Yerel seçim sürecinde başlayan rezerv satışında yakılan döviz ölçüsü 200 milyar doları buldu. Ülkeler patlayan enflasyona karşı faiz artırırken Türkiye dünyadan ayrıştı. ‘Faiz sebep, enflasyon sonuç’taki ısrarla siyaset faizi 11 aydır yüzde 14’te. Lakin piyasadaki oranlar yüzde 40’a dayandı, iş insanı için finansmana ulaşmak zorlaştı. Denenen çeşitli modellerde sonuç alınamazken KKM’nin 84 milyona olan yükünün 2022 sonunda 250 milyar TL’yi aşabileceği açıklandı.
TARİHTE BİRİNCİ: NOTUMUZ 1990’LARIN BİLE ALTINA DÜŞÜRÜLDÜ
Türkiye’nin notunu B2’den B3’e düşüren, görünümünü negatiften durağana çeviren Moody’s sonucun öne sürülen nedeninde cari açığın artabileceğine, ödemeler istikrarı üstündeki baskılara ve rezervlerin daha da düşmesi riskine işaret etti. Ekonomistler ise sonucu şu biçimde kıymetlendirdi:
* Notumuz yüksek spekülatifin tabanı, daha sonrası uçurum.
* Demek Körfez’den, Rusya’dan geleceği sav edilen döviz dikkate alınmamış…
* 2002 öncesini bırakın notların birinci verildiği 1990’ların bile altına geldik.
ALIŞILMIŞIN DIŞINDA TEDBİRLER TUTMUYOR
Ekonomi idaresinin aldığı kararlar yabancı yatırımcı kuruluşların da takibinde. Akıl ve bilimden uzak tedbirlerle grafik her geçen gün eksiye giderken, memleketler arası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s de Türkiye’nin kredi notunu düşürdü. Ekonomistler bunun en düşük düzey olduğunu kaydederken analist Muehlbronner ve Olivo, yetkililerin para ünitesini istikrara kavuşturmak ve döviz tamponlarını yenilemek için giderek alışılmışın haricinde tedbirlere başvurmak zorunda kaldığını belirtti.
Türkiye iktisadında alınan kararlar yabacıların da yakın takibinde. Ülkede bilhassa son birkaç yıldır Hükümet’in aldığı faiz kararları ve denenen yeni modeller beklenen piyasalar üzerinde beklenen etkiyi yaratmadı. Biroldukca ülkenin bilakis Merkez Bankası sabit faiz sonucunda ısrarcı davranırken, Avrupa ve ABD üzere biroldukca ülke ısınan iktisat için teker teker tedbir almaya başladı. Bu çerçevede hem dolar birebir vakitte euro TL karşısında daha fazla değerlenmeye başladı. Bunun ardından de fiyat artışlarıyla birlikte yeni bir enflasyon patlaması yaşanıyor. Bunlara karşın idare hâlâ ‘ekonomimiz fazlaca iyi’ diyebiliyor. İktisatta denenen yeni modelle birlikte yüksek kurun yanında cari fazla modeli de hedefleniyordu. Lakin bırakın cari fazlayı dış ticaret açığında yeni patlamalar yaşandı. Akıl ve bilimden uzak tedbirlerle grafik her geçen gün eksiye giderken, milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s de Türkiye’nin kredi notunu düşürdü. Kurum, Türkiye’nin kredi notunu ‘B2’den ‘B3’e düşürdüğünü, not görünümünü ise negatiften durağana çevirdiğini deklare etti. Bunun niçinlerini de sıralayan Moody’s, Türkiye’nin ödemeler istikrarı üzerinde artan baskıları ve döviz rezervlerinin daha da düşme riskini, kredi notunun düşürülmesine niye olarak gösterdi. Kuruluş ayrıyeten, Türkiye’nin cari açığının muhtemelilk evvelki beklentileri büyük bir farkla aşabileceğini kaydetti. Kuruluş, Türkiye’nin cari süreçler açığının bu yıl gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 6’sına yakın olacağını ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgalindilk evvel beklenenden üç kat daha fazla olacağını varsayım ediyor. Analist Kathrin Muehlbronner ve Alejandro Olivo yaptığı açıklamada, yetkililerin para ünitesini istikrara kavuşturmak ve döviz tamponlarını yenilemek için giderek alışılmışın haricinde tedbirlere başvurmak zorunda kaldığını belirtti. Analistler açıklamada “Giderek artan karmaşık düzenleyici, mali ve makro ihtiyati önlemlerin makroekonomik istikrarı geri getirmede tesirli olması pek muhtemel değil” tabirlerini kullandı. Kuruluş, 27 Mayıs’ta yaptığı duyuruda, Türkiye’nin kredi notuna ait güncelleme yapmadığını açıklamıştı.
