Savaş ithalatı vurdu: Türkiye yağsız kalabilir

Ayçiçeği yağında tehlike çanları çalıyor. Ham ayçiçeği yağının tonu 1400 dolardan 2 bin doların üzerine çıktı. Rusya, Azak Denizi’nde Türkiye’ye ilişkin yağ taşıyan 15-16 geminin çıkışına müsaade vermiyor. Bu gemiler getirilemezse Türkiye yağsız kalabilir.

Dünya’dan Ali Ekber Yıldırım’ın haberine nazaran, Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği, Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü’ne yazı yazarak stoklarda en çok Mart sonu, Nisan ortasına kadar yetecek kadar yağ kaldığını, Rusya’nın, ithalat gemilerine müsaade vermesi için Dışişleri Bakanlığı ve Rusya Büyükelçiliği nezdinde acil teşebbüste bulunulmasını istedi.

TÜRKİYE YAĞ İTHALATININ YÜZDE 70’İ RUSYA VE UKRAYNA’DAN

Rusya-Ukrayna savaşı Türkiye’yi yağ krizine sürükleyebilir. Dünyanın en büyük ayçiçeği ithalatçısı olan Türkiye, bu ithalatı da yüklü olarak Ukrayna ve Rusya’dan gerçekleştiriyor. İki ülke içinde çıkan savaş Türkiye’nin ham yağ ithalatını büyük oranda durdurdu.

Ham ayçiçeği yağı ithalatında kilit noktalardan biri Azak (Azov) denizi. Türkiye’ye ithal edilen ayçiçeği yağının büyük kısmı bu bölgede bulunan Rostov Limanından yükleniyor. Rusya, Türkiye’nin 15-16 gemisini burada bekletiyor. Bu gemilere müsaade verilmezse Türkiye’de yağ kahrı olur.

STOKTA MARKET RAFLARI DAHİL 1-1.5 AYLIK YAĞ KALDI

Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği İdare Heyeti Lideri Tahir Büyükhelvacıgil Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği yazıda yağda yaşanan durumu şöyleki söz ediyor:

“Malumlarınız olduğu üzere bir müddetdir devam eden Rusya – Ukrayna çatışmasında ülkemizin kayıpları her geçen gün daha ileri düzeye çıkmaktadır. Mevcut durumda Bitkisel yağ bölümü öbür besin bölümlerine bakılırsa epeyce daha stratejik duruma gelmiştir. Ülkemizin stokları, market rafları dahil mart sonu yahut nisan ortasına kadar yetecek seviyededir. Hali hazırda kesimimizin Rusya ve Ukrayna siparişli 15-16 adet gemisi Karadeniz limanlarında beklemektedir.

HAM YAĞIN TONU 2 BİN DOLARI GEÇTİ

Bir iki hafta evvel tonu 1400 dolar düzeylerindeki yağ fiyatları milletlerarası piyasalarda 2000 doların üzerine tırmanmış durumdadır. Daha ileri safhada düşünüldüğünde fiyat tasasını bir tarafa bırakmış, ham husus bulamama noktasına gelmiş durumdayız. Mevcut durum hızla besin arz güvenliği düzeyine evrilmektedir.

RUSYA FARKINA VARMADAN TÜRKİYE’YE BESİN AMBARGOSU UYGULUYOR

Dalımızın ham ayçiçeği yağı ithalatında kilit noktalardan biri Azak (Azov) Denizi’dir. Gemilerimizin büyük çoğunluğu bu bölgede bulunan Rostov Limanından yüklenmektedir. Fiili duruma bakıldığına Azak Denizi Rusya Silahlı Kuvvetleri tarafınca büsbütün denetim altına alınmış ve bir iç deniz durumuna gelmiş durumdadır. Durum bu biçimdeyken Rusya Federasyonu bu bölgeden hala kargo gemilerinin çıkışına müsaade vermemektedir. Bir öteki açıdan bakıldığında Rusya’ ya ambargo düzeyini her gecen gün yükselten AB(Avrupa Birliği) ülkelerine dahi gaz satarak bir biçimde ticaretini devam ettiren Rusya, tahminen de mevcut durumun farkına varmadan ülkemize besin ambargosu uygulamaya başlamıştır.

AB ve başka bölge ülkelerine göre Rusya ile ülkemiz alakaları epeyce daha ileri seviyede olup, gerek Dışişleri Bakanlığımız, gerekse Rusya Büyükelçiliğimiz nezdinde teşebbüslerde bulunularak, Azak Denizi’nin hemen ulaşıma açılması ülkemiz açısından hayati ehemmiyete sahiptir. Gereğini detaylarınize arz ederiz.”


AYÇİÇEĞİ YAĞINA BÜYÜK ARTIRIM OLACAK

Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği bu yazıyı 2 Mart 2022 tarihinde Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü’ne gönderdi. Yağ sanayicileri, Bakanlığın teşebbüsleri ile Rusya’nın gemilere müsaade vermesi için uğraş gösterirken bir yandan da artan fiyatlar karşısında çaresiz kaldı. Tonu 1400 dolar olan ham ayçiçeği yağı fiyatının ton başına 2 bin doları geçmesi niçiniyle iç piyasada büyük artırım olacak. Rusya’nın müsaade vermesiyle Türkiye’ye gelecek yağın maliyeti ve işlenmesi 2 bin 400 doları bulması bekleniyor. Her şartta ayçiçeği yağı tüketiciye artırımlı olarak satılacak.

TÜRKİYE, DÜNYANIN EN BÜYÜK AYÇİÇEĞİ İTHALATÇISI

Türkiye bitkisel yağda hem üretici tıpkı vakitte ihracatçı pozisyonda. Lakin, hammadde bakımından kendine kâfi olmadığı için kıymetli oranda dışa bağımlı. Tarım ve Orman Bakanlığı datalarına nazaran, Türkiye’nin ayçiçeğinde kendine yeterlilik oranı yüzde 64 düzeyinde. Yüzde 36 oranında ise ithalat yapılıyor.

Tarım ve Orman Bakanlığı Ziraî Ekonomiyi Araştırma Enstitüsü datalarına göre 2020-2021 döneminde Türkiye, dünya ayçiçeği ithalatının yüzde 32,4’ünü gerçekleştirdi. Türkiye’den daha sonra ikinci sırada yüzde 27,8 ile Avrupa Birliği var.

Dünya ayçiçeği üretiminde Ukrayna yüzde 30,7 ile birinci sırada, Rusya yüzde 27,2 ile ikinci sırada. Üçüncü sırada yüzde 17,8 ile Avrupa Birliği yer alıyor.

Türkiye, 2020-2021 döneminde ayçiçeği ithalatının yüzde 50,6’sını Rusya’dan, yüzde 14,6’sını Ukrayna’dan, yüzde 11,5’ini Bulgaristan’dan, yüzde 7,5’ini Moldova’dan, yüzde 6,3’ünü Romanya’dan gerçekleştirdi. 2021-2022 döneminde Rusya ve Ukrayna’nın hissesi artarak yüzde 70’e ulaştığı iddia ediliyor.

yatırım tavsiyesi içermez
 
Üst