Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Siyaseti Kurulu’nun (PPK) toplantısının özet metnini yayınladı. PPK toplantısı özet metninde, “Kurul, sürdürülebilir fiyat istikrarı ve finansal istikrarın tesisi için atılan ve kararlılıkla sürdürülmekte olan adımlar ile bir arada, global barış ortamının bir daha tesis edilmesi ve enflasyonda baz tesirlerinin de ortadan kalkmasıyla dezenflasyonist sürecin başlayacağını öngörüyor. Bu çerçevede Heyet, siyaset faizinin sabit tutulmasına karar verdi” denildi.
Kelam konusu görüşmede “makroihtiyati siyaset setinin güçlendirilmesine karar verildiğine” yer verilen özet metninde şu değerlendirmeler yapıldı:
“EMTİA FİYATLARI VE TEDARİKTEKİ AKSAMALAR ÜRETİCİ FİYATLARINI ARTIRDI”
Tüketici meblağları mart ayında yüzde 5,46 oranında arttı, yıllık enflasyon 6,70 puan yükselişle yüzde 61,14 oldu. Yılın başından itibaren memleketler arası emtia fiyatlarında gözlenen artış eğilimi jeopolitik gelişmelerle birlikte bu devir daha da barizleşti. Mart ayında başta güç, metal, besin ve ziraî emtia olmak üzere tarihî olarak yüksek aylık artışlar oldu. Kelam konusu gelişmeler bilhassa yurt içi güç ve besin meblağları üzerinde tesirli oldu. Temel malda yıllık enflasyon giysi ve ayakkabı kümesinde yatay seyrederken öteki alt kümelerde yükseldi. Hizmet kümesinde güç ve besin fiyatlarındaki görünüme paralel olarak ulaştırma ve lokanta-otel fiyatlarındaki gelişmeler öne çıktı. Memleketler arası emtia meblağlarında güçlenen artışlar ve tedarik zincirlerindeki aksamalar sonucunda üretici fiyatlarındaki artışlar sürdü. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonlarındaki yükseliş mart ayında devam etti.
“GIDA KÜMESİNDE YILLIK ENFLASYON ARTMAYA DEVAM ETTİ”
Besin ve alkolsüz içecek fiyatları mart ayında yüzde 4,73 oranında arttı. Küme yıllık enflasyonu 5,86 puan yükselerek yüzde 70,33 oldu. Mart ayında dolar cinsinden Besin ve Tarım Örgütü (FAO) milletlerarası besin fiyat endeksinde yüzde 12,64 ile tüm vakit içinderın en yüksek artışını kaydetti. Kelam konusu artışı tahıl, bitkisel yağ ve et meblağları sürüklerken şeker ve süt eserleri de kıymetli ölçüde yükseldi. Jeopolitik gelişmelerle besin ve ziraî emtia fiyatlarında yaşanan yüksek artışlar yurt içi fiyatlar üzerinde baskı oluştururken temel besin mamüllerindeki KDV indiriminin sarkan tesirleri daha olumsuz bir görünümün önüne geçti. Mart ayında, işlenmemiş besin kümesinde daha besbelli olmak üzere hem işlenmemiş hem işlenmiş besin kümesinde yıllık enflasyon artmaya devam etti. İşlenmemiş besinde, mevsimsellikten arındırılmış taze meyve ve zerzevat fiyatları nazarance yatay seyrederken öteki işlenmemiş besin kümesinde artan dış fiyat baskıları sonucunda yükselen yem fiyatlarının etkilediği kırmızı ve beyaz et kalemlerinin yanı sıra patates ve yumurta olumsuz ayrıştı. İşlenmiş besinde ekmek ve tahıllarda görülen artışta buğday fiyatları belirleyici olurken katı-sıvı yağlar, et eserleri, şeker ve alkolsüz içecekler öne çıkan öbür kalemler oldu. Öncü göstergeler, arz sorunları ile milletlerarası besin ve ziraî emtia fiyatlarındaki artışın gecikmeli tesirleriyle besin enflasyonunda yükselişin sürdüğüne işaret ediyor.
“AKARYAKIT, TÜP GAZ VE KATI YAKIT KALEMLERİNDE YÜKSEK AYLIK ARTIŞLAR OLDU”
Güç fiyatları mart ayında yüzde 11,01 oranında yükseldi. Küme yıllık enflasyonu 19,96 puanlık yükselişle yüzde 102,94 düzeyine ulaştı. Jeopolitik risklerle hızlanan memleketler arası güç meblağlarının tesiriyle akaryakıt, tüp gaz ve katı yakıt kalemlerinde yüksek aylık artışlar oldu. Öbür taraftan, meskenlere yönelik elektrik meblağlarında kademeli tarife limitinin artırılması ve KDV indirimiyle görülen düşüş güç enflasyonunu sınırladı.
