İstanbul Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliği Lideri Ercan Taşdelen ve İstanbul’un çeşitli yerlerindeki manda yetiştiricileri, yaşadıkları meseleleri ANKA Haber Ajansı’na anlattı.
“ŞİMDİ 16 BİN MANDA VAR, BİR İKİ SENEYE 8 BİNE DÜŞER”
İstanbul Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliği Lideri Taşdelen, besicilerin bir fazlaca sorunu olduğunu belirterek “İstanbul’da 20-25 sene evvel 25-30 bin manda vardı. Şu an 16 bine yakın manda var ve bunlar da tükeniyor. sebebi yemler, kimse çıkamıyor işin ortasından. Herkes de satıyor mandalarını. Yemler her gün 50 lira artıyor. Devletimizin takviyesi var ancak yetersiz. Telefonlara bakamıyorum artık. O diyor, ‘Benim mandamı sat’, öteki diyor ‘Benim mandamı sat’. Lakin ilerisi için kötü” dedi.
İstanbul’daki meraların kapandığını ve artık kalmadığını vurgulayan Taşdelen, “Ormanlarda da seyreltme var. Tıraşlama kesim olsa güzeldi” diye konuştu. Mandaların jenerasyonunun İstanbul’da tükenmek üzere olduğuna vurgu yapan Taşdelen, “Şimdi İstanbul’da 16 bine yakın manda var. Bir iki sene daha sonra 8 bine düşer, tahminen de biter” dedi.
“BEN DAHİ BUGÜN MÜŞTERİ BULAYIM, AHIRIMI KAPATACAĞIM”
Yem fiyatlarındaki artışa da dikkat çeken Taşdelen, “Yeme ben deva bulamam. Ekmek, dikmek lazım fakat yer yok. Trakya bölgesi satılmış, parsel olmuş, sanayileşmiş” diyerek ekonomik koşullardan dolayı da genç kuşağın bu mesleği yapamadığını söylemiş oldu. “Birkaç köyümüz de var genç manda yetiştiricisi. Gençler fazlaca meraklı lakin onlar da altından çıkamadılar yemin” diyen Taşdelen, artan maliyetlere rağmen süt meblağlarının birebir kaldığını belirterek “80 liraya aldığımız yemin çuvalı artık 300 lira. Bugün için bu fiyat. Yemci, ‘Yarın için ne olacağı aşikâr değil’ dedi. Ben dahi bugün müşteri bulayım, kapatacağım ahırımı. Ben doğdum doğalı mandacıyım. Evvelce 300’den çok yetiştiricimiz vardı. Şu an 200’e yakın kaldı. 5-6 aydır satan satana mandalarını” diye konuştu.
“GELİR MASRAFI KARŞILAMADIĞINDAN BATIYORUZ”
Eyüp’teki Pirinççi köyünde mandacılık yapan 25 yaşındaki Ali Bayraktar ise aile uzunluğu mandacılık yaptıklarını söylemiş oldu. Yem meblağlarının, akaryakıtın, mazotun fiyatlarının artmasının kendilerini bunalttığını belirten Bayraktar, “100 liraya aldığımız yeme 300-320 liradan bahsediyorlar. Artık kârı geçtik, batak durumdayız. Her ay 30-40 bin lira ziyan ediyor burası. 5-6 kişi bizimle çalışıyordu. 3 bireye düşürdük. Bir kişi daha düşürmeyi düşünüyoruz. Haftalık 600 liraya aldığımız yakıtın fiyatı şu an bin 600, bin 700 liraya çıktı” dedi.
Çocukluğunun bu işle geçtiğini söyleyen Bayraktar, “Benden daha sonra gelecek kuşak için ve benim de bu işi yapmam için para kazanmam gerekiyor. Para kazanamıyoruz. Kazanamadığımız için yapmak istemiyorum. İşimizi seviyoruz, öbür iş de yapmak istemiyoruz fakat yem meblağlarından, gelir sarfiyatı karşılamadığından batıyoruz” diye konuştu.
“en çok 2 AY DAHA DAYANABİLİRİZ”
Verilen dayanaklara ait de konuşan Bayraktar, “Karşılamıyor ki. Geçen sene 100 liraya aldığımız yem şu an 280 lira. Misal, 9 liraya sattığımız süt, şu an 12, 13 lira. Manda sütünü 18, 19 liraya satmamız lazım ki para kazanalım. Maliyete vurursak bir litre manda sütü 16, 17 liraya tekabül ediyor. Biz, burada azamî 13-14 liraya satabiliyoruz. 2, 3 lira ziyan yazıyor bize her gün ve bu her gün bin lira, bin 500 lira ziyan demek. bu biçimde gittiğinde bu bizi batağa sürüklüyor” dedi.
