Reuters
CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun verdiği soru önergesini yanıtlayan Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Kredi Kayıt Ofisi (KKB) kayıtlarına bakılırsa Türkiye’de 34 milyon 119 Bin 250 ferdi kredi müşterisi olduğunu deklare etti. BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ise bu sayıya Türkiye’de kredi kartı kullanan bireylerin de dahil olduğunu kaydetti.
Sezgin Tanrıkulu’nun Türkiye’deki ferdi kredi kullanmasına ait soru önergesindeki, “Kredi borcu olan kişi sayısı ve kullanılan kredi meblağı ne kadardır? Vilayetler bazında dağılımı nedir? sorularına Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan cevap verdi.
Elvan, BDDK bilgilerine göre Türkiye’nin stok ferdi kredi fiyatının 874 milyar 300 milyon TL, ferdî kredi müşteri sayısının 34 milyon 119 bin 250 kişi olduğunu deklare etti.
BBC Türkçe‘nin ulaştığı Hazine ve Maliye Bakanlığı ile BDDK yetkilileri, Tanrıkulu’na verilen karşılıkta belirtilen 34 milyondan fazla kredi kullanıcısı içinde, ferdî kredi kartına sahip şahısların de bulunduğu bilgisini verdi.
Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi Aylık Bülteni Haziran sayısında da yaklaşık 35 milyon kişinin kullandığı ferdi kredilerin; konut kredisi, taşıt kredisi, ihtiyaç-diğer krediler ve ferdî kredi kartları toplamından oluştuğu söz ediliyor.
BDDK yetkilisi, “Bu sayılarda kredi kartı kullanan bireyler de var. Borçlu ve kredi müşterisi tariflerini ayırmak lazım. Hepimizde bir yahut birden çok kredi kartı var. Kredi kartı kullanıyor olmak, vatandaşların hayli zorluk içerisinde olduğu ya da bankalara inanılmaz borçlu olduğu manasını çıkarmıyor” diyor.
Yetkili, İstanbul’da toplamda 13 milyon 305 bin 241 kişisel kredi ve kredi kartı müşterisinin, “yaklaşık 11 milyonunun kredi kartı müşterisi olduğunu” söylemiş oldu.
İstanbul’da ne kadar kişisel kredi kullanıldı?
Sezgin Tanrıkulu’na verilen cevapta, Kredi Kayıt Ofisi’nden (KKB) alınan vilayet bazında kredi kullanması dataları de paylaşıldı.
Lakin bir kişinin birden çok vilayette kredi süreci gerçekleştirmiş olabileceği ve bu niçinle toplam sayı ile vilayet datalarını toplamı içinde fark oluştuğu şöyleki söz edildi:
“Bireysel kredi müşteri sayıları bakımından bir müşterinin birden çok vilayette kullanmış olduğu farklı ferdi krediler, vilayetlerin toplamından oluşan ülke fiyatına farklı vilayet sayısı kadar dahil edilmektedir. Bu niçinle birinci soruda yer alan müşteri sayıları ile vilayet bazında verilen müşteri sayılarının toplamı içinde fark oluşmaktadır.”
İstanbul’da 13 milyon 305 bin 241 ferdî kredi ve kredi kartı müşterisinin, 252 milyon 247 bin 317 milyon kredi borcu olduğu bilgisi paylaşıldı.
Bu sayı, 15 milyon nüfusu olan İstanbul’un 0-15 yaş ortası nüfusu hariç neredeyse tamamının ferdi kredi kullandığı yorumlarına yol açsa da BDDK yetkilisi, vilayetler bazında paylaşılan bilgilerin “tekil müşteri” sayısını belirtmediğini vurguladı:
“Bu bilgiler, müşteri bazında tekilleştirilmiş datalar değil. KKB’nin bilgi tabanında, müşterinin TC kimliğiyle tekilleştirilmiş datalar yer almıyor. Tam zıddı her bankadan ferdi kredi kullanan ya da kredi kartı almış müşterilerinin bilgileri toplanıyor.
