Artırım iptalinin akabinde merak edilen sorular: Akaryakıt meblağlarını kim belirliyor, nasıl belirleniyor?

Güç Petrol Gaz İkmal İstasyonları Patron Sendikası (EPGİS), akaryakıtta 0,79 ve motorinde 2,25 TL/LT olarak yapılan son artırımların, eser fiyatlarının büyük oranlı düşüş göstermesi doğrultusunda kaynağından iptal edildiğini açıklamıştı.

Dünya Gazetesi müellifi Alaattin Aktaş, iptal sonucunın akabinde hususa ait “Fiyatı kim belirler?” başlıklı bir yazı kaleme aldı. Türkiye’de akaryakıt fiyatlarını kimsenin belirlemediğini, meblağların zaten oluştuğunu aktaran Aktaş, “Rafineri çıkış fiyatı Genova’daki fiyat temel alınarak tespit ediliyor. Bu fiyata eklenen çeşitli kalemlerle her bir dağıtım şirketi pompa fiyatını belirleyip bayilerine iletiyor” dedi.

Aktaş yazısında, akaryakıtta maliyetlerin pompa fiyatlarına ne vakit yansıdığına ait soruyu da “Akaryakıt fiyatı belirlenirken, rastgele bir gün Merkez Bankası’nın saat 15.30’da ilan ettiği döviz kuruyla o günün akşamı saat 22.00’de Genova’da oluşan fiyattan yola çıkılarak bir maliyet hesaplanıyor ve bu maliyete göre oluşan fiyat sonraki gün gece yarısından itibaren uygulamaya temalıyor. Yani iptal edilen artırımla ilgili bilgiler 8 Mart Salı günü oluştu ve olağan işleyişte bu fiyatların 10 Mart’tan itibaren geçerli olması gerekiyordu. Lakin 9 Mart’ta fiyatların fazlaca süratli bir biçimde aşağı gelmesi üzerine EPDK devreye girdi ve artırıma bir biçimde dur dedi. halbuki olağan işleyişte, 8 Mart’taki maliyetlere nazaran dün yapılması gereken artırımdan daha sonra 9 Mart’taki maliyetlere bakılırsa de 11 Mart’ta, yani bugün indirim olacak, hatta motorindeki 2.25 liralık artırımdan daha fazla bir düşüş gerçekleşecekti” tabirleriyle yanıtladı.

DÜŞÜŞÜN niçinİ

Dünya müellifi, fiyatlardaki düşüşün sebebine dair ise şu değerlendirmede bulundu:

“Ham petrol ve eser meblağlarında artırıma müdahale edilmesiyle sonuçlanan gerilemede birkaç etken rol oynadı.

Bunların başında ABD ile Venezuela içinde başlayan diyalog geliyor. Rusya’ya karşı ambargo sonucu alan ABD’nin oluşacak boşluğu Venezuela petrolüyle kapatmak için bu ülkenin kapısını çalması, Venezuela’nın ABD’li iki tutukluyu hür bırakması ve Devlet Lideri Maduro’nun ABD ile görüştüklerini açıklaması memleketler arası piyasalardaki fiyatların bir anda gerilemesini sağladı.

Ayrıyeten Ukrayna Devlet Lideri Zelenski’nin daha ölçülü açıklamalar yapmaya başlaması, iki ülke dışişleri bakanının görüşecek olması üzere etkenler de evvelki günkü düşüşte bir ölçüde rol oynadı.

Ne var ki evvelki gün yaşanan düşüş yerini dün bir daha bir ölçü artışa bıraktı.”

TÜRKİYE’DE UCUZLAMA OLUR MU?


Petrolün ve eser meblağlarının memleketler arası piyasada bir ölçü ucuzlamış olmasının Türkiye’deki fiyatlara teğe bir yansımayabildiğini, bunun niçininin de kur artışı olduğunu belirten Aktaş, “Fiyat belirlemede temel aldığımız Genova’daki fiyatlar mesela yüzde 10 düşerken, bizde döviz kuru yüzde 10 artmışsa maliyet istikametiyle değişen bir şey olmuyor. Hatta bizdeki kur artışı yüzde 15 ise, bu sefer memleketler arası alandakinin bilakis bizde fiyat artışı yaşanıyor. ötürüsıyla petrol ve eser fiyatlarındaki her ucuzlamadan biz de yararlanabileceğiz üzere bir beklentiye kapılmak yanlış. Doların dün yüzde 1.5’i aşan bir artış göstermiş olması da indirim umudunu zayıflatan bir etken” tabirlerini kullandı.

yatırım tavsiyesi içermez
 
Üst