Rusya-Ukrayna savaşı Türkiye iktisadını vurdu

İki ülkenin Türkiye’den hazır giysi, dokuma ve deri mamüllerine yönelik siparişlerinde 200 miyon dolarlık iptal gelirken; bölüm temsilcileri belirsizliğin sürmesi halinde kaybın 1 milyar doları aşabileceğini belirtti.

İptaller içinde yüzbinlerce çift ayakkabı ile binlerce deri ceket başı çekerken, Laleli ve Osmanbey’deki bavul ticaretinin de durma noktasına geldiği tabir edildi.

Belirsizlik niçiniyle bölgedeki öteki ülkelerle ticaret de olumsuz etkilenmeye başlarken; Polonya’daki kimi alıcılardan sevkiyatı durdurma talebi geldiği, Belarus, Moldova, Romanya üzere ülkelerin alımlarında da yavaşlama gözlendiği açıklandı.

ÖDEME EZASI BAŞ GÖSTERDİ

Öte yandan rubledeki devalüasyonla bir arada Rus alıcılar içinde ödeme probleminin da baş gösterdiğine dikkat çeken dal temsilcileri, Rus alıcıların eski kur üzerinden ödeme yapmayı teklif ettiğini, aksi biçimde ödeme yapamayacakları istikametinde bildirimler gelmeye başladığını belirttiler.

DÜŞÜŞ TARAFLI TESİR YARATARAK

Reuters’ta yayımlanan tahlile göre, Ukrayna’daki gelişemeler Türkiye’nin güç maliyetlerinde artış, turizm gelirlerinde ise düşüş taraflı tesir yaratarak cari açığı artırma riski taşıyor. İhracat gelirlerinde mümkün bir düşüş ise iktisat üstündeki bu baskıyı daha da artırabilir.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) datalarına nazaran, hazır giysi ve konfeksiyon, dokumacılık ve deri mamulleri kalemlerinde Türkiye’nin Rusya’ya toplam ihracatı 2021’de 718 milyon dolar; Ukrayna’ya ise 308 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Lakin dal temsilcilerinin verdiği bilgiye göre, gümrüklerden yapılan resmi ihracatın haricinde Laleli ve Osmanbey üzere merkezlerden yolcu birlikteinde yapılan bavul ticaretinin bunun en az birkaç kat üzerinde olduğu iddia ediliyor.

”SİPARİŞLER BIÇAK ÜZERE KESİLDİ”

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Hazır Giysi ve Konfeksiyon Kesim Meclis Lideri Onur Fayat, “Şubatta Kiev ve Moskova’daki fuarlarda fazlaca güzel siparişler alınmıştı. Mutabakatlar yapılmış, kaporalar alınmıştı. Gelişmelerle birlikte iptaller geldi. Ukrayna’dan siparişler bıçak üzere kesildi. Rubledeki devalüasyonla Rusya’dan da iptaller başladı” dedi.

Fayat, “Şu an iptaller 200 milyon dolar civarında hesaplanıyor. Durum devam ederse tesiri milyar doları geçebilir” tabirlerini kullandı.

”BAVUL TİCARETİ DE YARA ALDI”

Fayat, resmi ihracatın haricinde Laleli ve Osmanbey üzere merkezlerden yapılan ve resmi ihracat sayılarının 3-4 kat üzerinde olduğu iddia edilen bavul ticaretinin de yara aldığını belirtti.

Laleli Endüstrici ve İş İnsanları Derneği (LASİAD) Başkanı Gıyasettin Eyyüpkoca’nın verdiği bilgiye bakılırsa, bavul ticaretinin merkezi Laleli’den yapılan ticaretin yıllık 2.5-3 miyar dolar civarında olduğu tahmin edilirken; iş hacminin yarısını Rusya ve Ukrayna oluşturuyor.

Eyyüpkoca, “Laleli’de üretim durdu. O bölge ile ticareti olan herkes şu anda şalter indirdi ve bekliyor… Sezon başında siparişleri almıştık, üretime başlamıştık. Yolda olan mallar vardı. Bu malların akibetinin de ne olduğunu bilmiyoruz. Çünkü bir anda savaş başladı, herkes olduğu yerde kaldı, kimi kontağını kapattı, kimi sığınağa gitti” dedi.

Laleli’deki ticaretin çoğunun kontrat ya da akreditife dayalı olmadığını, karşılıklı güvene dayalı açık hesaplar üzerinden yürütüldüğünü söyleyen Eyyüpkoca, “Ben de Ukrayna ile 30 yıldan fazla süredir iş yapıyorum. Orada 30 senedir tanıdığım insan, açık hesabım var. Şu anda ona diyebilir miyim benim paramı ver. Adam yaşam mücadelesi veriyor, başına ne geleceğini bile bilmiyor. Hepimiz bekliyoruz” diye konuştu.

YÜZ BİNLERCE ÇİFT AYAKKABI SİPARİŞİ İPTAL

İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Mustafa Şenocak da, sipariş iptalleri içinde halihazırda üretilmiş ancak ödemesi hemen hemen yapılmamış ürünler de olduğunu belirterek, “İptal edilen yüzbinlerce çift ayakkabı, binlerce deri ceket var” dedi.

Şenocak, deri sektörünün Rusya ve Ukrayna’ya ürün satışının resmi ihracat rakamlarının en az 3 katı olduğunu belirterek; bunların büyük kısmının kontrat ya da akreditifi bulunmadığını ve genelde açık hesaplarla yapılan ticaretin söz konusu olduğunu söylemiş oldu.

RUS ALICILARDA ÖDEME SIKINTISI YARATTI

Şenocak, rubledeki devalüasyonun da Rus müşterilerin ödemelerinde sorun yaratmaya başladığına işaret ederek “Ruble yükseldiği için Rusya’da ‘eski kurdan olursa ödeyebilirim. Bu kurdan kabul edersen paranı ödeyebilirim’ diyenler var” dedi.

Öte yandan Rusya’da 650’nin üzerinde mağaza ile faaliyet gösteren Türk markaların da belirsizlik yaşadığı belirtiliyor. Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel, “Para transferi şu anda en önemli sıkıntılardan biri. Özellikle gümrükteki malların nasıl transfer edileceği ile ilgili bilinmezlik var” dedi.

”ÖNEMLİ DÜŞÜŞ GÖZLENİYOR”

Gelişmelerin bölgedeki diğer pazarlara da olumsuz yansımaya başladığını belirten Öncel, “Polonya ve Belarus’taki satışlarda da önemli düşüş gözleniyor. Sadece savaş bölgesinde değil, civar ülkelerde de sorunlar yaşanmasından ve ve bölgeye yayılmasından endişe ediyoruz” diye konuştu.

”BİR ŞEY İSTEYEN YOK”

TOBB’dan Fayat, yaşanan tedirginlik niçiniyle Polonya’dan bazı müşterilerin sevkiyatların durdurulmasını istediğini belirtirken; LASİAD’dan Eyyüpkoca da “Polonya, Belarus, Moldova, Romanya… hiç birinden bir şey isteyen yok” dedi.

yatırım tavsiyesi içermez
 
Üst