EN DÜŞÜK DÜZEYE İNDİRDİ
Moody’s, Türkiye’nin kredi notunu “B2”den “B3”e düşürdüğünü, not görünümünü ise “negatiften” “durağana” çevirdiğini duyurdu. Moody’s kredi notunun düşürülmesine münasebet olarak, Türkiye’nin ödemeler istikrarı üzerinde artan baskıları ve döviz rezervlerinin daha da düşme riskini gösterdi. Moody’s ayrıyeten Türkiye’nin cari açığının muhtemelilk evvelki beklentileri büyük bir farkla aşabileceğini kaydetti. Moody’s’in Türkiye’nin kredi notuna ait açıklamalarını kıymetlendiren E. IMF Ekonomisti ve Bilkent Üniversitesi Y. vakitli Öğretim bakılırsavlisi Burcu Aydın Özüdoğru, B3 kredi notunun spekülatif kabul edilen ve yüksek kredi riskine tabi yükümlülükler için verildiğini bildirdi.
BANKA VE FİNANS DIŞI ŞİRKETLERİN İŞİ ZORLAŞTI
Kuruluş, Türkiye’nin cari süreçler açığının bu yıl gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 6’sına yakın olacağını ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgalindilk evvel beklenenden üç kat daha fazla olacağını iddia ediyor. Moody’s’den gelen sürpriz not indirimi son 2 haftada Türkiye’nin CDS primlerinde gözlenen gerilemeyi bilakis çevirebilir. Eylül-Aralık içinde 22 milyar dolar dış borcu çevirmek zorunda olan banka ve finans dışı şirketlerin işi de bir kademe daha zorlaştı diyebilir. Not indirimi gece yarısı geldiği için, döviz piyasalarında yansıyı ölçme imkanı şimdilik olmadı. Dövize talep gelse de, TCMB dolaylı müdahalelerle dolar/TL’yi 18.00’ın altında tutacak. Lakin, kış yaklaştıkça azalan döviz rezervlerinin TCMB’nin kur istikrarını sağlama nazaranvini ortasından çıkılmaz hale getirmesi beklenir.
‘FİNANSAL İSTİKRARSIZLIK YAŞIYOR MANASI TAŞIYOR’
Dünya’ya konuşan Burcu Aydın Özüdoğru “Türkiye’nin düşük rezervleri ve artan dış finansman gereksiniminin ödemeler istikrarı üzerinde yarattığı baskı. Alışılmışın haricinde uygulanan iktisat siyasetinin ekonomik istikrar sağlamaması. Moody’s, Türkiye için verdiği B3 kredi notunu ‘spekülatif kabul edilen ve yüksek kredi riskine tabi yükümlülükler’ için veriyor. Bu nota sahip ülke için finansal istikrarsızlık yaşıyor yahut yetersiz nakit rezervleri tutuyor manasını taşıyor. B düzeyi, milletlerarası yatırımcılar için finansal yatırım yapılabilen en son düzey olarak isimlendiriliyor. Bu düzeyin bir altı olan C ise ana para yahut faizin geri alınması için epeyce az ihtimali olan yatırım araçları olarak kıymetlendirilir.”