“ötürüsıyla vilayet bazında sayılar aslında tekil vatandaş ve müşteri sayısını yansıtmıyor, daha fazla içerisinde farklı kentlerden kredi ya da kredi kartı almış bireyleri de sayıyor.
“Soru önergesinde de vilayet bazındaki bilgiler tekilleştirilmemiştir ve ötürüsıyla bir müşterinin hem a vilayetinde birebir vakitte b vilayetinde ferdi kredi müşterisi olması ya da kredi kartı almış olması fazlaca mümkündür demiştik. Kaldı ki İstanbul’da yalnızca 15-65 yaş ortası nüfus bile 13 milyondan daha az.”
BDDK yetkilisi; İstanbul’da 10 milyon 997 bin kişinin kredi kartı müşterisi olduğunu; geri kalan yaklaşık 2 milyon kişinin ferdî kredi müşterisi olduğu bilgisini paylaştı.
Öteki vilayetler ne durumda?
Ferdî kredi ve kredi kartı kullanmasında İstanbul’u Ankara, İzmir, Antalya, Adana, Bursa ve Kocaeli izliyor.
Ankara’daki 3 milyon 241 bin 130 kredi müşterisinin toplam borcu 86 milyon 607 bin 770 TL iken, 2 milyon 549 bin 270 kredi müşterisi olan İzmir’de toplam kredi borcu 61 milyon 428 bin 306 TL olarak karşımıza çıkıyor.
Bursa’da 1 milyon 512 bin 599 kredi müşterisi varken, Antalya’nın 1 milyon 361 bin 605 kredi müşterisi bulunuyor.
88 bin 534 nüfusuyla Türkiye’nin nüfusu en az olan vilayetlerinden Bayburt’ta 36 bin 695 kişinin 413 bin 306 TL kredi borcu bulunuyor.
Nüfusu 94 bin 586 olan Tunceli’de 50 bin 13 kredi müşterisinin toplam kredi borcu 910 bin 480 TL.
Gaziantep’te ise 718 bin 702 müşterinin 15 milyon 219 bin 877 TL borcu var.
Ekonomistler ne diyor?
İktisatçı Mustafa Sönmez’e nazaran Türkiye’nin kredi kullanması tablosunda “tuhaf ya da olağandışı bir durum yok”.
Kredi borçlusu olmanın kamuoyunda anlaşıldığı kadar “negatif” bir yanı olmadığını belirten Sönmez, bu durumu şöyleki açıklıyor:
“İnsanlar tüm dünyada bankalardan kredi kullanırlar. Hane halkının borçlanması ve bankalardan kredi kullanmaları Batı’da fazlaca daha yüksektir. Türkiye tersine ferdi kredi kullanmasında dünya sıralamasında geridedir.
“Kredi kullanmayı, borçlu olmak üzere anlamamak lazım zira muhtaçlık halini göstermezler, ‘İnsanlar bankaların eline düştü’ manasına gelmez. Konut ve taşıt kredileri aslına bakarsanız durumu uygun olan şahısların kullandığı kredilerdir.
“Bunlardan fazla muhtaçlık kredisi değerlidir ve takip edilmelidir. Beşerler çoklukla muhtaçlık kredisini, kredi kartı borçlarını kapatmak için kullanıyorlar. Oradaki yükselişler manalıdır.”
Dünya gazetesi müellifi ve ekonomist Emrah Lafçı da benzeri bir değerlendirmeyle, Türkiye’nin ferdî kredi kullanmasının Avrupa ülkelerine kıyasla daha düşük olduğunu ancak bunun epeyce da düzgün olmadığını söylemiş oldu:
“Türkiye’de vatandaşların borcunu geri ödemesinde kronik bir sorunu yok. Tarihî olarak da olmadı. Türk insanı borcunu ödemeye teşne. Onun haricinde sayılara baktığımızda da Türkiye’deki bankaların sıkıntılı kredi oranları düşük. Kredi hacmimiz de başka ülkelerdeki kadar yüksek değil. Hane halkının borçluluğu da çok yüksek değil.
