Kripto para piyasasında tehlike çanları çalmaya başladı

20 Mayıs tarihinde ABD Hazine Bakanlığı vergi uyumluluğu planına kripto paralarla yapılan ödemeleri de dahil etti ve 10 bin doların üstündeki kripto para transferlerinin Vergi Dairesine bildirilmesini talep edeceğini duyurdu. beraberinde ABD Merkez Bankası da kripto para ünitelerinin finansal istikrar için oluşturduğu risklere dikkat çekerek kripto paraların tehlikelerine dikkat çekti.

21 Mayıs 2021 tarihinde Çin Başbakan Yardımcısı Liu Hı, Bitcoin madenciliği konusunda sıkı önlemler alacaklarını deklare etti. Mayıs ayına 58 bin dolar düzeylerinde giriş yapan Bitcoin’in kıymeti 34 bin 500 dolara kadar geriledi. Çin öbür yandan da ülke ortasındaki mahallî finans kurumlarının ve ödeme sistemlerinin kripto paralar ile hizmet vermesini yasakladı. Buna göre Çin’de kripto para yatırımcıları artık borsalarda süreç yapamayacak. Bu yasak Bitcoin’in pahasını bir günde yüzde 30 düşürdü. Ayrıyeten bu yasak yalnızca Bitcoin değil, tüm kripto paralar için geçerli olduğundan öbür bir kripto para olan Ethereum bir günde yüzde 45 kıymet kaybı yaşadı. Lakin gün ortasında gelen reaksiyon alımları bu kayıpları bir nebze de olsa telafi etti ve gün sonunda Bitcoin’deki kıymet kaybı toplamda yüzde 11,4 ve Ethereum’da yüzde 26,2 olarak kaldı. Çin’den gelen açıklamaların akabinde 27 Mayıs tarihinde de İran kripto para madenciliğine dört aylık bir süre için yasaklama getirdiğini duyurdu.

2021 yılı Şubat ayında 1,5 milyar dolar kıymetinde Bitcoin aldığını açıklayan ABD’li otomotiv ve teknoloji şirketi Tesla 2021 yılı Mart ayından itibaren Bitcoin ile ödemeleri kabul etmeye başlamıştı. Lakin 12 Mayıs’ta Bitcoin’e bir darbe de Elon Musk’tan geldi ve Elon Musk Bitcoin üretimi sırasında kullanılan güç ölçüsünün fazlalığı niçiniyle Tesla’nın otomobil satışlarında Bitcoin ile ödemeleri kabul etmeyeceğini deklare etti. esasen Bitcoin madenciliğinin çok ölçüde güç tüketerek yapıldığını en başından beri herkes biliyordu. Bu noktada Elon Musk’ın hangi gayeyle bu biçimde bir karar değişikliğine gittiği akıllarda bir soru işareti olarak kaldı. Musk’ın bu sonucu Bitcoin fiyatını 58 bin dolar düzeyinden 46 bin dolara geriletti. Bu açıklamaları takip eden günlerde ise Tesla CEO’su, Kuzey Amerikalı Bitcoin madencileriyle madencilik faaliyetinde daha fazla yenilenebilir güç kullanması konusunda görüştüğünü deklare etti ve Bitcoin Madencilik Konseyi’nin kurulacağı duyuruldu.

Bitcoin’in Tesla satışlarında kullanılmayacak olması iktisatçıların kripto paralara getirdiği genel eleştiriyi bir kere daha bir dahalemiş oldu: Kripto paralar para üzere değişim aracı olarak her vakit her yerde kullanılamaz, bu niçinle aslında para olarak bedellendirilemez.

KRİPTO PARA TRANSFERLERİNE niye YASAKLAR GELİYOR?

Çin’in Ulusal İnternet Finansman Birliği, Bankacılık Birliği ve Ödeme ve Takas Platformu ortak bir yazılı açıklama yaparak kripto paralarda yaşanan epeyce sert düşüş ve yükselişlerin spekülatif kripto süreçlerini artırdığını belirtti. Bu açıklamaya nazaran varlık güvenliği kripto para süreçleri ile tehlike altına giriyor, sonuç olarak da iktisadi ve finansal sistem aksıyor. Geriye dönüp bakıldığında Çin’in bu tasaları Bitcoin’in fazlaca fazla kıymet kazandığı ve tanınan olmaya başladığı 2017 yılında da taşıdığı görülüyor. Yani Çin’in Bitcoin’e karşı olan konumu son beş yılda değişmiş değil. Çin otoriteleri en başından beri denetim edilmeyen kripto para piyasalarının kara para aklama, uyuşturucu ticareti, kaçakçılık ve yasadışı faaliyetlerde kullanılan araçlar olabileceği konusunda halkı uyarmaya devam etmişti. Çin Bitcoin’e ve ardındaki blok zinciri teknolojisine prensipte karşı olmadığını, lakin devletin yönetebileceği bir kripto piyasa oluşturmak istediğini her vakit belirtmişti.

