İktisat ve Dış Siyaset Araştırmalar Merkezi (EDAM) Lideri Sinan Ülgen, kısa vadede Rusya ile Ukrayna’nın anlaşacaklarını öngörmediğini vurgulayarak “Rusya’nın Batı ile münasebetleri epey ihtilaflı olacak. Türkiye hem NATO üyesi, hem iktisadı Batı ile karşılıklı bağımlılık ortasında. İhracatın yüzde 50’si Avrupa’ya, yabancı sermayenin yüzde 75’i Batı’dan geliyor. Türkiye ister istemez Rusya ile bağlantılarını sürdürmekte zorlanacak. hiç bir şey eskisi üzere olmayacak” dedi.
Yap işlet devret modeliyle yapılan, tüm yatırımı Rusya tarafınca karşılanan Akkuyu Nükleer Santralı ile ilgili aksamanın da olabileceğini vurgulayan Ülgen, “Rusya epeyce sıkıştığı bir ortamda burayı finansa etmeye devam edecek mi? Rusya Merkez Bankası rezervlerinin yüzde 40’ına el konuldu. Geri kalan parayı Rusya kendi iktisadını ayakta tutmak için ayıracaktır. Kanaatimce Akkuyu’da bir risk oluştu” diye konuştu. Sinan Ülgen ile Rusya-Ukrayna savaşını ve Türkiye’ye tesirlerini konuştuk.
– Rusya – Ukrayna savaşının bu noktaya gelmesini bekliyor muydunuz?
Bu noktaya gelmemesi ümit ediliyordu. Rusya’nın saldırgan tavrını önlemek için Batı tarafı ekonomik yaptırımlarla ilerledi. Lakin maalesef bunlar başarılı olmadı. Rus bankalarının swift sisteminden çıkarılması, Rus merkez bankasının 650 milyar dolarlık rezervin yaklaşık yüzde 40’ına yakın kısmının yani Avrupa ve ABD’de tutulan kısmının dondurulması. Rusya’ya yönelik ihracat yasakları… Tüm bunlar Rusya’nın ekonomik olarak fazlaca ağır bir darbe alması demek. Bunlar orta vadede Rusya’nın üretim kapasitesini de önemli etkileyecek ve dış yatırımların Rusya’dan çekilmesi üzere zincirleme tesirleri olacaktır.
Savaşın dünya ekonomilerinde enflasyon üzerinde olumsuz tesirleri olacak. Enerjiyi olumsuz etkileyecek. Besinde sorular çıkacak. Enflasyon baskısı hem Fed birebir vakitte Avrupa Merkez Bankası’nı enflasyonla gayrette daha agresif hale getirebilir.
– Ya Türkiye tesiri?
Türkiye maalesef biroldukça koldan olumsuz etkilenecek. Rus bankaların swiftten çıkarılması Rusya ile ticaret yapan ve bununla birlikte Rusya’da iş yapan müteahhitlerin ödemelerinde de sorun yaşatacak. Rusya, Türkiye’ye en çok turist gönderen ülke. Ukrayna da üçüncü sırada. Öncelikle güvenlik açısından turistler ülke dışına çıkmayacaktır. Rusya’daki cins operatörleri Türkiye’deki otellere ödeme gönderemeyecekler, bu turizme büyük bir darbe olur. İthal girdileri güç ve besin eserleri bakımından Türkiye’yi daha güç günler bekliyor. Savaş, enflasyonla gayret açısından da büyük handikap.
Rusya’ya ihracat yapan firmaların nasıl ödeme alacakları aşikâr değil. Bunların Türkiye iktisadı açısından pek olumsuz tesirleri olacak.
TÜRKİYE OLUMSUZ ETKİLENECEK
– Savaşta Türkiye’nin tavrını nasıl örüyorsunuz?
Türkiye’nin diplomatik tavrını hakikat buluyorum. Rusya ile karşılıklı bağlantı ve bağımlılık alanları var. Güçte, Suriye’de dış siyaset ve güvenlik tarafında, turizmde bağımlılık var. Bu açıdan Türkiye olabildiğince istikrarlı bir siyaset izlemeli. Türkiye’nin Avrupa ve ABD’nin yaptırım siyasetlerine taraf olmaması yanlışsız siyaset, ancak ister istemez bu siyaset bir hafta öncesinin siyaseti olamayacaktır.
– Niçin?