“Çünkü Türkiye’de faizler çok yüksek. Onun için vatandaş kredi kullanamıyor. Konut kredisi kelam konusu olunca Avrupa’da, Amerika’da yüzde 3-4 faizlerle 30 yıl vadeli krediler kullanıyorlar. Burada 3 bin lira kira veriyorsan, onlar iki bin lira ödeyerek mesken sahibi oluyorlar.”
Vakit zaman ise kredi kullanmasına çok yüklenme olduğunu söyleyen Lafçı, makroekonomik manada olumsuz tesirleri olduğunu belirtti:
“Geçen yıl Haziran 2020 ‘de konut ve araç kredilerinde çeşitli kampanyalar yapıldı. Bilhassa salgının tesirlerinin biraz daha bertaraf edilmesi için devlet, vatandaşı krediye yönlendirdi devlet. Ve orada önemli bir sorun ortaya çıktı. Çok fazla tüketim oldu, enflasyon hayli yükseldi, para tabanı genişledi, kredilerle döviz, altın alındı ve döviz epeyce yükseldi.”
“Araba epeyce alındı ve ithalat arttı, konut fiyatları yapay bir biçimde gereğinden çok yükseldi. ötürüsıyla kredi kullanmasının makroekonomik manada handikapları var. aslına bakarsan devlet bunları gördüğü için, şu anda ferdî kredilerde taksit sınırlamaları üzere birtakım kısıtlamalara gidiyor. Yoksa Türkiye’de ‘Hane halkının fazlaca borçluluğu var, ödeyemeyecek batacak’ üzere bir durum şu anda kelam konusu değil.”
yatırım tavsiyesi içermez
CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun verdiği soru önergesini yanıtlayan Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Kredi Kayıt Ofisi (KKB) kayıtlarına bakılırsa Türkiye’de 34 milyon 119 Bin 250 ferdi kredi müşterisi olduğunu deklare etti. BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ise bu sayıya Türkiye’de kredi kartı kullanan bireylerin de dahil olduğunu kaydetti.
Sezgin Tanrıkulu’nun Türkiye’deki ferdi kredi kullanmasına ait soru önergesindeki, “Kredi borcu olan kişi sayısı ve kullanılan kredi meblağı ne kadardır? Vilayetler bazında dağılımı nedir? sorularına Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan cevap verdi.
Elvan, BDDK bilgilerine göre Türkiye’nin stok ferdi kredi fiyatının 874 milyar 300 milyon TL, ferdî kredi müşteri sayısının 34 milyon 119 bin 250 kişi olduğunu deklare etti.
BBC Türkçe‘nin ulaştığı Hazine ve Maliye Bakanlığı ile BDDK yetkilileri, Tanrıkulu’na verilen karşılıkta belirtilen 34 milyondan fazla kredi kullanıcısı içinde, ferdî kredi kartına sahip şahısların de bulunduğu bilgisini verdi.
Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi Aylık Bülteni Haziran sayısında da yaklaşık 35 milyon kişinin kullandığı ferdi kredilerin; konut kredisi, taşıt kredisi, ihtiyaç-diğer krediler ve ferdî kredi kartları toplamından oluştuğu söz ediliyor.
BDDK yetkilisi, “Bu sayılarda kredi kartı kullanan bireyler de var. Borçlu ve kredi müşterisi tariflerini ayırmak lazım. Hepimizde bir yahut birden çok kredi kartı var. Kredi kartı kullanıyor olmak, vatandaşların hayli zorluk içerisinde olduğu ya da bankalara inanılmaz borçlu olduğu manasını çıkarmıyor” diyor.