‘KAMU MALİYESİNDE ZAYIFLAMA BEKLENİYOR’
Tera Yatırım’dan ekonomist Enver Erkan da piyasa notunda kurumun bu sonucu niye verdiğini kıymetlendirdi. Erkan’a nazaran Moody’s enflasyondaki yükselişi kıymetli bir istikrarsızlık belirtisi olarak görüyor. Bu yıl Türkiye’nin kamu maliyesinde kıymetli bir zayıflama bekleyen kurum, güç ithalat fiyatlarının yükselmesi, turizm ve ihracat gelirlerinin azalması niçiniyle dış rezervlerin de odak noktasında olduğunu aktardı. Moody’s ayrıyeten yetkililerin bir bankacılık krizi yahut büyük şirketler tarafınca ödeme temerrüdü riskini artıran daha zorlayıcı siyaset tedbirlerine başvurması takdirinde notun muhtemelen daha da düşürülebileceğini vurguladı. Türkiye, Fitch Ratings tarafınca B ve S&P Küresel Ratings tarafınca B+ olarak derecelendiriliyor.
SVAZILAND İLE TIPKI BAHTI PAYLAŞIYORUZ
Kredi derecelendirme kuruluşu ayrıyeten, Türkiye’nin cari açığının muhtemelilk evvelki beklentileri büyük bir farkla aşabileceğini kaydederken, notun tıpkı düzeyde olan ülkeler de şaşırttı. B3 notu olan öbür ülkeler ise şöyleki sıralandı: Bosna Hersek Kırgızistan Moldova Moğolistan Nikaragua Nijer Pakistan Svaziland Tacikistan. Esvatini, resmî ismiyle Esvatini Krallığı ya da eski ismiyle Svaziland, Afrika kıtasının güneyinde yer alan ve denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeydoğuda Mozambik, kuzey, batı ve güneyde Güney Afrika ile sonu vardır.
‘1990’LAR PERİYODUNA GELDİK’
Analist Cem Oyvat “Moody’s, Türkiye’nin kredi notunu B3’e düşürdü. B3 ‘spekülatif ve yüksek kredi riski taşıyan’ ülkeler için olan ‘B’ notunun en alt düzeyi. Kırgızistan, Togo, Moldova, Pakistan, Nijer, Moğolistan kredi notu B3 olan öbür ülkeler. Pekala Türkiye ne uğruna bu duruma düştü?” dedi. Ekonomist Atilla Çifter “Pakistan B3 notuna sahip. Moody’s kredi riskinde Türkiye ve Pakistan birebir diyor. Kenya B2 notuna sahip ve riski Türkiye’den düşük pozisyona geldi. 2002 öncesini bırakın, kredi notlarının birinci verildiği 1990’lar periyodundaki notların bile altına geldik” yorumunu yaptı. Ekonomist Barış Esen ise şöyleki bir kıymetlendirme paylaştı: “Kredi Derecelendirme Kuruluşu Moody’s, Türkiye’nin kredi notunu “B2”den “B3”e düşürdü, görünüm “durağan”. Moody’s: Dış finansal şartlar daha da sıkılaşırken Türkiye’nin cari açığı beklenenden daha büyük olacak ve bu durum dış finansman gereksinimini artıracak.”
KKM’NİN FATURASI 250 MİLYAR TL YOLUNDA
Yerel seçim sürecinde başlayan rezerv satışında yakılan döviz ölçüsü 200 milyar doları buldu. Ülkeler; patlayan enflasyona karşı faiz artırırken Türkiye dünyadan ayrıştı. ‘Faiz sebep, enflasyon sonuç’taki ısrarla siyaset faizi 11 aydır yüzde 14’te. Fakat piyasadaki oranlar yüzde 40’a dayandı, iş insanı için finansmana ulaşmak zorlaştı. Denenen çeşitli modellerde sonuç alınamazken KKM’nin 84 milyon olan yükünün 2022 sonunda 250 milyar TL’yi aşabileceği açıklandı.
