Deponun yükünü devlet paylaşsın

ALİ YILDIRIM

Petroldeki global artışla bir arada kur karşısındaki düşük TL, akaryakıta ‘her gün zam’ olarak yansıyor. Dünkü artışların akabinde motorine 1.59, akaryakıta 1.07 TL daha artırım geldi. Motorin 22.82 TL, akaryakıt 20.35 TL’ye ulaşırken süratli tırmanışın nakliye maliyetleri üzerinden gıdayı da etkileyeceği açıklandı. Vatandaşın kaldıramayacağı yüke karşı devletin yakıttaki vergiyi düşürmesine ait beklenti oluştu.

‘GELEN ARTIRIMLAR ÖTV’DEN KARŞILANSIN KDV YÜZDE 1’E DÜŞÜRÜLSÜN’

Son artırımların akabinde 60 litrelik bir depodaki vergi hissesi 342 liraya kadar çıktı. Devletin ÖTV ve KDV’den feragat ederek tüketicinin yükünü azaltması gerektiği açıklandı. Ekonomist Oğuz Demir, vergi ayarlamalarıyla meblağların düzenlenebileceğini vurguladı. CHP’li Ahmet Akın “Zamların ÖTV’den karşılanması, KDV’nin yüzde 1’e düşürülmesi vatandaşın yükünü azaltır. Fatura direkt yansıtılmamış olur” dedi.


VATANDAŞ DEPOYA DAYANAK BEKLİYOR

Rusya ile Ukrayna içinde başlayan sıcak savaş, petrol meblağlarını sert vurdu. 3 ay evvel 70 dolar olan brent petrolün varil fiyatı 130 dolara ulaşınca akaryakıt fiyatlarında da yükseliş gecikmedi. Litre fiyatları üst üste 7 defa zamlandı. Bugün de akaryakıta 1 lira 07 kuruş, motorine de 1 lira 59 kuruş artırım yapıldı. bu biçimdece 1 depodaki verginin hissesi 342 liraya çıktı. 22 lirayı aşan fiyatlar daha sonrasında Bunun akabinde hükümetten vergi dayanağı beklentileri arttı.

Karadeniz’in kuzeyinde patlamaya başlayan bombalar, tüm dünyada istikrarları alt üst etti. Bilhassa Rusya’nın petrol ve doğalgazda kuvvetli bir ülke olması, ithalatçı ülkelerin yeni kapılara aramasına niye oldu. Son 3 aylık süreçte brent petrolün varil fiyatı 70 dolar düzeylerinden neredeyse 130 dolarlara çıkınca, akaryakıt meblağlarında da artış gecikmedi. 2021 sonunda akaryakıtın litre fiyatı 12.29 lira, motorin ise 11.46 liradan satılıyordu. Daha 2022’nin 3’üncü ayı bitmeden litre fiyatları 20 liraları oldukçatan aştı. bu biçimdece fiyatlar 2.5 ayda ortalama yüzde 75 arttı. Akaryakıta üst üste 7 sefer artırım geldi. Motorinde son bir yıldaki artış yüzde 235’e ulaştı. Bunun akabinde hükümetten vergi dayanağı beklentileri arttı. Brent petrol de evvelki gün varil başına 140 dolara yaklaştı. Fiyatlar işgalden bu yana yüzde 30’un üzerinde yükselmiş oldu. Petrol fiyatları, Türkiye’de akaryakıt meblağlarının direkt belirlenmesinde değerli bir etken. Tamamlanmış petrol eserleri ham petrolden rafine edildiği için, ham petrolün fiyatının artması durumunda tüm tamamlanmış mamüllerin meblağları da artıyor. En son evvelki gün akaryakıtın litresine 57 kuruş, motorine ise 1.44 TL artırım geldi. bu biçimdece akaryakıtın litre fiyatı 19.27 liraya, motorin ise 21.21 lira çıktı. Artırımların gerisi arkası bununla da bitmiyor. Bugün de akaryakıta 1 lira 07 kuruş, motorine de 1 lira 59 kuruş artırım yapıldı. Yeni yapılan artırım daha sonrasında akaryakıt meblağları 20 lirayı geçti. Akaryakıt 20 lira 86 kuruşa, motorin de 22 lira 80 kuruşa çıktı. Son artırımlardan daha sonra 60 litrelik yakıt tankına sahip olan bir aracın deposunun 342 lirası yalnızca vergiyle doluyor. Şu anda akaryakıtın litrede 3 lira 19 kuruşu KDV, 2 lira 52 kuruşu ise ÖTV’den oluşuyor. Hükümet akaryakıttan hem KDV birebir vakitte ÖTV almasa bile litresini en az 15 lira 15 kuruştan satması gerekiyor. Motorinde de şimdi tıpkı hesaplama kelam konusu. Onun da vergisiz litre fiyatı 17 lira 27 kuruş. Yalnızca petrol ve kurdaki artış fiyatları bu düzeye taşıdı. Karar müellifi ekonomist Oğuz Demir ise hususla ilgili şu yorumu yaptı: “Son 10 artırımda aslında hükümetin bir kabahati yok. Dolar neredeyse sabit üzereydi. Azcık bir artış oldu. Eylül-Ekim-Kasım-Aralık devrinde yaşanan kur artışları fiyatı 21 liraya çıkardı. Lakin, fiyatın bu kadar yüksek olmasındaki temel kabahat devletin. Fakat dediğim üzere son 10 artırımda petrol fiyatları epeyce tesirli oldu. Bu durumda KDV-ÖTV ayarlamaları yapılarak fiyat düzenlemeleri yapılabilir. Ancak bu da hayli büyük vergi kaybı demek. Petrol artışı sürdükçe fiyatlar da artmaya devam edecek.”


