Safran bitkisi, özellikleri ve faydaları
Kokulu safran elde etmek için çiçekler güneş doğana kadar toplanmalı, stilusları kesilip gölgede çabuk kurutulmalıdır. Bitkinin kullanılan kısmı elle kopartılarak toplanır. Ayrılan stigmalar, ince bir tabaka halinde, bir elek üzerine konur ve hafif kömür ateşi üzerinde kurutulur. Safran çok eski çağlardan beri tarımı yapılan bir bitkidir. Teofraste ondan, “Drogların kraliçesi” diye söz etmiştir. Dioskurides’in de tedavi edici olarak kullandığı safran bugün de değerini hiç kaybetmemiştir. Kullanılan kısımları bitkinin çiçeklerinin tekniğine uygun olarak kurutulmuş stigmalarıdır, (dişi üreme organlarının tepe kısmı) ve toz halinde kullanılır. 4 320 çiçekten 25 gram safran elde edilmektedir.
Yetiştiği yerler: Hindistan’dan Balkanlar’a ve Doğu Akdeniz ülkelerine kadar yetişebilen safranın halen en çok Iran ve İspanya’da az da olsa Fransa ve İtalya’da kültürü yapılmaktadır. Ülkemizde Safranbolu’da az miktarda yetiştirilmektedir. Aspir, cehri, çiğdem, Yemen safranı, safran çiçeği, safran çiğdemi adıyla da bilinir.
Kullanım Alanları
Sağlıkta: sakinleştirici, spazm çözücü ve sindirimi kolaylaştırıcı etkileri vardır. Bu nedenle sindirimle ilgili şikayetlerde kullanılır. Ayrıca kozmetik ve ilaçlarda renklendirme ajanıdır. Düşük dozlarda mide salgısını uyarır, yüksek dozlar (3-5 g) uterus düz kasını uyarır. İştah açıcı ve mide olarak günde 0,2-0,5 gram birkaç defa, yarıştırıcı miktarı günde 1-1,5 gram arasındadır. Düz kasları uyarıcı etkisi nedeniyle mukoza membranda ve uterusta kanama yapabilir. Yanlış kullanımda çocuk düşürücü etkisi vardır.
Gıdada: safran, kullanıldığı yemeğe sarı bir renk verir, zeytinyağında 20-30 cm boyunda, sonbaharda mor renkli ve güzel kokulu çiçekler açan, soğanlı çokyıllık bir bitkidir. Çiçekler yapraklardan evvel açar. Stigma kırmızı ve üç kolludur.
Kokulu safran elde etmek için çiçekler güneş doğana kadar toplanmalı, stilusları kesilip gölgede çabuk kurutulmalıdır. Bitkinin kullanılan kısmı elle kopartılarak toplanır. Ayrılan stigmalar, ince bir tabaka halinde, bir elek üzerine konur ve hafif kömür ateşi üzerinde kurutulur. Safran çok eski çağlardan beri tarımı yapılan bir bitkidir. Teofraste ondan, “Drogların kraliçesi” diye söz etmiştir. Dioskurides’in de tedavi edici olarak kullandığı safran bugün de değerini hiç kaybetmemiştir. Kullanılan kısımları bitkinin çiçeklerinin tekniğine uygun olarak kurutulmuş stigmalarıdır, (dişi üreme organlarının tepe kısmı) ve toz halinde kullanılır. 4 320 çiçekten 25 gram safran elde edilmektedir.
Yetiştiği yerler: Hindistan’dan Balkanlar’a ve Doğu Akdeniz ülkelerine kadar yetişebilen safranın halen en çok Iran ve İspanya’da az da olsa Fransa ve İtalya’da kültürü yapılmaktadır. Ülkemizde Safranbolu’da az miktarda yetiştirilmektedir. Aspir, cehri, çiğdem, Yemen safranı, safran çiçeği, safran çiğdemi adıyla da bilinir.
Kullanım Alanları
Sağlıkta: sakinleştirici, spazm çözücü ve sindirimi kolaylaştırıcı etkileri vardır. Bu nedenle sindirimle ilgili şikayetlerde kullanılır. Ayrıca kozmetik ve ilaçlarda renklendirme ajanıdır. Düşük dozlarda mide salgısını uyarır, yüksek dozlar (3-5 g) uterus düz kasını uyarır. İştah açıcı ve mide olarak günde 0,2-0,5 gram birkaç defa, yarıştırıcı miktarı günde 1-1,5 gram arasındadır. Düz kasları uyarıcı etkisi nedeniyle mukoza membranda ve uterusta kanama yapabilir. Yanlış kullanımda çocuk düşürücü etkisi vardır.
Gıdada: safran, kullanıldığı yemeğe sarı bir renk verir, zeytinyağında 20-30 cm boyunda, sonbaharda mor renkli ve güzel kokulu çiçekler açan, soğanlı çokyıllık bir bitkidir. Çiçekler yapraklardan evvel açar. Stigma kırmızı ve üç kolludur.