“TEMEL MAL KÜMESİNDE KİMİ KALEMLERDE FİYAT ARTIŞI DEVAM ETTİ”
Temel mal fiyatları mart ayında yüzde 4,56 oranında arttı, küme yıllık enflasyonu 4,81 puan yükselişle yüzde 59,19 oldu. Yıllık enflasyon giysi ve ayakkabı kümesinde yatay bir seyir göstererek yüzde 26,54 oldu. Güçlü mal kümesinde fiyatlar bu vakitte bir ölçü hızlanarak yüzde 5,09 oranında arttı. Bu gelişmede araba ve mobilya kalemlerindeki gelişmeler öne çıktı. Öbür temel mal kümesinde fiyat artışı aylık bazda yüzde 5,36 ile kuvvetli seyretmeye devam etti. Nisan ayında hijyen mamüllerinde KDV oranının yüzde 18’den yüzde 8’e düşürülmesinin başka temel mallar kümesi enflasyonunu olumlu istikamette etkilemesi bekliyor.
“AKARYAKIT FİYATLARINDAKİ ARTIŞ YOLCU NAKLİYATI FİYATLARINI ETKİLEDİ”
Hizmet meblağları mart ayında yüzde 4,19 oranında yükseldi. Küme yıllık enflasyonu 3,83 puan artışla yüzde 36,72 oldu. Yıllık enflasyon, ulaştırma ve lokanta-otelde daha bariz olmak üzere tüm alt kümelerde yükseldi. Ulaştırma kümesinde akaryakıt fiyatlarındaki artış, karayolu ile şehirlerarası yolcu nakliyatının yanı sıra otobüs ve demiryolu ile kent içi yolcu nakliyatı meblağlarında artışa niye oldu. Akaryakıt fiyat gelişmelerinin ulaştırma hizmetleri üstündeki etkisinin nisan ayında da devam etmesi beklenmektedir. Temel girdi maliyetlerindeki artışlar lokanta-otel kümesini olumsuz etkiledi, bu kümede yıllık enflasyon yüzde 60,40 düzeyine ulaşmıştı. Jeopolitik gelişmeler sonucunda değerli ölçüde yükselen milletlerarası emtia fiyat artışlarının tesiri ticarete husus olan mallar ile hudutlu kalmayarak, başta akaryakıt ve besin meblağları kanalıyla hizmet enflasyonunu da üst çekmekte. Başka hizmetler kümesinde geriye endeksleme davranışının yaygın olduğu eğitim hizmetleri ile sigorta fiyatları öne çıkarken fiyat artışları alt kalemler geneline yayıldı. Öteki taraftan, mevsimsel tesirlerden arındırılmış bilgiler kirada aylık artışların yavaşladığına işaret etti.
“ALKOLLÜ İÇECEKLER VE TÜTÜN ESERLERİ FİYATLARI ARTTI”
Alkollü içecekler ve tütün eserleri fiyatları, sigara meblağlarında üretici firmalar kaynaklı yapılan artış kararında mart ayında yüzde 3,91 oranında arttı. Yıllık enflasyon yüzde 51,43 düzeyine yükseldi. Kelam konusu artışın nisan ayına da sarkan tesirleri olacağı not edilmelidir.
“CARİ YIL SONU ENFLASYON BEKLENTİSİ ARTTI”
Piyasa İştirakçileri Anketi nisan ayı neticelerina bakılırsa cari yıl sonu enflasyon beklentisi 5,97 puan artışla yüzde 46,44, oldu. 12 aya ait enflasyon beklentisi 1,98 puan artışla yüzde 28,41 düzeyine yükseldi. Mevcut durumda, gelecek 24 aya ait enflasyon beklentisi yüzde 17,68, gelecek 5 yıla ait enflasyon beklentisi ise yüzde 9,23 düzeyinde ölçüldü.
“ETKİSİ SÜREN JEOPOLİTİK RİSKLER BELİRSİZLİKLERİN ARTMASINA YOL AÇIYOR”
Öncü göstergeler, global iktisattaki toparlanmanın ivme kaybına rağmen devam ettiğine işaret ediyor. birebir vakitte tesiri sürmekte olan jeopolitik riskler, global ve bölgesel iktisadi faaliyet üstündeki aşağı istikametli riskleri canlı tutmakta ve belirsizliklerin artmasına yol açıyor.
“YÜKSEK GLOBAL ENFLASYONUN TESİRLERİ YAKINDAN İZLENİYOR”
Global besin güvenliğindeki belirsizlikler, emtia fiyatlarındaki yüksek seyir, güç başta olmak üzere birtakım dallardaki arz kısıtlarının daha da besbelli hale gelmesi ve nakliyecilik maliyetlerindeki yüksek düzey memleketler arası ölçekte üretici ve tüketici meblağlarının artmasına yol açıyor. Yüksek global enflasyonun, enflasyon beklentileri ve milletlerarası finansal piyasalar üstündeki tesirleri yakından izleniyor. tıpkı vakitte, gelişmiş ülke merkez bankaları artan güç meblağları ve arz-talep uyumsuzluğuna bağlı olarak enflasyonda görülen yükselişin beklenenden uzun sürebileceği bedellendiriliyor. Bu çerçevede, iktisadi faaliyet, işgücü piyasası ve enflasyon beklentilerinde ülkeler içinde farklılaşan görünüme bağlı olarak gelişmiş ülke merkez bankalarının para siyaseti irtibatlarında ayrışma gözleniyor. Merkez bankaları destekleyici mali duruşlarını hala sürüyor.