2021 yılı Mayıs ayında Çin, ABD, İran ve Tesla’dan gelen açıklamalar kripto para piyasalarında büyük bedel kaybı ve daralma yaşanmasına niye oldu. Bitcoin fiyatlarında yaşanan bu volatilite, yani rastgele bir açıklamaya bağlı olarak fiyatlarda çok yüksek düşüş ve yükselişler olması kripto paralara olan güvensizliğin ve onlara karşı alınan devlet önlemlerinin temel niçini olarak yorumlanmalıdır. Kıymette yaşanan ani değişiklikler bu varlıklara ümit bağlayan ve elindeki bir ölçü parasını daha fazla kazanma hırsı ile büsbütün kripto paralara yatıran insanların ve ailelerin bir çok sıkıntı durumda kalmasına sebep oluyor; hem mali tıpkı vakitte toplumsal ve ruhsal sorunlara yol açıyor. Çin otoritelerinin de dediği üzere bilhassa fiyatlarda yaşanan ani düşüşler bu piyasalarda yatırım yapan insanların servetinde epey önemli kayıplar yaşanmasına niye oluyor.

KRİPTO PARADAN VARLIKLI OLMA SEVDASI

Rastgele bir merkez bankası tarafınca çıkarılmayan ve merkeziyetçi olmayan bir yapısı bulunan kripto paralar şimdiye kadar önemli bir biçimde denetim altına alınamadı ve onlar aracılığıyla yapılan ödemeler de vergilendirilemedi. Bu denetim edilmeme durumu kripto paraların resmi olmayan ve hatta karanlık işler için de kullanılmasına fırsat veren bir öge oldu. Bu durum muhakkak çevreler tarafınca bir avantaj olarak kullanılsa da devletler en başından beri kripto paraları nasıl denetim altına alacaklarını ve vergilendireceklerini düşünmeye devam etti. Bir yandan da yatırım yapmak isteyen insanların yüksek çıkar iştahını fırsata çeviren kişi ve firmalar kripto paraları dolandırıcılık için kullanmaya ve “coin” sözünü kullanarak türlü türlü yeni kripto paralar icat ederek küçük yatırımcının parasını almaya başladı. Eldeki bilgilere bakılırsa Türkiye’de kripto para piyasalarında süreç yapan 300 ila 500 bin insanın mağduriyet yaşadığı biliniyor.

2013 yılında Türkiye’de Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafınca yapılan bir açıklama vakit zaman başka devletler tarafınca da yapıldı. Kripto paraların devlet tarafınca denetim edilemediği ve süreçler kararında şayet ziyan edilirse bunun sorumlusunun yalnızca “bu riski alan birey” olacağı defaatle belirtildi. Lakin bu açıklamalar risk alan ve daha fazla kazanmak isteyen insanların risk iştahını denetim altına alamadı. Finans otoriteleri tarafınca spekülatif varlık yahut bir balon olarak tanımlanan Bitcoin ve öbür kripto paralar, para üzere ne bir paha saklama aracı ne de bir değişim aracı ve bunları alıp satanlar da aslında tüm risklerin farkında.

BİTCOİN DİJİTAL ALTIN OLABİLİR Mİ?

2021 yılının başlarında, Bitcoin’in “dijital altın” olduğunu tez eden telaffuzlar, JPMorgan’ın Bitcoin’in altına rakip olacağı öngörüsüyle dayanak bulmuştu. Fakat altın Bitcoin üzere epeyce ani yükseliş ve epeyce süratli bir paha kaybı hayatıyor, yani Bitcoin kadar dalgalı bir seyir izlemiyor. Bu niçinle Bitcoin’i dijital altına benzeten telaffuzlar 2021 yılı Mayıs ayındaki fiyat hareketleriyle kıymetini yitirdi. Ünlü İktisatçı Nourel Roubini’ye göre Bitcoin ve başka kripto paralar yüksek volatiliteden dolayı sabit bir bedel saklama aracı ve varlık olamaz, Bitcoin’in bir balon olarak tanımlanması için de ana fiyatının makul olması gerekir; ani artış ve düşüşler bu biçimde bir ana bedelin belirlenmesini bile imkânsız kılıyor.

Sonuç olarak, 2021 yılı Mayıs ayında Bitcoin özelinde kripto para piyasasında yaşananlar bir sürpriz değil, bunlar 2017 [1] ve 2018 [2] senelerında işaret edildiği üzere kripto paralara devlet denetimi getirilmeye başlanırsa yahut rastgele bir sebepten talep azalırsa yaşanılması fazlaca olağan gelişmelerdi. tıpkı vakitte günümüzün ve geleceğin bir gerçeği olan kripto paraları Çin üzere külliyen yasaklamaktan çok denetim edilebilir bir düzleme çekmek ve regüle etmek daha gerçekçi bir tedbir olabilir.

yatırım tavsiyesi içermez
 
Üst