“Yetkililere, Tarım Bakanı’na sesleniyorum” diyen Bayraktar, şu çağrıyı yaptı:
“Biz batıyoruz. Bir ülke, çiftçi olarak üretemezse o ülke batar. Bize takviye çıkın. Tahlil bulun. Hiç yeterli durumda değiliz şu an. en çok iki ay daha dayanabiliriz. İki aydan daha sonra kapatırız. Şu civarda da bütün hayvancılar birbirini tanır. Biz, aile olarak çalışıyoruz; öteki beşerler emekçi çalıştırıyorlar. Biz kendimiz bu işi yapamıyorsak, biz batıyorsak bütün herkes batar. Damızlık bitiyor bu ortada. Herkes hayvanlarını satıyor, kesiyor. Süt üretecek bir ırk kalmayacak. Herkes malını satıyormuş, kestiriyormuş. İnsanlara cürüm bulamıyorsun; geçinemiyorlar, çıkarmıyorlar işin ortasından.”
“BİZ BU İŞE AŞIĞIZ, DEVLETİMİZİN BİZE YARDIM ETMESİ LAZIM”
Yaklaşık 250 hayvanlarının olduğunu belirten Bayraktar, şunları söylemiş oldu:
“Biz, burayı iki ay ortasında, mayıs başına kadar bu biçimde giderse kapatacağız. hiç bir iş yapmayacağız. Kapılara kilit vuracağız. Gideceğiz öteki bir işte çalışacağız. Burada her ay 30-40 bin lira ziyan edeceğimize masraf emekçi olarak çalışırız, daha rahat ederiz diyoruz ancak onu da yapamayız biz. Biz bu işe aşığız. Bu işi yapmak istiyoruz. Bize yardım etmeleri lazım. Bunları bizim üretmemiz lazım. Devletimizin bize yardım etmesi lazım. Ben üniversiteye gittim, yapamadım. Hayvancılığı seviyorum, yapmak istiyorum. Benim de çocuğumun yapmasını teşvik etmem lazım. Para kazanmamız lazım ki çocuğumu teşvik edeyim. Sayın Tarım Bakanım, Cumhurbaşkanım, bize yardım edin. Batıyoruz, ölüyoruz biz. Bunun ötesi berisi yok. Ben 25 yaşındayım. Para kazansam mecnun üzere burada çalışırım. Para kazanmıyorum, bıktım artık. Yapasım gelmiyor. İsyan etti beşerler, sütlerini yollara döküyor.”
“100 LİRALIK YEM 300 LİRAYA VARDI”
Arnavutköy’deki Baklalı mahallesinde mandacılık yapan 54 yaşındaki Hasan Güngör de “Babadan, dededen kalan bir mesleği yürütmeye çalışıyoruz lakin son senelerda, son vakit içinderda maliyetlerin, yem, akaryakıt, gübre meblağlarının fazlaca artmasından dolayı bu işleri yürütemiyoruz” dedi. Yem meblağlarının yüzde 150 oranında arttığını söyleyen Güngör, şöyleki konuştu:
“90-100 liralık bir yem, bugün 230, 250, 300 liraya vardı. Altı yıl evvel takviyeler 29-30 liraydı. O gün aldığımız takviye, bugün aldığımız takviyeyle birebir fiyatta. Bugün olmuş yem meblağları 230-250 lira. Aldığımız takviye bir daha birebir. O gün için 400 çuval yem alıyordum, bugün 70, 80 çuval yem alabiliyorum aldığım dayanaklarla.”
“HAYVANLAR MERADAN AÇ DÖNÜYOR”
Halk Elinde Manda Islahı Projesi’ne dahil olduklarında aldıkları dayanaklarla hayvanlara altı ay bakabildiklerini aktaran Güngör, “Bugün için 30-40 günü anca bakabiliyoruz. Cepten karşılamaya çalışıyoruz. Buna da gücümüz yetmiyor. Yapacak durumumuz kalmadı. Mera diye bir şeyimiz kalmadı bizim. Hayvanları meraya tok gönderip, hayvanlar akşam aç dönüyor. Randımanı de etkiliyor hâliyle. Yararımız sıfırın altına indi. Mandacılığa ben devam edemeyeceğimi söyleyebilirim. niçini de maliyetlerin artmasından, meranın olmamasından dolayı. Artık Allah bilir. Bu yaştan daha sonra ne yapabiliriz ki biz” dedi.