Zira Rusya’nın memleketler arası hukuku ihlal eden BM kuralını ihlal ederek Ukrayna’ya saldırısı var. Bunun bir ekip sonuçları ister istemez Türkiye – Rusya münasebetlerine de tesir edecek. Türkiye siyaseten Rusya’ya karşı telaffuzunu sertleştirdi. Lakin Türkiye iktisadını de korumak için yaptırımları hayata geçirme gönüllüsü değil. Fakat ne yaparsak yapalım Türkiye’nin olumsuz etkilenmesini önlemek pek mümkün olmayacak.
KAYBEDEN RUSYA OLUR
– Tahlil olarak ne öngörüyorsunuz?
Birtakım senaryolarımız var ancak bunların hiç birinin kısa vadede olacağını düşünmüyoruz. Tahlil dediğimiz vakit maalesef uzun vadeli düşünmek gerekiyor.
– Yani bu iş çabucak yarın bitmeyecek?
Motamot o denli. Rusya geri adım atmayacak. Rusya işgale devam ettiği sürece ki öngörülebilir gelecekte bu yolda gidecek üzere, askeri operasyon uzasa dahi Rusya’nın askeri amaçlarına ulaşacağını düşünüyorum. bu biçimde Rusya bir rejim değişikliği ve kendine yakın bir hükümet tahsis edecek. O durum Rusya ile Batı içindeki ihtilafın kalıcı bulunmasına niye olacak ve yaptırımlar devam edecek. O denli uzun bir müddetçten bahsediyorum.
– Bu savaşın kaybedeni kim olur?
Kaybeden açık farkla Rusya olacak. Putin, tahminen Ukrayna’yı kendine daha yakın tutmayı başaracak, lakin bunun maliyeti Rus iktisadı açısından fazlaca ağır olacak.
AKKUYU SANTRALİ DURABİLİR
– Bu savaşta iktisadı en çok etkilenecek ülke Türkiye üzere görünüyor.
Hakikat. Zira bu şoka epeyce kırılgan bir iktisatla yakalandık. Avrupa ülkeleri bize nazaran daha az etkilenecek zira finansman kapasiteleri yüksek, risk puanları düşük. Türkiye’de Rusya’dan güç ithalatı azımsanmamalı. Burada Akkuyu Nükleer’i de uygun kıymetlendirmek lazım. Akkuyu, dünyada güçte birinci sefer uygulanan yap işlet devret finansal modeliyle hayata geçiriliyor. Tüm yatırımın Rusya tarafınca yapılması demek. Çok sıkıştığı bir ortamda sanki Rusya burayı finansa etmeye devam edecek mi? Zira Rusya Merkez Bankası rezervlerinin yüzde 40’ına el konuldu. Geri kalan parayı Rusya kendi iktisadını ayakta tutmak için ayıracaktır. Yurtharicindeki bir projeyi ne kadar finanse edebilir onu goreceğiz. Kanaatimce Akkuyu’da bir risk oluştu.
– Yani savaş bitene kadar Akkuyu durabilir mi?
Savaş bitene kadar söylemiş olduğinizde onun da ne vakit olacağını bilmiyoruz. Tahminen epey uzun yıllar sürecek bu iş. Afganistan meselae bakalım. Rusya 1979’da girdi 1988’de çıktı oradan.
– Türkiye – Rusya alakaları artık eskisi üzere olmayacak diyorsunuz, niye?
Evet gerçek. Şu anda Rusya ile Ukrayna’nın anlaşacaklarını öngörmüyorum. Rusya’nın Batı ile alakaları fazlaca ihtilaflı olacaktır. Türkiye hem NATO üyesi, hem iktisadı Batı ile karşılıklı bir bağımlılık ilgisi ortasında. İhracatın yüzde 50’si Avrupa’ya, yabancı sermayenin yüzde 75’i Batı’dan geliyor. Türkiye ister istemez Rusya ile bağlarını sürdürmekte zorlanacaktır. hiç bir şey eskisi üzere olmayacak. Sıkıntı bir denklem sıkıntı bir istikrar siyaseti. Rusya’nın işgal ve istilasının uzun periyoda yayılacağını düşünüyorum. Ağır yaptırımlar kalkmadığı sürece de Türkiye ile Rusya içindeki alakalar de zorlanacaktır.
ENFLASYONA DİKKAT
– Genel bir Türkiye iktisadı değerlendirmesi yapar mısınız?