“ENFLASYONDAKİ YÜKSELİŞTE GÜÇLÜ NEGATİF ARZ ŞOKLARI TESİRLİ OLDU”
Enflasyonda yakın periyotta gözlenen yükselişte, jeopolitik gelişmelerin yol açtığı güç maliyeti artışları, ekonomik temellerden uzak fiyatlama oluşumlarının süreksiz tesirleri, global güç, besin ve ziraî emtia fiyatlarındaki artışların oluşturduğu kuvvetli negatif arz şokları tesirli olmaya devam etti.
“ENERJİ FİYATLARINDA ULAŞILAN YÜKSEK DÜZEYLERİN OLUMSUZ YANSIMALARI BELİRGİNLEŞTİ”
Jeopolitik gelişmelerle kayda bedel biçimde güçlenen emtia fiyatlarındaki artışlar ve tedarik sürecinde süregelen aksaklıklar üretici meblağlarını mart ayında da olumsuz etkilemeye devam etti. Yıllık üretici enflasyonu başta güç olmak üzere tüm alt kümelerde yükseldi. Güç fiyatlarında ulaşılan yüksek düzeylerin olumsuz yansımaları barizleşti. Alt kümeler bazında aylık değişimler dikkate alındığında, rafine petrol eserleri, inşaat ile irtibatlı eserler, metaller, elektrik-gaz üretimi ile dağıtımı, temel eczacılık, tütün ve besin eserleri bu vakitte öne çıkan kalemler oldu.
“ELEKTRİK VE DOĞAL GAZ KESİNTİLERİNİN OLUŞTURDUĞU ÜRETİM KAYIPLARI TELAFİ EDİLDİ”
Kapasite kullanım düzeyleri ve öteki öncü göstergeler yurt ortasında iktisadi faaliyetin, bölgesel farklılıklar ortaya çıksa bile dış talebin giderek artan olumlu tesiriyle kuvvetli seyrettiğine işaret etti. Sanayi üretimi şubat ayında mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış olarak bundan evvelki aya kıyasla yüzde 4,4 oranında artarak ocak ayında uygulanan elektrik ve doğal gaz kesintilerinin oluşturduğu üretim kayıplarının telafi edildiğine işaret etti. bu biçimdelikle üretim, ocak-şubat ayları ortalaması prestijiyle bundan evvelki çeyreğe nazaran yüzde 2 oranında arttı. Üretimdeki aylık artış bölümlerin geneline yayılırken ihracatçı bölümlerde sanayi üretimi daha kuvvetli seyretti. Sanayi ciro endeksleri de yurt dışı talebin sanayi üretimini desteklemeye devam ettiğini gösterdi. Başka taraftan, perakende satış hacim endekslerinin ocak-şubat ayları ortalaması bundan evvelki çeyreğe kıyasla azaldı. Bu da yurt iç talepte ivme kaybına işaret ediyor.
“KARTLA YAPILAN HARCAMALAR ŞUBAT-MART DEVRİNDE TOPARLANMAYA İŞARET EDİYOR”
Mart ayı prestijiyle imalat sanayi firmalarının gelecek 12 aylık periyoda ait yatırım eğilimleri yüksek seyrediyor. Yılın birinci çeyreğinde firmaların kayıtlı iç ve dış piyasa siparişleri ile geleceğe yönelik sipariş beklentilerine bakıldığında, dış talebin kuvvetli seyrini sürdürdüğü, iç talebin ise ivme kaybettiği görülüyor. Gerçekten kartla yapılan harcamalar şubat-mart devrinde toparlanmaya işaret etmekle birlikte çeyreklik bazda hudutlu düşüş oldu.
“ANKETLER İŞ GÜCÜ PİYASASINDA OLUMLU GÖRÜNÜMÜN KORUNDUĞUNA İŞARET EDİYOR”
İş gücü piyasasındaki gelişmeler iktisadi faaliyetle uyumlu bir görünüm sergiliyor. Şubat ayında mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı yüzde 10,7 oldu. Şubat ayı prestijiyle birinci çeyrekte istihdam, bundan evvelki çeyreğe kıyasla yüzde 0,7 oranında arttı. İştirak oranı şubat ayında 0,2 puan düşüşle yüzde 52,2 olurken mevsimsellikten arındırılmış toplam işsizlik oranı, ocak-şubat devri ortalamasında bundan evvelki çeyreğe nazaran 0,2 puan düşerek yüzde 10,9 oldu. Anket göstergeleri ve yüksek frekanslı datalar, işgücü piyasasında olumlu görünümün korunduğuna işaret ediyor.