yatırım tavsiyesi içermez
“ŞİMDİ 16 BİN MANDA VAR, BİR İKİ SENEYE 8 BİNE DÜŞER”
İstanbul Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliği Lideri Taşdelen, besicilerin bir fazlaca sorunu olduğunu belirterek “İstanbul’da 20-25 sene evvel 25-30 bin manda vardı. Şu an 16 bine yakın manda var ve bunlar da tükeniyor. sebebi yemler, kimse çıkamıyor işin ortasından. Herkes de satıyor mandalarını. Yemler her gün 50 lira artıyor. Devletimizin takviyesi var ancak yetersiz. Telefonlara bakamıyorum artık. O diyor, ‘Benim mandamı sat’, öteki diyor ‘Benim mandamı sat’. Lakin ilerisi için kötü” dedi.
İstanbul’daki meraların kapandığını ve artık kalmadığını vurgulayan Taşdelen, “Ormanlarda da seyreltme var. Tıraşlama kesim olsa güzeldi” diye konuştu. Mandaların jenerasyonunun İstanbul’da tükenmek üzere olduğuna vurgu yapan Taşdelen, “Şimdi İstanbul’da 16 bine yakın manda var. Bir iki sene daha sonra 8 bine düşer, tahminen de biter” dedi.
“BEN DAHİ BUGÜN MÜŞTERİ BULAYIM, AHIRIMI KAPATACAĞIM”
Yem fiyatlarındaki artışa da dikkat çeken Taşdelen, “Yeme ben deva bulamam. Ekmek, dikmek lazım fakat yer yok. Trakya bölgesi satılmış, parsel olmuş, sanayileşmiş” diyerek ekonomik koşullardan dolayı da genç kuşağın bu mesleği yapamadığını söylemiş oldu. “Birkaç köyümüz de var genç manda yetiştiricisi. Gençler fazlaca meraklı lakin onlar da altından çıkamadılar yemin” diyen Taşdelen, artan maliyetlere rağmen süt meblağlarının birebir kaldığını belirterek “80 liraya aldığımız yemin çuvalı artık 300 lira. Bugün için bu fiyat. Yemci, ‘Yarın için ne olacağı aşikâr değil’ dedi. Ben dahi bugün müşteri bulayım, kapatacağım ahırımı. Ben doğdum doğalı mandacıyım. Evvelce 300’den çok yetiştiricimiz vardı. Şu an 200’e yakın kaldı. 5-6 aydır satan satana mandalarını” diye konuştu.
“GELİR MASRAFI KARŞILAMADIĞINDAN BATIYORUZ”
Eyüp’teki Pirinççi köyünde mandacılık yapan 25 yaşındaki Ali Bayraktar ise aile uzunluğu mandacılık yaptıklarını söylemiş oldu. Yem meblağlarının, akaryakıtın, mazotun fiyatlarının artmasının kendilerini bunalttığını belirten Bayraktar, “100 liraya aldığımız yeme 300-320 liradan bahsediyorlar. Artık kârı geçtik, batak durumdayız. Her ay 30-40 bin lira ziyan ediyor burası. 5-6 kişi bizimle çalışıyordu. 3 bireye düşürdük. Bir kişi daha düşürmeyi düşünüyoruz. Haftalık 600 liraya aldığımız yakıtın fiyatı şu an bin 600, bin 700 liraya çıktı” dedi.
Çocukluğunun bu işle geçtiğini söyleyen Bayraktar, “Benden daha sonra gelecek kuşak için ve benim de bu işi yapmam için para kazanmam gerekiyor. Para kazanamıyoruz. Kazanamadığımız için yapmak istemiyorum. İşimizi seviyoruz, öbür iş de yapmak istemiyoruz fakat yem meblağlarından, gelir sarfiyatı karşılamadığından batıyoruz” diye konuştu.
“en çok 2 AY DAHA DAYANABİLİRİZ”
Verilen dayanaklara ait de konuşan Bayraktar, “Karşılamıyor ki. Geçen sene 100 liraya aldığımız yem şu an 280 lira. Misal, 9 liraya sattığımız süt, şu an 12, 13 lira. Manda sütünü 18, 19 liraya satmamız lazım ki para kazanalım. Maliyete vurursak bir litre manda sütü 16, 17 liraya tekabül ediyor. Biz, burada azamî 13-14 liraya satabiliyoruz. 2, 3 lira ziyan yazıyor bize her gün ve bu her gün bin lira, bin 500 lira ziyan demek. bu biçimde gittiğinde bu bizi batağa sürüklüyor” dedi.