‘EŞEĞE ZIT BİNME’ TEKNİĞİ İLE KURU SABİT TUTMAYA ÇALIŞMAK’
Ekonomistler de Moody’s’in sonucunı kıymetlendirdi. Ekonomist İris Cibre “Moody’s notumuzu B3 ile tarihi düşük düzeye indirmiş, yüksek spekülatifin tabanı, daha sonrası uçurum. daha sonrası, şimdiki Moğolistan, Angola düzeyinden, Mozambik özetlemek gerekirse… Münasebetler; Rezervlerin daha da tüketilmesi riskiyle ödemeler istikrarı üstündeki artan baskı, cari açık ve sıkılaşan dünyada finansman bulma muhtaçlığı Sıkılaşan dünyanın bilakis ortadoks olmayan siyasetler ‘eşeğe aksi binme’ prosedürü ile kuru sabit tutmaya çalışmak. TCMB’nin faiz arttırmamaktaki inadı ve yükselmeye devam edecek devasa yükseklikte enflasyon” dedi.
‘SUUDİ ARABİSTAN VE RUSYA’DAN GELEN PARALARI DİKKATE ALMAMIŞLAR’
Ekonomist Mahfi Eğilmez ise “Moody’s Türkiye’nin rating notunu B2 negatiften B3 durağana düşürdü. Rusya; yüzde – 4 yıllıklandırılmış büyüme ve yüzde 15,1 enflasyon oranıyla slumpflasyona girdi. İngiltere; İkinci çeyrekte yüzde – 0,1 büyüme ve yüzde 9,4’lük yıllık enflasyon oranıyla stagflasyona girdi” yorumunu yaptı. Ekonomist Fatih Özatay da “Körfez ülkelerinden, Suudi Arabistan’dan, Rusya’dan falan geleceği argüman edilen dövizi dikkate almamış Moody’s. Kredi derecelendirme kurumları mı; hah! aslına bakarsanız global krize yol açan ya da anında iflas eden birtakım büyük finans kurumlarına da AAA notu vermişlerdi. Ya da şu: Dış güçler” diye konuştu.
‘SİZ BU BİLGİSİZ ORDUSUYLA DÖVİZİ NEREDEN BULACAKSINIZ?’ DİYE SORUYORLAR!
İktisatçı Hayri Kozanoğlu “Bir ülke ‘yatırım yapılabilir’ niteliğini kaybettikten daha sonra not indiriminin tesiri sonlu oluyor. Birebir bir grup küme düşmeyi garantiledikten daha sonra maç kaybetmesinin fazla ehemmiyet taşımaması üzere. esasen çıkacak yabancı da kalmadı” tabirlerini kullandı. Gelecek Partisi Sözcüsü Serkan Özcan da şunu söylemiş oldu: “Moody’s, notumuzu B2’den B3’e düşürmüş! Tarihte birinci defa oluyor bu kadarı. C notuna yalnızca 1 adım var! 2001’de ülkede siyasi paradigma kökten değişirken bile en çok B1’e düşmüştü! Açıklamayı okudum. özetlemek gerekirse “siz bu bilgisiz ordusuyla dövizi nereden bulacaksınız?” diye soruyorlar!”
‘EKONOMİMİZ ÇOK ŞÜKÜR SAĞLIKLI VE SAĞLAM’
Geçen hafta iktisat gündemine ait açıklamalarda bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Nebati “İçinde bulunduğumuz yılın ikinci çeyreğine ait göstergeler kuvvetli ve istikrarlı büyümeye işaret ediyor. Tablo apaçık ortada. Tüm global aksiliklere karşın üretimde, büyümede, istihdam ve ihracat artışında Türkiye adeta tam yol ilerliyor. Ekonomimiz fazlaca şükür sağlıklı ve sağlam. İçinde bulunduğumuz yılın ikinci çeyreğine ait göstergeler kuvvetli ve istikrarlı büyümeye işaret ediyor. Salgının en şiddetli periyoduna kıyasla yaklaşık 5.5 milyon kişilik bir istihdam artışı kaydederek 2022 yılı Haziran prestijiyle toplam istihdamımız 30,9 milyon bireye yükseldi. İhracattaki kuvvetli performansımız 2022 yılında devam etmiş, 250 milyar dolar hududuna dayanmıştır. Çabucak her ay Cumhuriyet tarihimizin yeni ihracat rekorlarını kırmayı sürdürüyoruz” demişti.