“CARİ SÜREÇLER İSTİKRARINDA GÜÇ FİYATLARINDAN KAYNAKLANAN RİSKLER DEVAM EDİYOR”
Son periyotta güç ithalatındaki güçlü seyir cari süreçler istikrarını olumsuz etkiledi. Cari süreçler istikrarı şubat ayında 5,2 milyar dolar açık verirken yıllıklandırılmış cari açık 2,7 milyar dolarlık artışla 21,8 milyar dolar düzeyine yükseldi. Süreksiz dış ticaret bilgileri mart ayında ihracatın yüksek düzeyini koruduğuna, ithalatın ise güç ve emtia fiyatlarındaki yüksek düzeyler kaynaklı olarak artış kaydettiğine işaret etti. Bu çerçevede sıcak çatışma niçiniyle ihracatta kısa periyotta bölgesel kayıplar ortaya çıksa da ihracatçı firmaların dinamik kapasitesi ve pazar çeşitlendirme esnekliği yardımıyla, başka ülkelere yapılan ihracattaki artışla kelam konusu kayıpların telafi etti. Dış ticaret istikrarındaki bu görünüme rağmen, hizmet gelirlerindeki olumlu seyir cari süreçler istikrarını desteklemeye devam etti. Büyümenin kompozisyonunda sürdürülebilir bileşenlerin hissesi artarken cari süreçler istikrarında güç meblağlarından kaynaklanan riskler devam ediyor. Cari süreçler istikrarının sürdürülebilir düzeylerde kalıcı hale gelmesi, fiyat istikrarı için ehemmiyet arz ediyor.
“LİRALAŞMA ODAKLI BİR YAKLAŞIM SERGİLENMEYE DEVAM EDİLECEK”
Para siyaseti duruşu, enflasyon görünümüne yönelik risklerin kaynağına, kalıcılığına ve para siyaseti ile ne ölçüde denetim altına alınabileceğine dair değerlendirmeler dikkate alınarak, temkinli bir yaklaşımla sürdürülebilir fiyat istikrarı amacına ulaşılması odağında belirlenecektir. Para siyasetinde sürdürülebilir fiyat istikrarı amacı doğrultusunda finansal istikrara yönelik riskleri de gözeten liralaşma odaklı bir yaklaşım sergilenmeye devam edilecek. Şura, uzun vadeli Türk lirası yatırım kredileri de dâhil olmak üzere kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının maksadına uygun biçimde iktisadi faaliyet ile buluşmasının finansal istikrar açısından kıymetli olduğunu kıymetlendirdi. Bu çerçevede Şura, makroihtiyati siyaset setinin güçlendirilmesine karar verdi.
“POLİTİKA FAİZİNİN SABİT TUTULMASINA KARAR VERİLDİ”
Konsey, sürdürülebilir fiyat istikrarı ve finansal istikrarın tesisi için atılan ve kararlılıkla sürdürülmekte olan adımlar ile birlikte, global barış ortamının bir daha tesis edilmesi ve enflasyonda baz tesirlerinin de ortadan kalkmasıyla dezenflasyonist sürecin başlayacağını öngörüyor. Bu çerçevede Konsey, siyaset faizinin sabit tutulmasına karar verdi.
“SWAP ÖLÇÜSÜNÜN KADEMELİ BİÇİMDE AZALTILMASI VE DÖVİZ REZERVLERİNİN GÜÇLENDİRİLMESİNE ODAKLANILACAK”
bu vakitte fiyat istikrarının sürdürülebilir bir biçimde kurumsallaşması hedefiyle TCMB’nin tüm siyaset araçlarında kalıcı ve güçlendirilmiş liralaşmayı teşvik eden geniş kapsamlı bir siyaset çerçevesi gözden geçirme süreci devam ediliyor. Bu süreçte, siyaset araçlarının Türk lirası mevduat gelişmeninin desteklenmesi, APİ fonlamasının teminat yapısında Türk lirası cinsi varlıkların artırılması, para takası (swap) ölçüsünün kademeli biçimde azaltılması ve döviz rezervlerinin güçlendirilmesi istikametinde geliştirilmesine odaklanılacak.
“PİYASALAR TAHLİL EDİLİYOR”
Türk lirası likiditesinde ve dağılımında yaşanan gelişmelerin mevduat ve kredi fiyatlamaları üstündeki tesirleri, döviz kurundaki gelişmelerin enflasyon beklentileri üstündeki gecikmeli tesirleri, kur muhafazalı mevduat mamüllerine yönelik gelişmelerin zıt para ikamesi, döviz piyasalarının derinliği ve istikrarı ve fiyat istikrarı üstündeki tesirleri tahlil ediliyor. Gerekli siyaset önlemleri oluşturulmaya devam ediliyor.
“ELİNDEKİ TÜM ARAÇLAR LİRALAŞMA STRATEJİSİ ÇERÇEVESİNDE KULLANILMAYA DEVAM EDİLECEK”
TCMB, fiyat istikrarı temel gayesi doğrultusunda enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden kuvvetli göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 amacına ulaşıncaya kadar elindeki tüm araçları liralaşma stratejisi çerçevesinde kararlılıkla kullanmaya devam edecek. Fiyatlar genel seviyesinde sağlanacak istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, karşıt para ikamesinin ve döviz rezervlerindeki artış eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecek. bu biçimdelikle, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir biçimde devamı için uygun taban oluşacak.
