Türkiye iktisadı can çekişirken maliyetler altında ezilen endüstricinin kredi kanalları ise neredeyse kapandı. Bölgesel Yatırım Teşvik sistemi kapsamında 6. bölge olarak belirlenen Doğu vilayetlerinde bugünlerde büyük zorluklar yaşanıyor. Bankaların kredi vermek için büyük ölçekli firmalara “Merkezinizi batı bölgelerine taşıyın’ baskısı yaptığı, bölgede yılda 120 civarında büyük firmanın merkezini batıya taşıdığı belirtiliyor.
“Elde avuçta bir şey kalmadı. Yatırım iştahı kalmadı. Ekim ayından bu yana birikimlerimizi yiyoruz” diyen Van Organize Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (VOSİAD) İdare Şurası Lideri Şemsettin Bozkurt, “Piyasa o kadar allak bullak olmuş ki, firmalar önünü goremiyor. Şu andaki tablo hayli vahim” dedi. Bozkurt şunları vurguladı:
– Van’da OSB’de gitgide daralma yaşanıyor. 140 fabrika var. 25-30 tanesi kapandı. 90’ı yarı kapasitenin altında çalışıyor. Kur garantili mevduat gelince bankalar kredileri büsbütün kesti.
– Biz 35 yıllık bir firmayız. Çok kriz atlattık. 2010’da 10 milyon TL’lik yatırımla kapasitemizi artırma sonucu almıştık, döviz kuru dalgalanmadan evvel işimizi bitirdik. Yatırıma başladığımda betonun metreküpünü 255 TL’ye almışım şu an 800 TL. Demir tonunu 6 liraya almışım şu an 16 bin TL. Krizdilk evvel bu yatırımı yapmasaydım artık asla yapmazdım.
DAHA ÇOK FABRİKA KAPANIR
– Endüstrici epey güç durumda. Kurun nerede duracağını, faizin ne olacağını bilmiyoruz. İşletmeleri tek tek dolaşıyorum. Fecî elektrik faturalarıyla karşılaşıyoruz. Hiç çalışmayan fabrikalara bile 50 bin TL elektrik faturası gelmiş.
– Bu bölgede bankalardan kredi almak esasen çok zordu, şu anda büyük torpiliniz yoksa asla kredi alamıyorsunuz. 1 milyon liralık malınızı 100 bin lira teminat kabul ediyorlar. Piyasaya 2-3 yıl düşük faizli kredi verilmesi ve ödemelerin iki yıl daha sonra yapılması lazım. Üretici için vergiler indirilmeli.
– Bu şayet olmazsa fazlaca fabrika kapanır. aslına bakarsan biroldukca sanayicimiz fabrikasını sattı, el değiştirdi.
SERMAYE VE BEYİN GÖÇÜ VAR
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) İdare Şurası Lideri Mehmet Kaya da “Bölgede son senelerda büyük bir sermaye ve beyin göçü oldu. Burada yalnızca küçük ve orta ölçekli işletme kaldı. Bunun en büyük sebebi finansa erişememe” dedi. Kaya şu ayrıntıları verdi:
– Bankalar bilhassa büyük ölçekli şirketlere Diyarbakır’dan batı ilerine taşınmaları kaidesiyle kredi vereceğini söylüyor. 2013-2015’e kadar bölgeden merkezini batı vilayetlerine taşıyan şirket sayısı yıllık 10-15 iken 2017’den bu yana 120 düzeylerine çıktı. Giden şirketlerle konuştuğumuzda Diyarbakır merkezli olduklarında kredi alamadıklarını ve ister kamu ihalelerine girelim ister batı vilayetlerindeki ihalelere girelim bize PKK’li muamelesi yapılıyor diyorlar. Şirketler Diyarbakır’ı beş yıl kayyumlar üç yıl siyaset yönetiyor, ona mal verirsek o paramızı ödemiyor başkasına versek o ödemiyor diyorlar.
– TL’nin bedel kaybetmesi finans meselesini daha da katmerleştirdi. Kamu bankaları kredi vermiyor. Özel bankalar da faiz yüzde 30’un altına inmiyor. O denli doğalgaz ve elektrik faturaları görüyoruz ki inanılır üzere değil, bu sürdürülemez bir durum. 1.5 milyon TL doğalgaz faturası ödeyen bir işletmemize 6 milyon TL fatura geldi.