TARİHTE BİRİNCİ: NOTUMUZ 1990’LARIN BİLE ALTINA DÜŞÜRÜLDÜ
Türkiye’nin notunu B2’den B3’e düşüren, görünümünü negatiften durağana çeviren Moody’s sonucun öne sürülen nedeninde cari açığın artabileceğine, ödemeler istikrarı üstündeki baskılara ve rezervlerin daha da düşmesi riskine işaret etti. Ekonomistler ise sonucu şu biçimde kıymetlendirdi:
* Notumuz yüksek spekülatifin tabanı, daha sonrası uçurum.
* Demek Körfez’den, Rusya’dan geleceği sav edilen döviz dikkate alınmamış…
* 2002 öncesini bırakın notların birinci verildiği 1990’ların bile altına geldik.
ALIŞILMIŞIN DIŞINDA TEDBİRLER TUTMUYOR
Ekonomi idaresinin aldığı kararlar yabancı yatırımcı kuruluşların da takibinde. Akıl ve bilimden uzak tedbirlerle grafik her geçen gün eksiye giderken, memleketler arası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s de Türkiye’nin kredi notunu düşürdü. Ekonomistler bunun en düşük düzey olduğunu kaydederken analist Muehlbronner ve Olivo, yetkililerin para ünitesini istikrara kavuşturmak ve döviz tamponlarını yenilemek için giderek alışılmışın haricinde tedbirlere başvurmak zorunda kaldığını belirtti.
Türkiye iktisadında alınan kararlar yabacıların da yakın takibinde. Ülkede bilhassa son birkaç yıldır Hükümet’in aldığı faiz kararları ve denenen yeni modeller beklenen piyasalar üzerinde beklenen etkiyi yaratmadı. Biroldukca ülkenin bilakis Merkez Bankası sabit faiz sonucunda ısrarcı davranırken, Avrupa ve ABD üzere biroldukca ülke ısınan iktisat için teker teker tedbir almaya başladı. Bu çerçevede hem dolar birebir vakitte euro TL karşısında daha fazla değerlenmeye başladı. Bunun ardından de fiyat artışlarıyla birlikte yeni bir enflasyon patlaması yaşanıyor. Bunlara karşın idare hâlâ ‘ekonomimiz fazlaca iyi’ diyebiliyor. İktisatta denenen yeni modelle birlikte yüksek kurun yanında cari fazla modeli de hedefleniyordu. Lakin bırakın cari fazlayı dış ticaret açığında yeni patlamalar yaşandı. Akıl ve bilimden uzak tedbirlerle grafik her geçen gün eksiye giderken, milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s de Türkiye’nin kredi notunu düşürdü. Kurum, Türkiye’nin kredi notunu ‘B2’den ‘B3’e düşürdüğünü, not görünümünü ise negatiften durağana çevirdiğini deklare etti. Bunun niçinlerini de sıralayan Moody’s, Türkiye’nin ödemeler istikrarı üzerinde artan baskıları ve döviz rezervlerinin daha da düşme riskini, kredi notunun düşürülmesine niye olarak gösterdi. Kuruluş ayrıyeten, Türkiye’nin cari açığının muhtemelilk evvelki beklentileri büyük bir farkla aşabileceğini kaydetti. Kuruluş, Türkiye’nin cari süreçler açığının bu yıl gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 6’sına yakın olacağını ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgalindilk evvel beklenenden üç kat daha fazla olacağını varsayım ediyor. Analist Kathrin Muehlbronner ve Alejandro Olivo yaptığı açıklamada, yetkililerin para ünitesini istikrara kavuşturmak ve döviz tamponlarını yenilemek için giderek alışılmışın haricinde tedbirlere başvurmak zorunda kaldığını belirtti. Analistler açıklamada “Giderek artan karmaşık düzenleyici, mali ve makro ihtiyati önlemlerin makroekonomik istikrarı geri getirmede tesirli olması pek muhtemel değil” tabirlerini kullandı. Kuruluş, 27 Mayıs’ta yaptığı duyuruda, Türkiye’nin kredi notuna ait güncelleme yapmadığını açıklamıştı.