Konsey, fiyat istikrarının sağlanması için, kuvvetli bir siyaset uyumuyla tüm paydaşları içeren bütüncül bir makro siyaset bileşimi oluşturulmasını destekliyor. Konsey, kararlarını şeffaf, öngörülebilir ve bilgi odaklı bir çerçevede almaya devam edecek.”
Kelam konusu görüşmede “makroihtiyati siyaset setinin güçlendirilmesine karar verildiğine” yer verilen özet metninde şu değerlendirmeler yapıldı:
“EMTİA FİYATLARI VE TEDARİKTEKİ AKSAMALAR ÜRETİCİ FİYATLARINI ARTIRDI”
Tüketici meblağları mart ayında yüzde 5,46 oranında arttı, yıllık enflasyon 6,70 puan yükselişle yüzde 61,14 oldu. Yılın başından itibaren memleketler arası emtia fiyatlarında gözlenen artış eğilimi jeopolitik gelişmelerle birlikte bu devir daha da barizleşti. Mart ayında başta güç, metal, besin ve ziraî emtia olmak üzere tarihî olarak yüksek aylık artışlar oldu. Kelam konusu gelişmeler bilhassa yurt içi güç ve besin meblağları üzerinde tesirli oldu. Temel malda yıllık enflasyon giysi ve ayakkabı kümesinde yatay seyrederken öteki alt kümelerde yükseldi. Hizmet kümesinde güç ve besin fiyatlarındaki görünüme paralel olarak ulaştırma ve lokanta-otel fiyatlarındaki gelişmeler öne çıktı. Memleketler arası emtia meblağlarında güçlenen artışlar ve tedarik zincirlerindeki aksamalar sonucunda üretici fiyatlarındaki artışlar sürdü. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonlarındaki yükseliş mart ayında devam etti.
“GIDA KÜMESİNDE YILLIK ENFLASYON ARTMAYA DEVAM ETTİ”
Besin ve alkolsüz içecek fiyatları mart ayında yüzde 4,73 oranında arttı. Küme yıllık enflasyonu 5,86 puan yükselerek yüzde 70,33 oldu. Mart ayında dolar cinsinden Besin ve Tarım Örgütü (FAO) milletlerarası besin fiyat endeksinde yüzde 12,64 ile tüm vakit içinderın en yüksek artışını kaydetti. Kelam konusu artışı tahıl, bitkisel yağ ve et meblağları sürüklerken şeker ve süt eserleri de kıymetli ölçüde yükseldi. Jeopolitik gelişmelerle besin ve ziraî emtia fiyatlarında yaşanan yüksek artışlar yurt içi fiyatlar üzerinde baskı oluştururken temel besin mamüllerindeki KDV indiriminin sarkan tesirleri daha olumsuz bir görünümün önüne geçti. Mart ayında, işlenmemiş besin kümesinde daha besbelli olmak üzere hem işlenmemiş hem işlenmiş besin kümesinde yıllık enflasyon artmaya devam etti. İşlenmemiş besinde, mevsimsellikten arındırılmış taze meyve ve zerzevat fiyatları nazarance yatay seyrederken öteki işlenmemiş besin kümesinde artan dış fiyat baskıları sonucunda yükselen yem fiyatlarının etkilediği kırmızı ve beyaz et kalemlerinin yanı sıra patates ve yumurta olumsuz ayrıştı. İşlenmiş besinde ekmek ve tahıllarda görülen artışta buğday fiyatları belirleyici olurken katı-sıvı yağlar, et eserleri, şeker ve alkolsüz içecekler öne çıkan öbür kalemler oldu. Öncü göstergeler, arz sorunları ile milletlerarası besin ve ziraî emtia fiyatlarındaki artışın gecikmeli tesirleriyle besin enflasyonunda yükselişin sürdüğüne işaret ediyor.
“AKARYAKIT, TÜP GAZ VE KATI YAKIT KALEMLERİNDE YÜKSEK AYLIK ARTIŞLAR OLDU”
Güç fiyatları mart ayında yüzde 11,01 oranında yükseldi. Küme yıllık enflasyonu 19,96 puanlık yükselişle yüzde 102,94 düzeyine ulaştı. Jeopolitik risklerle hızlanan memleketler arası güç meblağlarının tesiriyle akaryakıt, tüp gaz ve katı yakıt kalemlerinde yüksek aylık artışlar oldu. Öbür taraftan, meskenlere yönelik elektrik meblağlarında kademeli tarife limitinin artırılması ve KDV indirimiyle görülen düşüş güç enflasyonunu sınırladı.
“TEMEL MAL KÜMESİNDE KİMİ KALEMLERDE FİYAT ARTIŞI DEVAM ETTİ”
Temel mal fiyatları mart ayında yüzde 4,56 oranında arttı, küme yıllık enflasyonu 4,81 puan yükselişle yüzde 59,19 oldu. Yıllık enflasyon giysi ve ayakkabı kümesinde yatay bir seyir göstererek yüzde 26,54 oldu. Güçlü mal kümesinde fiyatlar bu vakitte bir ölçü hızlanarak yüzde 5,09 oranında arttı. Bu gelişmede araba ve mobilya kalemlerindeki gelişmeler öne çıktı. Öbür temel mal kümesinde fiyat artışı aylık bazda yüzde 5,36 ile kuvvetli seyretmeye devam etti. Nisan ayında hijyen mamüllerinde KDV oranının yüzde 18’den yüzde 8’e düşürülmesinin başka temel mallar kümesi enflasyonunu olumlu istikamette etkilemesi bekliyor.