– Bölgede son üç yılda imalat alanında açılan fabrika sayısında artış oldu. Birinci sefer bölgede bir fırsat yakalamışken gerek elektrik meblağları döviz ve komşu ülkelerle olan sıkıntılar; geçmişte bölgemizin yaşadığı yüksek işsizlik ve iş alanlarının açılmadığı bir periyoda yine gireriz telaşı var.
yatırım tavsiyesi içermez
“Elde avuçta bir şey kalmadı. Yatırım iştahı kalmadı. Ekim ayından bu yana birikimlerimizi yiyoruz” diyen Van Organize Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (VOSİAD) İdare Şurası Lideri Şemsettin Bozkurt, “Piyasa o kadar allak bullak olmuş ki, firmalar önünü goremiyor. Şu andaki tablo hayli vahim” dedi. Bozkurt şunları vurguladı:
– Van’da OSB’de gitgide daralma yaşanıyor. 140 fabrika var. 25-30 tanesi kapandı. 90’ı yarı kapasitenin altında çalışıyor. Kur garantili mevduat gelince bankalar kredileri büsbütün kesti.
– Biz 35 yıllık bir firmayız. Çok kriz atlattık. 2010’da 10 milyon TL’lik yatırımla kapasitemizi artırma sonucu almıştık, döviz kuru dalgalanmadan evvel işimizi bitirdik. Yatırıma başladığımda betonun metreküpünü 255 TL’ye almışım şu an 800 TL. Demir tonunu 6 liraya almışım şu an 16 bin TL. Krizdilk evvel bu yatırımı yapmasaydım artık asla yapmazdım.
DAHA ÇOK FABRİKA KAPANIR
– Endüstrici epey güç durumda. Kurun nerede duracağını, faizin ne olacağını bilmiyoruz. İşletmeleri tek tek dolaşıyorum. Fecî elektrik faturalarıyla karşılaşıyoruz. Hiç çalışmayan fabrikalara bile 50 bin TL elektrik faturası gelmiş.
– Bu bölgede bankalardan kredi almak esasen çok zordu, şu anda büyük torpiliniz yoksa asla kredi alamıyorsunuz. 1 milyon liralık malınızı 100 bin lira teminat kabul ediyorlar. Piyasaya 2-3 yıl düşük faizli kredi verilmesi ve ödemelerin iki yıl daha sonra yapılması lazım. Üretici için vergiler indirilmeli.
– Bu şayet olmazsa fazlaca fabrika kapanır. aslına bakarsan biroldukca sanayicimiz fabrikasını sattı, el değiştirdi.
SERMAYE VE BEYİN GÖÇÜ VAR
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) İdare Şurası Lideri Mehmet Kaya da “Bölgede son senelerda büyük bir sermaye ve beyin göçü oldu. Burada yalnızca küçük ve orta ölçekli işletme kaldı. Bunun en büyük sebebi finansa erişememe” dedi. Kaya şu ayrıntıları verdi:
– Bankalar bilhassa büyük ölçekli şirketlere Diyarbakır’dan batı ilerine taşınmaları kaidesiyle kredi vereceğini söylüyor. 2013-2015’e kadar bölgeden merkezini batı vilayetlerine taşıyan şirket sayısı yıllık 10-15 iken 2017’den bu yana 120 düzeylerine çıktı. Giden şirketlerle konuştuğumuzda Diyarbakır merkezli olduklarında kredi alamadıklarını ve ister kamu ihalelerine girelim ister batı vilayetlerindeki ihalelere girelim bize PKK’li muamelesi yapılıyor diyorlar. Şirketler Diyarbakır’ı beş yıl kayyumlar üç yıl siyaset yönetiyor, ona mal verirsek o paramızı ödemiyor başkasına versek o ödemiyor diyorlar.
– TL’nin bedel kaybetmesi finans meselesini daha da katmerleştirdi. Kamu bankaları kredi vermiyor. Özel bankalar da faiz yüzde 30’un altına inmiyor. O denli doğalgaz ve elektrik faturaları görüyoruz ki inanılır üzere değil, bu sürdürülemez bir durum. 1.5 milyon TL doğalgaz faturası ödeyen bir işletmemize 6 milyon TL fatura geldi.
– Bölgede son üç yılda imalat alanında açılan fabrika sayısında artış oldu. Birinci sefer bölgede bir fırsat yakalamışken gerek elektrik meblağları döviz ve komşu ülkelerle olan sıkıntılar; geçmişte bölgemizin yaşadığı yüksek işsizlik ve iş alanlarının açılmadığı bir periyoda yine gireriz telaşı var.
yatırım tavsiyesi içermez