EN DÜŞÜK DÜZEYE İNDİRDİ
Moody’s, Türkiye’nin kredi notunu “B2”den “B3”e düşürdüğünü, not görünümünü ise “negatiften” “durağana” çevirdiğini duyurdu. Moody’s kredi notunun düşürülmesine münasebet olarak, Türkiye’nin ödemeler istikrarı üzerinde artan baskıları ve döviz rezervlerinin daha da düşme riskini gösterdi. Moody’s ayrıyeten Türkiye’nin cari açığının muhtemelilk evvelki beklentileri büyük bir farkla aşabileceğini kaydetti. Moody’s’in Türkiye’nin kredi notuna ait açıklamalarını kıymetlendiren E. IMF Ekonomisti ve Bilkent Üniversitesi Y. vakitli Öğretim bakılırsavlisi Burcu Aydın Özüdoğru, B3 kredi notunun spekülatif kabul edilen ve yüksek kredi riskine tabi yükümlülükler için verildiğini bildirdi.
BANKA VE FİNANS DIŞI ŞİRKETLERİN İŞİ ZORLAŞTI
Kuruluş, Türkiye’nin cari süreçler açığının bu yıl gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 6’sına yakın olacağını ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgalindilk evvel beklenenden üç kat daha fazla olacağını iddia ediyor. Moody’s’den gelen sürpriz not indirimi son 2 haftada Türkiye’nin CDS primlerinde gözlenen gerilemeyi bilakis çevirebilir. Eylül-Aralık içinde 22 milyar dolar dış borcu çevirmek zorunda olan banka ve finans dışı şirketlerin işi de bir kademe daha zorlaştı diyebilir. Not indirimi gece yarısı geldiği için, döviz piyasalarında yansıyı ölçme imkanı şimdilik olmadı. Dövize talep gelse de, TCMB dolaylı müdahalelerle dolar/TL’yi 18.00’ın altında tutacak. Lakin, kış yaklaştıkça azalan döviz rezervlerinin TCMB’nin kur istikrarını sağlama nazaranvini ortasından çıkılmaz hale getirmesi beklenir.
‘FİNANSAL İSTİKRARSIZLIK YAŞIYOR MANASI TAŞIYOR’
Dünya’ya konuşan Burcu Aydın Özüdoğru “Türkiye’nin düşük rezervleri ve artan dış finansman gereksiniminin ödemeler istikrarı üzerinde yarattığı baskı. Alışılmışın haricinde uygulanan iktisat siyasetinin ekonomik istikrar sağlamaması. Moody’s, Türkiye için verdiği B3 kredi notunu ‘spekülatif kabul edilen ve yüksek kredi riskine tabi yükümlülükler’ için veriyor. Bu nota sahip ülke için finansal istikrarsızlık yaşıyor yahut yetersiz nakit rezervleri tutuyor manasını taşıyor. B düzeyi, milletlerarası yatırımcılar için finansal yatırım yapılabilen en son düzey olarak isimlendiriliyor. Bu düzeyin bir altı olan C ise ana para yahut faizin geri alınması için epeyce az ihtimali olan yatırım araçları olarak kıymetlendirilir.”