“Yetkililere, Tarım Bakanı’na sesleniyorum” diyen Bayraktar, şu çağrıyı yaptı:
“Biz batıyoruz. Bir ülke, çiftçi olarak üretemezse o ülke batar. Bize takviye çıkın. Tahlil bulun. Hiç yeterli durumda değiliz şu an. en çok iki ay daha dayanabiliriz. İki aydan daha sonra kapatırız. Şu civarda da bütün hayvancılar birbirini tanır. Biz, aile olarak çalışıyoruz; öteki beşerler emekçi çalıştırıyorlar. Biz kendimiz bu işi yapamıyorsak, biz batıyorsak bütün herkes batar. Damızlık bitiyor bu ortada. Herkes hayvanlarını satıyor, kesiyor. Süt üretecek bir ırk kalmayacak. Herkes malını satıyormuş, kestiriyormuş. İnsanlara cürüm bulamıyorsun; geçinemiyorlar, çıkarmıyorlar işin ortasından.”
“BİZ BU İŞE AŞIĞIZ, DEVLETİMİZİN BİZE YARDIM ETMESİ LAZIM”
Yaklaşık 250 hayvanlarının olduğunu belirten Bayraktar, şunları söylemiş oldu:
“Biz, burayı iki ay ortasında, mayıs başına kadar bu biçimde giderse kapatacağız. hiç bir iş yapmayacağız. Kapılara kilit vuracağız. Gideceğiz öteki bir işte çalışacağız. Burada her ay 30-40 bin lira ziyan edeceğimize masraf emekçi olarak çalışırız, daha rahat ederiz diyoruz ancak onu da yapamayız biz. Biz bu işe aşığız. Bu işi yapmak istiyoruz. Bize yardım etmeleri lazım. Bunları bizim üretmemiz lazım. Devletimizin bize yardım etmesi lazım. Ben üniversiteye gittim, yapamadım. Hayvancılığı seviyorum, yapmak istiyorum. Benim de çocuğumun yapmasını teşvik etmem lazım. Para kazanmamız lazım ki çocuğumu teşvik edeyim. Sayın Tarım Bakanım, Cumhurbaşkanım, bize yardım edin. Batıyoruz, ölüyoruz biz. Bunun ötesi berisi yok. Ben 25 yaşındayım. Para kazansam mecnun üzere burada çalışırım. Para kazanmıyorum, bıktım artık. Yapasım gelmiyor. İsyan etti beşerler, sütlerini yollara döküyor.”
“100 LİRALIK YEM 300 LİRAYA VARDI”
Arnavutköy’deki Baklalı mahallesinde mandacılık yapan 54 yaşındaki Hasan Güngör de “Babadan, dededen kalan bir mesleği yürütmeye çalışıyoruz lakin son senelerda, son vakit içinderda maliyetlerin, yem, akaryakıt, gübre meblağlarının fazlaca artmasından dolayı bu işleri yürütemiyoruz” dedi. Yem meblağlarının yüzde 150 oranında arttığını söyleyen Güngör, şöyleki konuştu:
“90-100 liralık bir yem, bugün 230, 250, 300 liraya vardı. Altı yıl evvel takviyeler 29-30 liraydı. O gün aldığımız takviye, bugün aldığımız takviyeyle birebir fiyatta. Bugün olmuş yem meblağları 230-250 lira. Aldığımız takviye bir daha birebir. O gün için 400 çuval yem alıyordum, bugün 70, 80 çuval yem alabiliyorum aldığım dayanaklarla.”
“HAYVANLAR MERADAN AÇ DÖNÜYOR”
Halk Elinde Manda Islahı Projesi’ne dahil olduklarında aldıkları dayanaklarla hayvanlara altı ay bakabildiklerini aktaran Güngör, “Bugün için 30-40 günü anca bakabiliyoruz. Cepten karşılamaya çalışıyoruz. Buna da gücümüz yetmiyor. Yapacak durumumuz kalmadı. Mera diye bir şeyimiz kalmadı bizim. Hayvanları meraya tok gönderip, hayvanlar akşam aç dönüyor. Randımanı de etkiliyor hâliyle. Yararımız sıfırın altına indi. Mandacılığa ben devam edemeyeceğimi söyleyebilirim. niçini de maliyetlerin artmasından, meranın olmamasından dolayı. Artık Allah bilir. Bu yaştan daha sonra ne yapabiliriz ki biz” dedi.
yatırım tavsiyesi içermez