Yetkili, İstanbul’da toplamda 13 milyon 305 bin 241 kişisel kredi ve kredi kartı müşterisinin, “yaklaşık 11 milyonunun kredi kartı müşterisi olduğunu” söylemiş oldu.
İstanbul’da ne kadar kişisel kredi kullanıldı?
Sezgin Tanrıkulu’na verilen cevapta, Kredi Kayıt Ofisi’nden (KKB) alınan vilayet bazında kredi kullanması dataları de paylaşıldı.
Lakin bir kişinin birden çok vilayette kredi süreci gerçekleştirmiş olabileceği ve bu niçinle toplam sayı ile vilayet datalarını toplamı içinde fark oluştuğu şöyleki söz edildi:
“Bireysel kredi müşteri sayıları bakımından bir müşterinin birden çok vilayette kullanmış olduğu farklı ferdi krediler, vilayetlerin toplamından oluşan ülke fiyatına farklı vilayet sayısı kadar dahil edilmektedir. Bu niçinle birinci soruda yer alan müşteri sayıları ile vilayet bazında verilen müşteri sayılarının toplamı içinde fark oluşmaktadır.”
İstanbul’da 13 milyon 305 bin 241 ferdî kredi ve kredi kartı müşterisinin, 252 milyon 247 bin 317 milyon kredi borcu olduğu bilgisi paylaşıldı.
Bu sayı, 15 milyon nüfusu olan İstanbul’un 0-15 yaş ortası nüfusu hariç neredeyse tamamının ferdi kredi kullandığı yorumlarına yol açsa da BDDK yetkilisi, vilayetler bazında paylaşılan bilgilerin “tekil müşteri” sayısını belirtmediğini vurguladı:
“Bu bilgiler, müşteri bazında tekilleştirilmiş datalar değil. KKB’nin bilgi tabanında, müşterinin TC kimliğiyle tekilleştirilmiş datalar yer almıyor. Tam zıddı her bankadan ferdi kredi kullanan ya da kredi kartı almış müşterilerinin bilgileri toplanıyor.
“ötürüsıyla vilayet bazında sayılar aslında tekil vatandaş ve müşteri sayısını yansıtmıyor, daha fazla içerisinde farklı kentlerden kredi ya da kredi kartı almış bireyleri de sayıyor.
“Soru önergesinde de vilayet bazındaki bilgiler tekilleştirilmemiştir ve ötürüsıyla bir müşterinin hem a vilayetinde birebir vakitte b vilayetinde ferdi kredi müşterisi olması ya da kredi kartı almış olması fazlaca mümkündür demiştik. Kaldı ki İstanbul’da yalnızca 15-65 yaş ortası nüfus bile 13 milyondan daha az.”
BDDK yetkilisi; İstanbul’da 10 milyon 997 bin kişinin kredi kartı müşterisi olduğunu; geri kalan yaklaşık 2 milyon kişinin ferdî kredi müşterisi olduğu bilgisini paylaştı.
Öteki vilayetler ne durumda?
Ferdî kredi ve kredi kartı kullanmasında İstanbul’u Ankara, İzmir, Antalya, Adana, Bursa ve Kocaeli izliyor.
Ankara’daki 3 milyon 241 bin 130 kredi müşterisinin toplam borcu 86 milyon 607 bin 770 TL iken, 2 milyon 549 bin 270 kredi müşterisi olan İzmir’de toplam kredi borcu 61 milyon 428 bin 306 TL olarak karşımıza çıkıyor.
Bursa’da 1 milyon 512 bin 599 kredi müşterisi varken, Antalya’nın 1 milyon 361 bin 605 kredi müşterisi bulunuyor.
88 bin 534 nüfusuyla Türkiye’nin nüfusu en az olan vilayetlerinden Bayburt’ta 36 bin 695 kişinin 413 bin 306 TL kredi borcu bulunuyor.
