Karma as (Difteri-Bogmaca-Tetanos) Difteri, bogmaca (pertusis) ve tetanoz aslarndan olusan bir karma asdr. Rutin as takvimindeki srasna uygun olarak yaplr. Bu bolumde her biri ayr ayr ele alnacaktr. Difteri, bir kac gunluk kukucka devresi sonrasnda belirti veren, ani seyirli, Korinebakteriyum adl mikrop tarafndan meydana getirilen bulasc bir hastalktr. Milattan iki yuzyl kadar onceki kaytlarda difteriye ait bilgiler yer almaktadr. Tipik olarak bogazda solunum yollarn tkayabilecek boyutlarda gri beyaz renkli, plakalar halinde bir zar tabakasnn olusumu soz konusudur. Oksuruk, nefes darlg ve ates eslik eden belirtilerdir. Difteri ass 1923 ylnda Ramon tarafndan gelistirilmistir. Cocuklar aslama programlar 1926 ylndan beri uygulanmakta oldugu halde difteri, 1950'li yllarn basna kadar olum nedeni olarak onemini korumustur. II. Dunya savasndan sonra yogun as uygulamalar sayesinde bu hastalk artk gecmiste oldugu gibi sk gorulmemektedir. Sut cocuklarna karma as icinde bir iki ay arayla uc kez uygulanr. Son enjeksiyondan 1 yl ve 5 yl sonra tekrar dozlar yaplr. Alt yasndan sonra karma asdaki difteri miktar azaltlarak eriskin dozu (dT) uygulanr. 10 ylda bir tekrarlanr. Bogmaca, halen cok bulasc, uc dort ylda bir salgnlar yapan, olumcul olabilen bir cocukluk cag hastalgdr. Solunum yoluyla bulasr ve sut cocuklarnda agr seyreder. Anneden bebegine dogumdan once koruyucu antikorlarn gecmemesi bu hastalk icin ozel bir sorun olusturur. Bu durumda erken aslama bogmaca icin buyuk onem arzeder. Hastalk, "Bordatella pertusis" ad verilen mikrop tarafndan meydana getirilir. Kulucka devresi 10-14 gun kadardr. Baslangc belli belirsiz krklk ve hafif oksuruk seklindedir. Bir iki hafta icinde gelisen, kriz halindeki oksuruk nobetleri cok tipiktir. Gun icinde 30 kez ve herbirinde 10-15 oksuruk gozlenebilir. Antibiyotik tedavilerine ragmen sikayetler haftalarca surebilir. Kucuk cocuklarda olume yol acabilecegi icin ozellikle dikkatli olunmas gerekmektedir. Bogmaca ass, karma as icinde takvime uygun zamanlarda uygulanr. Dort yasndan sonra asya bagl yan etkiler daha fazla goruldugu icin karma asdan ckarlr. Asnn aselluler formu uygulandgnda sinir sistemiyle ilgili istenmeyen etkiler daha az gorulmektedir. Aselluler bogmaca assna ve hangi durumlarda bogmaca assnn takvim dsnda braklmas gerektigine guncel aslar baslg altnda ayrntl olarak deginilecektir. Tetanoz, tum dunyada gorulebilmekle birlikte, sklg basarl as uygulamalarnn gerceklestirilebilmesi olcusunde fakllk gosterir. Az gelismis ulkelerde en sk olume yol acan 10 hastalktan birisidir. Her yl dunyada 1 milyon kisinin tetanozdan oldugu tahmin edilmektedir. Kirli yaralardan vucuda giren Klostiridyum tetani adl mikrobun neden oldugu hastalgn kulucka devresi 3 ile 30 gun arasnda degisebilmektedir. Yuz adalelerinde kaslmalar ilk belirtidir. Zamanla tum vucutta kaslmalar meydana gelmektedir. Evde dogum, yenidogan tetanozu icin oldukca onemli bir risk faktorudur. Saglksz kosullarda dogum yapan anne ve bebegi tetanoza yakalanabilir. Anneler bu hastalga kars aslanmamslarsa dogan her 100 bebekten birinin olumu kacnlmazdr. 1993 ylnda ulkemizde, hamile kadnlarn ancak %21'i tetanoza kars aslanabilmistir. Gebeligin ilk aylarndan itibaren birer ay arayla as olarak hem kendinizi, hem de bebeginizi tetanoza kars koruyabilirsiniz. Ilk gebeliginde iki doz as yaptran annenin ikinci gebeliginde bir doz as yaptrmas yeterlidir. Bebek ise ilk ylnda uc kez karma as ile aslanmal , bir yl ve bes yl sonra as tekrarlanmaldr.