“AKARYAKIT FİYATLARINDAKİ ARTIŞ YOLCU NAKLİYATI FİYATLARINI ETKİLEDİ”
Hizmet meblağları mart ayında yüzde 4,19 oranında yükseldi. Küme yıllık enflasyonu 3,83 puan artışla yüzde 36,72 oldu. Yıllık enflasyon, ulaştırma ve lokanta-otelde daha bariz olmak üzere tüm alt kümelerde yükseldi. Ulaştırma kümesinde akaryakıt fiyatlarındaki artış, karayolu ile şehirlerarası yolcu nakliyatının yanı sıra otobüs ve demiryolu ile kent içi yolcu nakliyatı meblağlarında artışa niye oldu. Akaryakıt fiyat gelişmelerinin ulaştırma hizmetleri üstündeki etkisinin nisan ayında da devam etmesi beklenmektedir. Temel girdi maliyetlerindeki artışlar lokanta-otel kümesini olumsuz etkiledi, bu kümede yıllık enflasyon yüzde 60,40 düzeyine ulaşmıştı. Jeopolitik gelişmeler sonucunda değerli ölçüde yükselen milletlerarası emtia fiyat artışlarının tesiri ticarete husus olan mallar ile hudutlu kalmayarak, başta akaryakıt ve besin meblağları kanalıyla hizmet enflasyonunu da üst çekmekte. Başka hizmetler kümesinde geriye endeksleme davranışının yaygın olduğu eğitim hizmetleri ile sigorta fiyatları öne çıkarken fiyat artışları alt kalemler geneline yayıldı. Öteki taraftan, mevsimsel tesirlerden arındırılmış bilgiler kirada aylık artışların yavaşladığına işaret etti.
“ALKOLLÜ İÇECEKLER VE TÜTÜN ESERLERİ FİYATLARI ARTTI”
Alkollü içecekler ve tütün eserleri fiyatları, sigara meblağlarında üretici firmalar kaynaklı yapılan artış kararında mart ayında yüzde 3,91 oranında arttı. Yıllık enflasyon yüzde 51,43 düzeyine yükseldi. Kelam konusu artışın nisan ayına da sarkan tesirleri olacağı not edilmelidir.
“CARİ YIL SONU ENFLASYON BEKLENTİSİ ARTTI”
Piyasa İştirakçileri Anketi nisan ayı neticelerina bakılırsa cari yıl sonu enflasyon beklentisi 5,97 puan artışla yüzde 46,44, oldu. 12 aya ait enflasyon beklentisi 1,98 puan artışla yüzde 28,41 düzeyine yükseldi. Mevcut durumda, gelecek 24 aya ait enflasyon beklentisi yüzde 17,68, gelecek 5 yıla ait enflasyon beklentisi ise yüzde 9,23 düzeyinde ölçüldü.
“ETKİSİ SÜREN JEOPOLİTİK RİSKLER BELİRSİZLİKLERİN ARTMASINA YOL AÇIYOR”
Öncü göstergeler, global iktisattaki toparlanmanın ivme kaybına rağmen devam ettiğine işaret ediyor. birebir vakitte tesiri sürmekte olan jeopolitik riskler, global ve bölgesel iktisadi faaliyet üstündeki aşağı istikametli riskleri canlı tutmakta ve belirsizliklerin artmasına yol açıyor.
“YÜKSEK GLOBAL ENFLASYONUN TESİRLERİ YAKINDAN İZLENİYOR”
Global besin güvenliğindeki belirsizlikler, emtia fiyatlarındaki yüksek seyir, güç başta olmak üzere birtakım dallardaki arz kısıtlarının daha da besbelli hale gelmesi ve nakliyecilik maliyetlerindeki yüksek düzey memleketler arası ölçekte üretici ve tüketici meblağlarının artmasına yol açıyor. Yüksek global enflasyonun, enflasyon beklentileri ve milletlerarası finansal piyasalar üstündeki tesirleri yakından izleniyor. tıpkı vakitte, gelişmiş ülke merkez bankaları artan güç meblağları ve arz-talep uyumsuzluğuna bağlı olarak enflasyonda görülen yükselişin beklenenden uzun sürebileceği bedellendiriliyor. Bu çerçevede, iktisadi faaliyet, işgücü piyasası ve enflasyon beklentilerinde ülkeler içinde farklılaşan görünüme bağlı olarak gelişmiş ülke merkez bankalarının para siyaseti irtibatlarında ayrışma gözleniyor. Merkez bankaları destekleyici mali duruşlarını hala sürüyor.