‘KAMU MALİYESİNDE ZAYIFLAMA BEKLENİYOR’
Tera Yatırım’dan ekonomist Enver Erkan da piyasa notunda kurumun bu sonucu niye verdiğini kıymetlendirdi. Erkan’a nazaran Moody’s enflasyondaki yükselişi kıymetli bir istikrarsızlık belirtisi olarak görüyor. Bu yıl Türkiye’nin kamu maliyesinde kıymetli bir zayıflama bekleyen kurum, güç ithalat fiyatlarının yükselmesi, turizm ve ihracat gelirlerinin azalması niçiniyle dış rezervlerin de odak noktasında olduğunu aktardı. Moody’s ayrıyeten yetkililerin bir bankacılık krizi yahut büyük şirketler tarafınca ödeme temerrüdü riskini artıran daha zorlayıcı siyaset tedbirlerine başvurması takdirinde notun muhtemelen daha da düşürülebileceğini vurguladı. Türkiye, Fitch Ratings tarafınca B ve S&P Küresel Ratings tarafınca B+ olarak derecelendiriliyor.
SVAZILAND İLE TIPKI BAHTI PAYLAŞIYORUZ
Kredi derecelendirme kuruluşu ayrıyeten, Türkiye’nin cari açığının muhtemelilk evvelki beklentileri büyük bir farkla aşabileceğini kaydederken, notun tıpkı düzeyde olan ülkeler de şaşırttı. B3 notu olan öbür ülkeler ise şöyleki sıralandı: Bosna Hersek Kırgızistan Moldova Moğolistan Nikaragua Nijer Pakistan Svaziland Tacikistan. Esvatini, resmî ismiyle Esvatini Krallığı ya da eski ismiyle Svaziland, Afrika kıtasının güneyinde yer alan ve denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeydoğuda Mozambik, kuzey, batı ve güneyde Güney Afrika ile sonu vardır.
‘1990’LAR PERİYODUNA GELDİK’
Analist Cem Oyvat “Moody’s, Türkiye’nin kredi notunu B3’e düşürdü. B3 ‘spekülatif ve yüksek kredi riski taşıyan’ ülkeler için olan ‘B’ notunun en alt düzeyi. Kırgızistan, Togo, Moldova, Pakistan, Nijer, Moğolistan kredi notu B3 olan öbür ülkeler. Pekala Türkiye ne uğruna bu duruma düştü?” dedi. Ekonomist Atilla Çifter “Pakistan B3 notuna sahip. Moody’s kredi riskinde Türkiye ve Pakistan birebir diyor. Kenya B2 notuna sahip ve riski Türkiye’den düşük pozisyona geldi. 2002 öncesini bırakın, kredi notlarının birinci verildiği 1990’lar periyodundaki notların bile altına geldik” yorumunu yaptı. Ekonomist Barış Esen ise şöyleki bir kıymetlendirme paylaştı: “Kredi Derecelendirme Kuruluşu Moody’s, Türkiye’nin kredi notunu “B2”den “B3”e düşürdü, görünüm “durağan”. Moody’s: Dış finansal şartlar daha da sıkılaşırken Türkiye’nin cari açığı beklenenden daha büyük olacak ve bu durum dış finansman gereksinimini artıracak.”
KKM’NİN FATURASI 250 MİLYAR TL YOLUNDA
Yerel seçim sürecinde başlayan rezerv satışında yakılan döviz ölçüsü 200 milyar doları buldu. Ülkeler; patlayan enflasyona karşı faiz artırırken Türkiye dünyadan ayrıştı. ‘Faiz sebep, enflasyon sonuç’taki ısrarla siyaset faizi 11 aydır yüzde 14’te. Fakat piyasadaki oranlar yüzde 40’a dayandı, iş insanı için finansmana ulaşmak zorlaştı. Denenen çeşitli modellerde sonuç alınamazken KKM’nin 84 milyon olan yükünün 2022 sonunda 250 milyar TL’yi aşabileceği açıklandı.