AKARYAKIT 21 MOTORİN 23 LİRAYA YAKLAŞTI


Akaryakıtın litresine 1.07 TL, motorinin litre fiyatına ise 1.59 TL artırım geldi. Güç Petrol Gaz İkmal İstasyonları Patron Sendikasından (EPGİS) alınan bilgiye göre, Ankara’da ortalama 19.37 liradan satılan akaryakıtın litre fiyatı 20.84 lira olacak. Akaryakıtın litresi İstanbul’da 19.28 liradan 20.86 liraya, İzmir’de 19.39 liradan 20.86 liraya çıkacak. Ayrıyeten, Ankara’da ortalama 21.31 liradan satılan motorinin litre fiyatı 22.80 lira olacak. Motorini n litresi İstanbul’da 21.23 liradan 22.82 liraya, İzmir’de 21.31 liradan 22.90 liraya çıkacak. Twitter’dan yapılan açıklamada “1-8 Mart tarihleri içinde akaryakıt meblağlarında baz aldığımız Genova/Lavera’da; Motorin +398 USD/TON, akaryakıt +256 USD/TON artış göstermiştir” denildi. EPGİS, kısa mühlet içerisindeki bu artış için “Bu kadar kısa müddette bu biçimde bir artış daha evvel görülmedi” denildi.


SAVAŞ SÜRERSE YÜKSELİŞ DE SÜRER

Rusya’nın Ukrayna’ya yaptığı atağın akabinde batılı hükümetler ülkeye biroldukca yaptırım uygularken, Rusya’nın güç kesimine direkt yaptırım uygulamayarak muhtemel risklerden kaçındı. Dünyanın en büyük bankalarından JP Morgan ise Rusya’nın petrol ihracatındaki aksamanın uzun sürmesi durumunda 2022’nin sonunda petrolün varil fiyatının 185 dolara dayanabileceğini deklare etti.

ABD PUTİN GAZINI VE PETROLÜNÜ YASAKLADI

ABD Lideri Joe Biden, Rusya-Ukrayna savaşının 13.gününde Moskova’ya kapsamlı güç yaptırımları getirildiğini deklare etti. Biden, Beyaz Saray’da yaptığı konuşmada, Ukrayna savaşından dolayı Rusya’ya uygulanan yaptırımlar konusunda değerlendirmelerde bulundu. ABD’nin Rusya iktisadının atardamarlarından birini maksat aldığını belirten Biden, “Rus petrolü, gazı ve gücünün ithalatını yasaklıyoruz. Rus petrolü artık ABD limanlarında kabul edilmeyecek” dedi. Biden, bu adıma ABD Kongresi ve halkından fazlaca büyük dayanak olduğuna işaret ederek, “Biz bu adımı atarken Avrupalı ortaklarımızın ve müttefiklerimizin bizimle tıpkı durumda olmamasını anlıyoruz. ABD, Avrupa’nın tamamından daha epeyce petrolü kendi ülkesinde üretiyor” diye konuştu. birebir vakitte Biden, karar kararında ABD’de akaryakıt meblağları artacağını belirterek ,”Ancak bunu dengelemek için elimden geleni yapacağım. Amerikan işyerlerini korumak için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Rusya’nın taarruzlarıyla uğraş ederken fırsatçılara taviz göstermeyeceğiz” açıklamasını yaptı


‘YASAK ATEŞLE OYNAMAK OLUR’

Alman Sanayi Federasyonu (BDI) Lideri Siegfried Russwurm, Avrupa Birliği’ndeki, Rusya’dan petrol, gaz ve kömür ithalatının yasaklanmasına konusundaki tartışmaları ateşle oynamak olarak kıymetlendirdi. Russwurm, Alman haber ajansı DPA’ya AB’nin ABD ile Rusya’ya güç ambargosu uygulama muhtemelliğine ait açıklamalarda bulundu. Russwurm, Rusya’dan petrol, gaz ve kömür ithalatının yasaklanması “Almanya ve AB’yi saldırgandan (Rusya) daha şiddetli bir biçimde cezalandırmakla tehdit ediyor” tabirini kullandı. Moskova’ya karşı güç ambargosunun endüstride paha oluşturma, tedarik zincirleri ve arz güvenliği üstündeki sonuçlarının dramatik olabileceği konusunda uyaran Russwurm, “Bu güç ithalatını bir gecede değiştirmek imkansız. Almanya’da kullanılan ham petrolün yaklaşık üçte biri ve doğal gazın yarısından fazlası şu anda Rusya’dan geliyor” yorumunu yaptı. Alman sanayi şirketlerinin güç arzı ve rekabet gücü konusunda hayli telaşlı olduklarını hatırlatan Russwurm, Avrupa’da Rusya’dan güç ithalatının yasaklanmasına dair tartışmaları bir nevi ‘ateşle oynamak’ olarak nitelendirdi.