“ENFLASYONDAKİ YÜKSELİŞTE GÜÇLÜ NEGATİF ARZ ŞOKLARI TESİRLİ OLDU”
Enflasyonda yakın periyotta gözlenen yükselişte, jeopolitik gelişmelerin yol açtığı güç maliyeti artışları, ekonomik temellerden uzak fiyatlama oluşumlarının süreksiz tesirleri, global güç, besin ve ziraî emtia fiyatlarındaki artışların oluşturduğu kuvvetli negatif arz şokları tesirli olmaya devam etti.
“ENERJİ FİYATLARINDA ULAŞILAN YÜKSEK DÜZEYLERİN OLUMSUZ YANSIMALARI BELİRGİNLEŞTİ”
Jeopolitik gelişmelerle kayda bedel biçimde güçlenen emtia fiyatlarındaki artışlar ve tedarik sürecinde süregelen aksaklıklar üretici meblağlarını mart ayında da olumsuz etkilemeye devam etti. Yıllık üretici enflasyonu başta güç olmak üzere tüm alt kümelerde yükseldi. Güç fiyatlarında ulaşılan yüksek düzeylerin olumsuz yansımaları barizleşti. Alt kümeler bazında aylık değişimler dikkate alındığında, rafine petrol eserleri, inşaat ile irtibatlı eserler, metaller, elektrik-gaz üretimi ile dağıtımı, temel eczacılık, tütün ve besin eserleri bu vakitte öne çıkan kalemler oldu.
“ELEKTRİK VE DOĞAL GAZ KESİNTİLERİNİN OLUŞTURDUĞU ÜRETİM KAYIPLARI TELAFİ EDİLDİ”
Kapasite kullanım düzeyleri ve öteki öncü göstergeler yurt ortasında iktisadi faaliyetin, bölgesel farklılıklar ortaya çıksa bile dış talebin giderek artan olumlu tesiriyle kuvvetli seyrettiğine işaret etti. Sanayi üretimi şubat ayında mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış olarak bundan evvelki aya kıyasla yüzde 4,4 oranında artarak ocak ayında uygulanan elektrik ve doğal gaz kesintilerinin oluşturduğu üretim kayıplarının telafi edildiğine işaret etti. bu biçimdelikle üretim, ocak-şubat ayları ortalaması prestijiyle bundan evvelki çeyreğe nazaran yüzde 2 oranında arttı. Üretimdeki aylık artış bölümlerin geneline yayılırken ihracatçı bölümlerde sanayi üretimi daha kuvvetli seyretti. Sanayi ciro endeksleri de yurt dışı talebin sanayi üretimini desteklemeye devam ettiğini gösterdi. Başka taraftan, perakende satış hacim endekslerinin ocak-şubat ayları ortalaması bundan evvelki çeyreğe kıyasla azaldı. Bu da yurt iç talepte ivme kaybına işaret ediyor.
“KARTLA YAPILAN HARCAMALAR ŞUBAT-MART DEVRİNDE TOPARLANMAYA İŞARET EDİYOR”
Mart ayı prestijiyle imalat sanayi firmalarının gelecek 12 aylık periyoda ait yatırım eğilimleri yüksek seyrediyor. Yılın birinci çeyreğinde firmaların kayıtlı iç ve dış piyasa siparişleri ile geleceğe yönelik sipariş beklentilerine bakıldığında, dış talebin kuvvetli seyrini sürdürdüğü, iç talebin ise ivme kaybettiği görülüyor. Gerçekten kartla yapılan harcamalar şubat-mart devrinde toparlanmaya işaret etmekle birlikte çeyreklik bazda hudutlu düşüş oldu.
“ANKETLER İŞ GÜCÜ PİYASASINDA OLUMLU GÖRÜNÜMÜN KORUNDUĞUNA İŞARET EDİYOR”
İş gücü piyasasındaki gelişmeler iktisadi faaliyetle uyumlu bir görünüm sergiliyor. Şubat ayında mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı yüzde 10,7 oldu. Şubat ayı prestijiyle birinci çeyrekte istihdam, bundan evvelki çeyreğe kıyasla yüzde 0,7 oranında arttı. İştirak oranı şubat ayında 0,2 puan düşüşle yüzde 52,2 olurken mevsimsellikten arındırılmış toplam işsizlik oranı, ocak-şubat devri ortalamasında bundan evvelki çeyreğe nazaran 0,2 puan düşerek yüzde 10,9 oldu. Anket göstergeleri ve yüksek frekanslı datalar, işgücü piyasasında olumlu görünümün korunduğuna işaret ediyor.
