Üretimi düşecek fiyatlar artacak: Yüzde 15 artırım beklentisi

Avrupa’da doğalgaz meblağlarının katlanması Türkiye’de de elektrik ve doğalgaz faturalarını kabartmasının yanında besin fiyatlarında da önemli artırımlara yol açacak.

Doğalgazın gübre üretimindeki ham unsurlardan biri olduğunu anımsatan TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Genel Lideri Baki Remzi Suiçmez, geçen hafta gübrenin tonunun bir günde 500 TL birden arttığı bilgisini verdi.

Suiçmez, Sozcu.com.tr’den Gamze Bal’a yaptığı değerlendirmesinde “Gübre esasen yıl başından bu yana yüzde 150 zamlanmıştı. Doğalgaz fiyatlarındaki artışla bir arada bu artırım yüzde 200’ün üzerine çıktı. Mevcut durumda aslına bakarsanız pahalılıktan dolayı gereğince gübre alamayan çiftçi, artık toprağa daha da az gübre atmak zorunda kalacak. Bu da hem randımanı hem rekolteyi olumsuz etkileyerek besin arzını düşürüp, meblağları yükseltecek” dedi.

“YÜZDE 15’İN ÜZERİNDE ENFLASYON KADAR…”

Misal değerlendirmeyi yapan TÜSİAD Besin ve Tarım Çalışma Kümesi Üyesi ve Yeni Çiftçi Platformu Kurucusu Emrah İnce de “Gübre, çiftçi iktisadı içerisinde yüzde 15-20’lik bir hisse alıyor. Bu durumun sonuncu eser fiyatlarını da yüzde 15’in üzerinde enflasyon kadar artırıcı bir tesir yapacağını öngörüyorum” dedi.

“Ancak bu oran, beklediğimiz üretim ve randıman kuralları dahilinde geçerli” diyen İnce, “Eğer üretim sadece gübre fiyatlarından dolayı düşmez de buna çiftçinin üretimden uzaklaşması, ekim alanlarının daralması üzere öbür faktörler de eklenirse bu durum da besin fiyatlarını ayrıyeten üst taşıyan bir tesir yapacaktır” diye konuştu.

‘6 AY BEKLEMEK DAHA DOĞRU’

Gübre dalının ham unsurda yüzde 90 oranında dışa bağımlı olduğu belirtiliyor. Kimyevi gübre üretiminin ana ham unsurları içinde ise doğalgaz bulunuyor.

Sozcu.com.tr’ye konuşan bir öteki isim, Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Genel Sekreteri İlknur Menlik ise, gübre fiyatlarındaki son artışların raflardaki besin meblağlarına ne oranda yansıyacağının görülmesi için en az 6 ay beklemek gerektiğine işaret etti.

Menlik, “Gıda tedarik zinciri en az 6 ay, bir yıllık bir tedarik idare anlayışıyla çalışıyor. Yani 6 ay ortasında raflara konulacak mamüllerin fiyatları geriye dönük bir yıllık maliyet sistemine bakılırsa oluşturuluyor” dedi.

‘ACİL TAHLİL İÇİN SOMUT İNDİRİMLER YAPILMALI’

ZMO Lideri Suiçmez, gübrede yaşanan son artırımlardan daha sonra çiftçinin tarlasına gübre atabilmesi ve üretim rekoltesi ile randımanını koruyabilmesi için acil tahlil olarak girdilerde somut indirimler beklediklerini kaydetti.Ancak Suiçmez, gübredeki artışların doğalgaz artırımlarından daha sonra daha görünür olduğuna dikkat çekerek, yurt ortasında yüksek kur ve ithalata bağımlılık üzere niçinlerle tüm girdilerde yıllardır durdurulamayan artışların da gözden kaçırılmaması gerektiğinin altını çiziyor.

Son bir yılda yem meblağlarının TÜİK’e bakılırsa yüzde 30 arttığını, alandaki gerçek fiyat artışlarının yüzde 60-70’lere çıktığı bilgisin veren Suiçmez, tohum ve ziraî ilaçta da benzeri artışların olduğuna vurgu yaptı. Suiçmez, gübrenin yılın birinci 9 ayında yüzde 150 zamlanmasına karşın TÜİK’in gübredeki yıllık artışları yüzde 62 olarak deklare ettiğını da kelamlarına ekledi.

‘PAHALILIĞIN BİTMESİ MALİYETİN DÜŞMESİNE BAĞLI’

Suiçmez, “Yüksek döviz kuruna bağlı olarak girdiler daima zamlanıyor. Çiftçinin maliyeti arttıkça vatandaşın ucuza tüketmesi beklenemez. Kısır döngünün bitirilmesi üretim maliyetlerinin düşürülmesinden geçer lakin o denli bir siyaset da yok. Bilakis kuru zıplatıcı kararlar alınıyor. En son siyaset faizinin düşürülmesinde olduğu gibi… Bu yüzden biz ne enflasyonda ne de besin enflasyonunda düşüş bekliyoruz” diye konuştu.

TARIMDAN KOPUŞU HIZLANDIRACAK

Tekfen Tarım Eski Genel Müdürü olan, halihazırda yenilikçi tarım teknolojilerini aktaran Yeni Çiftçi Platformu Kurucusu Emrah İnce ise, gübredeki son artışların tarımdan kopuşu hızlandıracağına, çiftçinin tarımdan ve ekimden uzaklaşmasına yol açacağını lisana getirdi.

“Dünya piyasalarındaki bu dalgalanmalar tüm ülkelerin tarım dalını olumsuz etkileyecektir” diyen İnce, “Bu dalgalanma elbet ki her ülkede farklı olmak üzere çiftçinin tarımdan ve ekimden uzaklaşmasına sebep olacak. Hangi ülkede ne kadar olacak kestirememekle bir arada Türkiye de bundan nasibini alacaktır” diye konuştu.

Tüm bunların besin fiyatlarında üst istikametli tesir yaptığına dikkat çeken İnce, şu biçimde devam etti:

“Bu durum bugünden yarına düzelecek bir durum da değil. Türkiye’de yapılacak havza bazlı planlamalarla ve bitki desenindeki bölgesel planlamalarla daima bir arada inisiyatif alınmalı. Bu inisiyatifin ortasında bakanlık da olmalı çiftçi de çiftçi birlikleri de. bu türlü üretimi yönlendirmek gerekiyor. Bu denklem makro bir planlamayla çözülebilir. 3-5 yıllık kararlı bir duruşla, Türkiye’nin bu sorunu epeyce rahat çözebileceğini düşünüyorum.”

BESİN ENFLASYONU esasen DORUKTA

Öte yandan, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) datalarına nazaran, ülkedeki besin enflasyonu 2021 Ağustos’ta yıllık yüzde 29 artarak son 28 ayın tepesine çıkmıştı.

Sozcu.com.tr’ye konuşan uzmanlar, çiftçinin ucuza üretim yapamamasının bedelini tüketicinin pahalılıkla ösöylemiş olduğini vurgulamıştı.

yatırım tavsiyesi içermez
 
Üst