‘EŞEĞE ZIT BİNME’ TEKNİĞİ İLE KURU SABİT TUTMAYA ÇALIŞMAK’
Ekonomistler de Moody’s’in sonucunı kıymetlendirdi. Ekonomist İris Cibre “Moody’s notumuzu B3 ile tarihi düşük düzeye indirmiş, yüksek spekülatifin tabanı, daha sonrası uçurum. daha sonrası, şimdiki Moğolistan, Angola düzeyinden, Mozambik özetlemek gerekirse… Münasebetler; Rezervlerin daha da tüketilmesi riskiyle ödemeler istikrarı üstündeki artan baskı, cari açık ve sıkılaşan dünyada finansman bulma muhtaçlığı Sıkılaşan dünyanın bilakis ortadoks olmayan siyasetler ‘eşeğe aksi binme’ prosedürü ile kuru sabit tutmaya çalışmak. TCMB’nin faiz arttırmamaktaki inadı ve yükselmeye devam edecek devasa yükseklikte enflasyon” dedi.
‘SUUDİ ARABİSTAN VE RUSYA’DAN GELEN PARALARI DİKKATE ALMAMIŞLAR’
Ekonomist Mahfi Eğilmez ise “Moody’s Türkiye’nin rating notunu B2 negatiften B3 durağana düşürdü. Rusya; yüzde – 4 yıllıklandırılmış büyüme ve yüzde 15,1 enflasyon oranıyla slumpflasyona girdi. İngiltere; İkinci çeyrekte yüzde – 0,1 büyüme ve yüzde 9,4’lük yıllık enflasyon oranıyla stagflasyona girdi” yorumunu yaptı. Ekonomist Fatih Özatay da “Körfez ülkelerinden, Suudi Arabistan’dan, Rusya’dan falan geleceği argüman edilen dövizi dikkate almamış Moody’s. Kredi derecelendirme kurumları mı; hah! aslına bakarsanız global krize yol açan ya da anında iflas eden birtakım büyük finans kurumlarına da AAA notu vermişlerdi. Ya da şu: Dış güçler” diye konuştu.
‘SİZ BU BİLGİSİZ ORDUSUYLA DÖVİZİ NEREDEN BULACAKSINIZ?’ DİYE SORUYORLAR!
İktisatçı Hayri Kozanoğlu “Bir ülke ‘yatırım yapılabilir’ niteliğini kaybettikten daha sonra not indiriminin tesiri sonlu oluyor. Birebir bir grup küme düşmeyi garantiledikten daha sonra maç kaybetmesinin fazla ehemmiyet taşımaması üzere. esasen çıkacak yabancı da kalmadı” tabirlerini kullandı. Gelecek Partisi Sözcüsü Serkan Özcan da şunu söylemiş oldu: “Moody’s, notumuzu B2’den B3’e düşürmüş! Tarihte birinci defa oluyor bu kadarı. C notuna yalnızca 1 adım var! 2001’de ülkede siyasi paradigma kökten değişirken bile en çok B1’e düşmüştü! Açıklamayı okudum. özetlemek gerekirse “siz bu bilgisiz ordusuyla dövizi nereden bulacaksınız?” diye soruyorlar!”
‘EKONOMİMİZ ÇOK ŞÜKÜR SAĞLIKLI VE SAĞLAM’
Geçen hafta iktisat gündemine ait açıklamalarda bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Nebati “İçinde bulunduğumuz yılın ikinci çeyreğine ait göstergeler kuvvetli ve istikrarlı büyümeye işaret ediyor. Tablo apaçık ortada. Tüm global aksiliklere karşın üretimde, büyümede, istihdam ve ihracat artışında Türkiye adeta tam yol ilerliyor. Ekonomimiz fazlaca şükür sağlıklı ve sağlam. İçinde bulunduğumuz yılın ikinci çeyreğine ait göstergeler kuvvetli ve istikrarlı büyümeye işaret ediyor. Salgının en şiddetli periyoduna kıyasla yaklaşık 5.5 milyon kişilik bir istihdam artışı kaydederek 2022 yılı Haziran prestijiyle toplam istihdamımız 30,9 milyon bireye yükseldi. İhracattaki kuvvetli performansımız 2022 yılında devam etmiş, 250 milyar dolar hududuna dayanmıştır. Çabucak her ay Cumhuriyet tarihimizin yeni ihracat rekorlarını kırmayı sürdürüyoruz” demişti.