bir zorluk oluşturmaktadır. Düşük fizikî aktivite düzeyleri bireylerin sıhhati ve ömür kalitesi üzerinde olumsuz tesirlere niye olabilir. Kendi kendine karantina ve pandemi haberleri de ek gerilim kaynağı oluşturabilir ve ruh sıhhatini olumsuz etkileyebilir. Mesken ortamında yapılan fizikî aktivite ve rahatlama teknikleri bu müddette sakin kalmaya ve sıhhatin korunmasına yardımcı olacaktır. DSÖ haftada 150 dakika orta düzeyde ya da 75 dakika ağır düzeyde fizikî aktivite ya da her ikisinin bir arada yapılmasını önermektedir . bu vakitte televizyon yahut internet üzere medya irtibat araçlarından antrenman programları takip edilebilir, konut içerisinde yahut bahçede yürümek faal kalmaya yardımcı olabilir ve oturmak yerine mümkün olduğunca ayakta durmak hareketsiz kalınan vaktin azaltılmasını sağlayan tedbirler olarak uygulanabilir.Düzenli yapılan fizikî aktivitenin mortaliteye sebep olan faktörleri azaltmasının yanı sıra, bilhassa önemli bir COVİD-19 hastalığına yakalanma kararı oluşabilecek istenmeyen durumlar açısından risk faktörü olarak kabul edilen morbiditeler ve immünolojik faktörler üstündeki faydaları, gerilimi azaltması, kısa ve uzun vadede zihinsel sıhhat üstündeki düzgünleştirici tesirleri göz önünde bulundurulduğunda mevcut toplumsal durum için pek yüksek değer taşımaktadır .