Şu anda Türkiye’nin en büyük kırılganlığı enflasyon. Artık bunun üzerine dış olumsuz şoklar var. Güç, besin fiyatları artacak. Hükümetin hemen enflasyonla çaba konusunda tavır değiştirmesi lazım. Bu yapılmadığı sürece hem büyüme birebir vakitte Türk insanın alım gücü azalacak. Türkiye ekonomik olarak daha epeyce zorlanacak. Hükümetin enflasyonu bu kadar başıboş bırakması epey riskli bir tavır. Türkiye ekonomik olarak zorlanıyor. Bunun tek sebebi komşularla bağlantılar ya da dış münasebetler değil. İçeride yürütülen para siyaseti. Enflasyona karşı atılması gereken adımların atılmaması, faiz siyaseti.
yatırım tavsiyesi içermez
Yap işlet devret modeliyle yapılan, tüm yatırımı Rusya tarafınca karşılanan Akkuyu Nükleer Santralı ile ilgili aksamanın da olabileceğini vurgulayan Ülgen, “Rusya epeyce sıkıştığı bir ortamda burayı finansa etmeye devam edecek mi? Rusya Merkez Bankası rezervlerinin yüzde 40’ına el konuldu. Geri kalan parayı Rusya kendi iktisadını ayakta tutmak için ayıracaktır. Kanaatimce Akkuyu’da bir risk oluştu” diye konuştu. Sinan Ülgen ile Rusya-Ukrayna savaşını ve Türkiye’ye tesirlerini konuştuk.
– Rusya – Ukrayna savaşının bu noktaya gelmesini bekliyor muydunuz?
Bu noktaya gelmemesi ümit ediliyordu. Rusya’nın saldırgan tavrını önlemek için Batı tarafı ekonomik yaptırımlarla ilerledi. Lakin maalesef bunlar başarılı olmadı. Rus bankalarının swift sisteminden çıkarılması, Rus merkez bankasının 650 milyar dolarlık rezervin yaklaşık yüzde 40’ına yakın kısmının yani Avrupa ve ABD’de tutulan kısmının dondurulması. Rusya’ya yönelik ihracat yasakları… Tüm bunlar Rusya’nın ekonomik olarak fazlaca ağır bir darbe alması demek. Bunlar orta vadede Rusya’nın üretim kapasitesini de önemli etkileyecek ve dış yatırımların Rusya’dan çekilmesi üzere zincirleme tesirleri olacaktır.
Savaşın dünya ekonomilerinde enflasyon üzerinde olumsuz tesirleri olacak. Enerjiyi olumsuz etkileyecek. Besinde sorular çıkacak. Enflasyon baskısı hem Fed birebir vakitte Avrupa Merkez Bankası’nı enflasyonla gayrette daha agresif hale getirebilir.
– Ya Türkiye tesiri?
Türkiye maalesef biroldukça koldan olumsuz etkilenecek. Rus bankaların swiftten çıkarılması Rusya ile ticaret yapan ve bununla birlikte Rusya’da iş yapan müteahhitlerin ödemelerinde de sorun yaşatacak. Rusya, Türkiye’ye en çok turist gönderen ülke. Ukrayna da üçüncü sırada. Öncelikle güvenlik açısından turistler ülke dışına çıkmayacaktır. Rusya’daki cins operatörleri Türkiye’deki otellere ödeme gönderemeyecekler, bu turizme büyük bir darbe olur. İthal girdileri güç ve besin eserleri bakımından Türkiye’yi daha güç günler bekliyor. Savaş, enflasyonla gayret açısından da büyük handikap.
Rusya’ya ihracat yapan firmaların nasıl ödeme alacakları aşikâr değil. Bunların Türkiye iktisadı açısından pek olumsuz tesirleri olacak.
TÜRKİYE OLUMSUZ ETKİLENECEK
– Savaşta Türkiye’nin tavrını nasıl örüyorsunuz?
Türkiye’nin diplomatik tavrını hakikat buluyorum. Rusya ile karşılıklı bağlantı ve bağımlılık alanları var. Güçte, Suriye’de dış siyaset ve güvenlik tarafında, turizmde bağımlılık var. Bu açıdan Türkiye olabildiğince istikrarlı bir siyaset izlemeli. Türkiye’nin Avrupa ve ABD’nin yaptırım siyasetlerine taraf olmaması yanlışsız siyaset, ancak ister istemez bu siyaset bir hafta öncesinin siyaseti olamayacaktır.
– Niçin?
Zira Rusya’nın memleketler arası hukuku ihlal eden BM kuralını ihlal ederek Ukrayna’ya saldırısı var. Bunun bir ekip sonuçları ister istemez Türkiye – Rusya münasebetlerine de tesir edecek. Türkiye siyaseten Rusya’ya karşı telaffuzunu sertleştirdi. Lakin Türkiye iktisadını de korumak için yaptırımları hayata geçirme gönüllüsü değil. Fakat ne yaparsak yapalım Türkiye’nin olumsuz etkilenmesini önlemek pek mümkün olmayacak.