SHELL ÖZÜR DİLEDİ, RUSYA İLE TİCARETİ BİTİRDİ

Petrol devi Shell, geçen hafta Rusya’dan 100 bin metrik ton ham petrol aldığı için özür diledi. İngiltere ve Hollanda ortaklı şirket, Ukrayna işgali niçiniyle Rusya’dan gaz ve petrol alımını da ‘mümkün olan en kısa sürede’ büsbütün durduracağını deklare etti. Shell CEO’su Ben van Beurden “Geçen hafta Rus ham petrolünü alma sonucumızın hakikat olmadığını farkındayız ve özür diliyoruz” dedi. Rusya’daki istasyonlarını da kapatacağını duyuran şirket, sürecin birkaç hafta sürebileceğini, birtakım rafinerilerinde bu niçinle üretim düşüşü olabileceğini belirtti. Shell, 28 Şubat’taki açıklamasında, Rusya’daki petrol ve gaz projelerden çekilme sonucu aldığını duyurmuştu. Bu kapsamda, şirketin Sakhalin-II LNG tesisindeki yüzde 27,5 payını, Salym Petroleum Development ve Gydan güç teşebbüsündeki yüzde 50’şer payını elden çıkaracağı, Gazprom ve ilgili kuruluşlardaki ortak teşebbüslerinden ise ayrılacağı aktarılmıştı. Shell’in geçen yıl sonu prestijiyle Rusya’daki mevcut duran varlık kıymeti 3 milyar dolar düzeyinde bulunurken, bu sonucun Gazprom ve öteki kuruluşların bedeline ziyan vereceği öngörülüyor.

EN SON ARTIRIM PAZARTESİ GELMİŞTİ


Akaryakıta en son 7 Mart Pazartesi gecesi artırım geldi. Motorinin litre fiyatı 1,44 TL, akaryakıtın litre fiyatı da 57 kuruş zamlandı. Bu artırımla bir arada akaryakıtın litre fiyatı İstanbul’da 18,67 TL’den 19,24 TL’ye, Ankara 18,77 TL’den 19,34 TL’ye, İzmir’de 18,79 TL’den 19,36 TL’ye yükseldi. Motorinin litre fiyatı ise İstanbul’da 19,75 TL’den 22,19 TL’ye, Ankara’da ve İzmir’de 19,86 TL’den 22,30 TL’ye çıktı. Akaryakıta 5 Mart’ta 69 kuruş, 4 Mart’ta 53 kuruş, 3 Mart’ta 88 kuruş artırım gelmişti. bu biçimdece beş günde akaryakıta gelen toplam artırım 2 lira 67 kuruşa ulaştı. Motorine 5 Mart’ta 84 kuruş, 4 Mart’ta 1 lira 33 kuruş, 3 Mart’ta 1 lira 51 kuruş artırım gelmişti. bu biçimdece beş günde motorine gelen toplam artırım 5 lira 12 kuruşa oldu. Otogaza da 1 Mart’ta 33 kuruş, 2 Mart’ta 61 kuruş artırım gelmişti. İstanbul’da 8 Mart 2021’de akaryakıtın litre fiyatı 7,23 TL, motorinin litre fiyatı 6,62 TL idi. 31 Aralık 2021’de ise akaryakıt 12,29 TL, motorin 11,43 TL’ye satılıyordu. Son artırımla bir arada akaryakıtta artırım oranı, yıl başından bu yana yüzde 57, son bir yılda yüzde 166 oldu. Motorinde ise artırım oranı, yıl başından bu yana yüzde 94’e, son bir yılda yüzde 235’e ulaştı.

‘KDV VE ÖTV’DEN KARŞILANMASI GEREKİYOR’

CHP Genel Lider Yardımcısı Ahmet Akın “Akaryakıt mamüllerine gelen artırımlara her kısımdan reaksiyon yükselmektedir. Akaryakıt artırımları ulaşım ve nakliye başta olmak üzere maliyetleri artıracağı için vatandaşa enflasyon olarak da yansıyacaktır. Akaryakıt mamüllerindeki artırımların pompa fiyatlarına yansımaması için KDV ve ÖTV’den karşılanması gerekmektedir. Artırımların ÖTV’den karşılanması ve KDV oranının yüzde 1’e düşürülmesi vatandaşın yükünün azaltılması manasına gelecektir. İktidarın mümkün bir krize karşı rastgele bir akaryakıt rezervi ve önlemi olmadığı için krizin faturası direkt pompa fiyatları üzerinden vatandaşlara yansıtılmaktadır” dedi. Ekonomist Hakan Kara, ÖTV indirimine muhtaçlık olduğunu vurguladı.
 
Üst