Türkiye nüfusunun bugün yüzde 27’ye yakını kirada oturuyor ve bu şahısların büyük kısmını personel ya da memur üzere dar gelirliler oluşturuyor. Bu niçinle, bilhassa son bir yıldır kira meblağlarında yaşanan büyük artışlar kararı kirasını ödeyemeyenler çığ üzere büyüdü. Mesken sahipleri enflasyon oranının epey üzerinde kiralar talep edince mahkemelerdeki kiracı-ev sahibi davalarında da patlama yaşandı.
Aktüel durumu kıymetlendiren İstanbul Emlakçılar Odası Lideri Nizamettin Aşa’ya nazaran, pandemi öncesi 2 bin 500 TL olan bir konutun kirası semtine göre 8 bin liraya kadar çıktı. Taban fiyat alan bir personelin bu kiraları ödemesi mümkün değil. Fahiş fiyatlara mesken kiralayanların ikinci üçüncü aydan itibaren kirayı ödeyemez duruma geldiğini vurgulayan Aşa, “Bu sorunu yaşayanların sayısında önümüzdeki günlerde büyük artış yaşanacak” dedi. Nizamettin Aşa’nın fahiş kira ve satılık konut fiyatlarındaki artışla ilgili değerlendirmesi şu biçimde:
Aktüel durumu kıymetlendiren İstanbul Emlakçılar Odası Lideri Nizamettin Aşa’ya nazaran, pandemi öncesi 2 bin 500 TL olan bir konutun kirası semtine göre 8 bin liraya kadar çıktı. Taban fiyat alan bir personelin bu kiraları ödemesi mümkün değil. Fahiş fiyatlara mesken kiralayanların ikinci üçüncü aydan itibaren kirayı ödeyemez duruma geldiğini vurgulayan Aşa, “Bu sorunu yaşayanların sayısında önümüzdeki günlerde büyük artış yaşanacak” dedi. Nizamettin Aşa’nın fahiş kira ve satılık konut fiyatlarındaki artışla ilgili değerlendirmesi şu biçimde:
- Kiralar tavan noktasını gördü diye düşünüyorum. Vatandaşın alım gücü eriyor. Bugün bir personelin 5-6-7-8 bin TL kira ödemesi mümkün değil. Kiracı, personel, memur çalışan öğrenci, nasıl bu kiraları ödesinler?
- Konutu kiralayıp ikinci üçüncü aydan itibaren kirayı ödeyemiyorlar. Hakikaten bu kiralar ödenecek üzere değil. Çok sayıda icra tahliye davası var. Bu davalar daha da artacak, zira kirayı ödemeyenler her geçen gün artıyor. Personelin, memurun gücünü aşan bedeller oluyorsa burada arıza çıkması yüzde 99. Bu çeşit kasvetleri artık daha epeyce yaşıyoruz. Yakında goreceksiniz, mahkemelerde bu davalardan geçilmeyecek.
- Artık konut sahipleri günlük fiyat değiştiriyor. Bilhassa satılık konutlarda tapuda noterden dönen konut sahibi sayısı hayli artıyor. Günlük anlık fiyat artırıyorlar. Her taraftan düşünceli bir piyasa var.
- Düğün dönemi yaklaşıyor, mesken esasen yok, bu gidişle tekrar geniş aileye geçilecek, gelinler, eltiler, kaynanalar bir arada yaşayacak. Yalnız yaşayanlar da konut arkadaşı arıyor. Öğrenciler daha fazla arkadaşla konuta çıkıyor.
- Kira kontratlarında temel olan 1-5 yıl içindeki artışın TÜFE 12 aylık ortalamayla sonlandırılmasıdır. Kiracı bu oranda artış yaparsa sorumluluğunu yerine getirmiş sayılır. Beşinci yıldan daha sonra ise kiracı “Sadece TÜFE 12 aylık ortalamada artış yapmak istiyorum” diyemiyor. Zira mal sahibi kiracısına dava açarak kira bedelinin değişen şartlara göre tespitini talep edebiliyor.
- Bu davalarda mahkeme tüm şartları kıymetlendiriyor; enflasyon, bölgedeki fiziki değişim ve emsal kiralara, taşınmazın son durumuna bakıyor. Hâkim eksper tarafınca belirlenen oran üzerinden genelde 10 yıl altı kira kontratlarında yüzde 10, üzerinde ise yüzde 20 oranında hakkaniyet indirimi yapabiliyor. Bu durumda mal sahibi de beklediği kiraya ulaşamayabilir, davalar genelde mal sahibi lehine sonuçlanıyor.