KAYBEDEN RUSYA OLUR
– Tahlil olarak ne öngörüyorsunuz?
Birtakım senaryolarımız var ancak bunların hiç birinin kısa vadede olacağını düşünmüyoruz. Tahlil dediğimiz vakit maalesef uzun vadeli düşünmek gerekiyor.
– Yani bu iş çabucak yarın bitmeyecek?
Motamot o denli. Rusya geri adım atmayacak. Rusya işgale devam ettiği sürece ki öngörülebilir gelecekte bu yolda gidecek üzere, askeri operasyon uzasa dahi Rusya’nın askeri amaçlarına ulaşacağını düşünüyorum. bu biçimde Rusya bir rejim değişikliği ve kendine yakın bir hükümet tahsis edecek. O durum Rusya ile Batı içindeki ihtilafın kalıcı bulunmasına niye olacak ve yaptırımlar devam edecek. O denli uzun bir müddetçten bahsediyorum.
– Bu savaşın kaybedeni kim olur?
Kaybeden açık farkla Rusya olacak. Putin, tahminen Ukrayna’yı kendine daha yakın tutmayı başaracak, lakin bunun maliyeti Rus iktisadı açısından fazlaca ağır olacak.
AKKUYU SANTRALİ DURABİLİR
– Bu savaşta iktisadı en çok etkilenecek ülke Türkiye üzere görünüyor.
Hakikat. Zira bu şoka epeyce kırılgan bir iktisatla yakalandık. Avrupa ülkeleri bize nazaran daha az etkilenecek zira finansman kapasiteleri yüksek, risk puanları düşük. Türkiye’de Rusya’dan güç ithalatı azımsanmamalı. Burada Akkuyu Nükleer’i de uygun kıymetlendirmek lazım. Akkuyu, dünyada güçte birinci sefer uygulanan yap işlet devret finansal modeliyle hayata geçiriliyor. Tüm yatırımın Rusya tarafınca yapılması demek. Çok sıkıştığı bir ortamda sanki Rusya burayı finansa etmeye devam edecek mi? Zira Rusya Merkez Bankası rezervlerinin yüzde 40’ına el konuldu. Geri kalan parayı Rusya kendi iktisadını ayakta tutmak için ayıracaktır. Yurtharicindeki bir projeyi ne kadar finanse edebilir onu goreceğiz. Kanaatimce Akkuyu’da bir risk oluştu.
– Yani savaş bitene kadar Akkuyu durabilir mi?
Savaş bitene kadar söylemiş olduğinizde onun da ne vakit olacağını bilmiyoruz. Tahminen epey uzun yıllar sürecek bu iş. Afganistan meselae bakalım. Rusya 1979’da girdi 1988’de çıktı oradan.
– Türkiye – Rusya alakaları artık eskisi üzere olmayacak diyorsunuz, niye?
Evet gerçek. Şu anda Rusya ile Ukrayna’nın anlaşacaklarını öngörmüyorum. Rusya’nın Batı ile alakaları fazlaca ihtilaflı olacaktır. Türkiye hem NATO üyesi, hem iktisadı Batı ile karşılıklı bir bağımlılık ilgisi ortasında. İhracatın yüzde 50’si Avrupa’ya, yabancı sermayenin yüzde 75’i Batı’dan geliyor. Türkiye ister istemez Rusya ile bağlarını sürdürmekte zorlanacaktır. hiç bir şey eskisi üzere olmayacak. Sıkıntı bir denklem sıkıntı bir istikrar siyaseti. Rusya’nın işgal ve istilasının uzun periyoda yayılacağını düşünüyorum. Ağır yaptırımlar kalkmadığı sürece de Türkiye ile Rusya içindeki alakalar de zorlanacaktır.
ENFLASYONA DİKKAT
– Genel bir Türkiye iktisadı değerlendirmesi yapar mısınız?
Şu anda Türkiye’nin en büyük kırılganlığı enflasyon. Artık bunun üzerine dış olumsuz şoklar var. Güç, besin fiyatları artacak. Hükümetin hemen enflasyonla çaba konusunda tavır değiştirmesi lazım. Bu yapılmadığı sürece hem büyüme birebir vakitte Türk insanın alım gücü azalacak. Türkiye ekonomik olarak daha epeyce zorlanacak. Hükümetin enflasyonu bu kadar başıboş bırakması epey riskli bir tavır. Türkiye ekonomik olarak zorlanıyor. Bunun tek sebebi komşularla bağlantılar ya da dış münasebetler değil. İçeride yürütülen para siyaseti. Enflasyona karşı atılması gereken adımların atılmaması, faiz siyaseti.
yatırım tavsiyesi içermez