“CARİ SÜREÇLER İSTİKRARINDA GÜÇ FİYATLARINDAN KAYNAKLANAN RİSKLER DEVAM EDİYOR”
Son periyotta güç ithalatındaki güçlü seyir cari süreçler istikrarını olumsuz etkiledi. Cari süreçler istikrarı şubat ayında 5,2 milyar dolar açık verirken yıllıklandırılmış cari açık 2,7 milyar dolarlık artışla 21,8 milyar dolar düzeyine yükseldi. Süreksiz dış ticaret bilgileri mart ayında ihracatın yüksek düzeyini koruduğuna, ithalatın ise güç ve emtia fiyatlarındaki yüksek düzeyler kaynaklı olarak artış kaydettiğine işaret etti. Bu çerçevede sıcak çatışma niçiniyle ihracatta kısa periyotta bölgesel kayıplar ortaya çıksa da ihracatçı firmaların dinamik kapasitesi ve pazar çeşitlendirme esnekliği yardımıyla, başka ülkelere yapılan ihracattaki artışla kelam konusu kayıpların telafi etti. Dış ticaret istikrarındaki bu görünüme rağmen, hizmet gelirlerindeki olumlu seyir cari süreçler istikrarını desteklemeye devam etti. Büyümenin kompozisyonunda sürdürülebilir bileşenlerin hissesi artarken cari süreçler istikrarında güç meblağlarından kaynaklanan riskler devam ediyor. Cari süreçler istikrarının sürdürülebilir düzeylerde kalıcı hale gelmesi, fiyat istikrarı için ehemmiyet arz ediyor.
“LİRALAŞMA ODAKLI BİR YAKLAŞIM SERGİLENMEYE DEVAM EDİLECEK”
Para siyaseti duruşu, enflasyon görünümüne yönelik risklerin kaynağına, kalıcılığına ve para siyaseti ile ne ölçüde denetim altına alınabileceğine dair değerlendirmeler dikkate alınarak, temkinli bir yaklaşımla sürdürülebilir fiyat istikrarı amacına ulaşılması odağında belirlenecektir. Para siyasetinde sürdürülebilir fiyat istikrarı amacı doğrultusunda finansal istikrara yönelik riskleri de gözeten liralaşma odaklı bir yaklaşım sergilenmeye devam edilecek. Şura, uzun vadeli Türk lirası yatırım kredileri de dâhil olmak üzere kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının maksadına uygun biçimde iktisadi faaliyet ile buluşmasının finansal istikrar açısından kıymetli olduğunu kıymetlendirdi. Bu çerçevede Şura, makroihtiyati siyaset setinin güçlendirilmesine karar verdi.
“POLİTİKA FAİZİNİN SABİT TUTULMASINA KARAR VERİLDİ”
Konsey, sürdürülebilir fiyat istikrarı ve finansal istikrarın tesisi için atılan ve kararlılıkla sürdürülmekte olan adımlar ile birlikte, global barış ortamının bir daha tesis edilmesi ve enflasyonda baz tesirlerinin de ortadan kalkmasıyla dezenflasyonist sürecin başlayacağını öngörüyor. Bu çerçevede Konsey, siyaset faizinin sabit tutulmasına karar verdi.
“SWAP ÖLÇÜSÜNÜN KADEMELİ BİÇİMDE AZALTILMASI VE DÖVİZ REZERVLERİNİN GÜÇLENDİRİLMESİNE ODAKLANILACAK”
bu vakitte fiyat istikrarının sürdürülebilir bir biçimde kurumsallaşması hedefiyle TCMB’nin tüm siyaset araçlarında kalıcı ve güçlendirilmiş liralaşmayı teşvik eden geniş kapsamlı bir siyaset çerçevesi gözden geçirme süreci devam ediliyor. Bu süreçte, siyaset araçlarının Türk lirası mevduat gelişmeninin desteklenmesi, APİ fonlamasının teminat yapısında Türk lirası cinsi varlıkların artırılması, para takası (swap) ölçüsünün kademeli biçimde azaltılması ve döviz rezervlerinin güçlendirilmesi istikametinde geliştirilmesine odaklanılacak.
“PİYASALAR TAHLİL EDİLİYOR”
Türk lirası likiditesinde ve dağılımında yaşanan gelişmelerin mevduat ve kredi fiyatlamaları üstündeki tesirleri, döviz kurundaki gelişmelerin enflasyon beklentileri üstündeki gecikmeli tesirleri, kur muhafazalı mevduat mamüllerine yönelik gelişmelerin zıt para ikamesi, döviz piyasalarının derinliği ve istikrarı ve fiyat istikrarı üstündeki tesirleri tahlil ediliyor. Gerekli siyaset önlemleri oluşturulmaya devam ediliyor.
“ELİNDEKİ TÜM ARAÇLAR LİRALAŞMA STRATEJİSİ ÇERÇEVESİNDE KULLANILMAYA DEVAM EDİLECEK”
TCMB, fiyat istikrarı temel gayesi doğrultusunda enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden kuvvetli göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 amacına ulaşıncaya kadar elindeki tüm araçları liralaşma stratejisi çerçevesinde kararlılıkla kullanmaya devam edecek. Fiyatlar genel seviyesinde sağlanacak istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, karşıt para ikamesinin ve döviz rezervlerindeki artış eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecek. bu biçimdelikle, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir biçimde devamı için uygun taban oluşacak.
Konsey, fiyat istikrarının sağlanması için, kuvvetli bir siyaset uyumuyla tüm paydaşları içeren bütüncül bir makro siyaset bileşimi oluşturulmasını destekliyor. Konsey, kararlarını şeffaf, öngörülebilir ve bilgi odaklı bir çerçevede almaya devam edecek.”