Nüfusu 94 bin 586 olan Tunceli’de 50 bin 13 kredi müşterisinin toplam kredi borcu 910 bin 480 TL.
Gaziantep’te ise 718 bin 702 müşterinin 15 milyon 219 bin 877 TL borcu var.
Ekonomistler ne diyor?
İktisatçı Mustafa Sönmez’e nazaran Türkiye’nin kredi kullanması tablosunda “tuhaf ya da olağandışı bir durum yok”.
Kredi borçlusu olmanın kamuoyunda anlaşıldığı kadar “negatif” bir yanı olmadığını belirten Sönmez, bu durumu şöyleki açıklıyor:
“İnsanlar tüm dünyada bankalardan kredi kullanırlar. Hane halkının borçlanması ve bankalardan kredi kullanmaları Batı’da fazlaca daha yüksektir. Türkiye tersine ferdi kredi kullanmasında dünya sıralamasında geridedir.
“Kredi kullanmayı, borçlu olmak üzere anlamamak lazım zira muhtaçlık halini göstermezler, ‘İnsanlar bankaların eline düştü’ manasına gelmez. Konut ve taşıt kredileri aslına bakarsanız durumu uygun olan şahısların kullandığı kredilerdir.
“Bunlardan fazla muhtaçlık kredisi değerlidir ve takip edilmelidir. Beşerler çoklukla muhtaçlık kredisini, kredi kartı borçlarını kapatmak için kullanıyorlar. Oradaki yükselişler manalıdır.”
Dünya gazetesi müellifi ve ekonomist Emrah Lafçı da benzeri bir değerlendirmeyle, Türkiye’nin ferdî kredi kullanmasının Avrupa ülkelerine kıyasla daha düşük olduğunu ancak bunun epeyce da düzgün olmadığını söylemiş oldu:
“Türkiye’de vatandaşların borcunu geri ödemesinde kronik bir sorunu yok. Tarihî olarak da olmadı. Türk insanı borcunu ödemeye teşne. Onun haricinde sayılara baktığımızda da Türkiye’deki bankaların sıkıntılı kredi oranları düşük. Kredi hacmimiz de başka ülkelerdeki kadar yüksek değil. Hane halkının borçluluğu da çok yüksek değil.
“Çünkü Türkiye’de faizler çok yüksek. Onun için vatandaş kredi kullanamıyor. Konut kredisi kelam konusu olunca Avrupa’da, Amerika’da yüzde 3-4 faizlerle 30 yıl vadeli krediler kullanıyorlar. Burada 3 bin lira kira veriyorsan, onlar iki bin lira ödeyerek mesken sahibi oluyorlar.”
Vakit zaman ise kredi kullanmasına çok yüklenme olduğunu söyleyen Lafçı, makroekonomik manada olumsuz tesirleri olduğunu belirtti:
“Geçen yıl Haziran 2020 ‘de konut ve araç kredilerinde çeşitli kampanyalar yapıldı. Bilhassa salgının tesirlerinin biraz daha bertaraf edilmesi için devlet, vatandaşı krediye yönlendirdi devlet. Ve orada önemli bir sorun ortaya çıktı. Çok fazla tüketim oldu, enflasyon hayli yükseldi, para tabanı genişledi, kredilerle döviz, altın alındı ve döviz epeyce yükseldi.”
“Araba epeyce alındı ve ithalat arttı, konut fiyatları yapay bir biçimde gereğinden çok yükseldi. ötürüsıyla kredi kullanmasının makroekonomik manada handikapları var. aslına bakarsan devlet bunları gördüğü için, şu anda ferdî kredilerde taksit sınırlamaları üzere birtakım kısıtlamalara gidiyor. Yoksa Türkiye’de ‘Hane halkının fazlaca borçluluğu var, ödeyemeyecek batacak’ üzere bir durum şu anda kelam konusu değil.”
yatırım tavsiyesi içermez